Σε πληθυσμιακή έξαρση είναι από τον Οκτώβριο του 2020 στο Αιγαίο οι μοβ μέδουσες (Pelagia noctiluca), φαινόμενο το οποίο, σύμφωνα με το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας, θα διαρκέσει ακόμη δύο χρόνια.
Το πρόβλημα είναι τόσο έντονο, που η παγκόσμια πλατφόρμα καταγραφής βιοποικιλότητας iNaturalist, δημιούργησε έναν ψηφιακό, διαδραστικό χάρτη για την παρουσία της μοβ μέδουσας στην Ελλάδα, ώστε να μπορούν οι πολίτες να αποφεύγουν το μπάνιο στις περιοχές όπου υπάρχει υπερσυγκέντρωση (εδώ).
Γιατί, όμως, υπάρχει τόση κινητοποίηση και πόσο σοβαρό μπορεί να είναι το χτύπημα της μοβ μέδουσας;
«Το τσίμπημα από τις μοβ μέδουσες προκαλεί κοκκινίλα στο δέρμα, πρήξιμο, αίσθημα καύσου (κάψιμο), ενώ σε κάποιες περιπτώσεις, τα προβλήματα που μπορεί να δημιουργήσει είναι πολύ πιο σοβαρά και χρειάζεται ο ασθενής να επισκεφθεί γιατρό», εξηγεί στο Protagon η Κατερίνα Λαμπρινοπούλου, δερματολόγος-αφροδισιολόγος, διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Συγκεκριμένα, τα πιθανά συμπτώματα που μπορεί κάποιος να εκδηλώσει μετά το χτύπημα της Pelagia noctiluca, είναι τα εξής:
- Πόνος σαν κάψιμο
- Εντονο κοκκίνισμα στο δέρμα
- Ναυτία
- Πτώση αρτηριακής πίεσης
- Ταχυκαρδία
- Πονοκέφαλος
- Εμετός
- Διάρροια
- Βρογχόσπασμος (δύσπνοια)
Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να εμφανιστούν υπόταση, βραχνή φωνής, συριγμός (ήχος σαν σφύριγμα κατά την εισπνοή), γενικευμένο αγγειοοίδημα (πρήξιμο), εκτεταμένο κνιδωτικό εξάνθημα (κοκκινίλα με φαγούρα) και διαταραχές στο επίπεδο συνείδησης. Αν εκδηλωθεί κάποιο από τα σπάνια συμπτώματα, τότε επιβάλλεται η άμεση διακομιδή του ασθενούς στο νοσοκομείο, εξηγεί η κυρία Λαμπρινοπούλου.
Οι πρώτες βοήθειες
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πώς να διαχειριστούμε τα συμπτώματα από το χτύπημα της μοβ μέδουσας, όχι μόνο για να αντιμετωπίσουμε τον πόνο, αλλά και για να προλάβουμε τα τοξικά δηλητήρια πριν περάσουν από το δέρμα στην κυκλοφορία του αίματος.
Το πρώτο βήμα είναι να ξεπλύνουμε προσεκτικά το σημείο στο δέρμα με θαλασσινό νερό, χωρίς να τρίβουμε την περιοχή του τσιμπήματος.
Αν υπάρχει κάπου κοντά μας μαγειρική σόδα, φτιάχνουμε ένα διάλυμα με ίση ποσότητα σόδας και νερού (ένα προς ένα) και το βάζουμε πάνω στο τσίμπημα για δύο λεπτά, ώστε να σταματήσει οποιαδήποτε επιπλέον έκκριση δηλητηρίου από πιθανά υπολείμματα κύτταρων από τα πλοκάμια που ενδεχομένως έχουν μείνει στο δέρμα (δεν φαίνονται με γυμνό μάτι).
Χρησιμοποιούμε μια πλαστική κάρτα (τράπεζας ή κλειδί δωματίου ξενοδοχείου) ή κάτι παρόμοιο και όχι τα χέρια μας, προκειμένου να απομακρύνουμε το μείγμα της μαγειρικής σόδας, καθώς και οποιαδήποτε τυχόν υπολείμματα στο δέρμα.
Εφαρμόζουμε πάγο ή παγοκύστη πάνω στο τσίμπημα για πέντε με 15 λεπτά. Ο πάγος ή ακόμη και κάποιο παγωμένο αναψυκτικό, θα πρέπει να είναι τυλιγμένο με ύφασμα (μπλουζάκι), προκειμένου να μην κάνει έγκαυμα στο δέρμα η απευθείας επαφή με τον πάγο. Αν δεν υποχωρήσει ο πόνος, ξαναβάζουμε τον πάγο για ακόμη 15 λεπτά στο σημείο του τσιμπήματος.
Μπορούμε επίσης να πάρουμε ένα κοινό παυσίπονο, είναι κάτι που βοηθάει να υποχωρήσει ο πόνος από το τσίμπημα. Αν ο πόνος επιμένει για πάνω από μισή ώρα, συμβουλευτείτε έναν γιατρό ή έναν φαρμακοποιό.
Διευκρινίζεται ότι για τσιμπήματα από κάποια άλλα είδη μεδουσών (Carybdea marsupialis, Olindias phosphorica και Physalia physalis) συστήνεται η χρήση ξιδιού, ώστε να αποτρέψει την απελευθέρωση περαιτέρω δηλητηρίου κάτω από το δέρμα. Δεν συστήνεται, όμως, στην περίπτωση της μοβ μέδουσας.
Το ξίδι, όπως και το γλυκό νερό, το οινόπνευμα και η αμμωνία δεν βοηθάνε στο συγκεκριμένο είδος, αντιθέτως επιδεινώνουν την κατάσταση. Το μόνο που βοηθάει είναι το διάλυμα νερού και μαγειρικής σόδας.