Διαβάζοντας το πολύ γενναίο άρθρο της Λόρα Κρεκ στην Telegraph, αισθάνεσαι μια ανακούφιση. «Εγώ θα συνεχίσω να αναζητώ τον ήλιο του Νότου», γράφει, «ακόμα κι αν έχει 40 βαθμούς». Ακόμα πιο ενθαρρυντικά είναι τα σχόλια από κάτω. Δεκάδες Αγγλοι γράφουν ότι έχουν ήδη έρθει αντιμέτωποι με πολύ υψηλές θερμοκρασίες, στην Ελλάδα, στην Ισπανία, στην Ιταλία και στην Τουρκία, αλλά δεν πτοούνται, το συνήθισαν.
Αυτή είναι η μία πλευρά της πραγματικότητας και αυτή που μας βολεύει εδώ στον ευρωπαϊκό Νότο, ο οποίος ποντάρει πολύ στον τουρισμό. «Καλοκαίρι είναι, ζέστη κάνει, γι’ αυτό έρχονται εξάλλου. Αν θέλουν δροσιά, να πάνε στη Νορβηγία». Σωστό, αν και δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι και στη Νορβηγία έχει δροσιά πλέον.
Η άλλη πλευρά της πραγματικότητας είναι ότι η κλιματική αλλαγή έχει εκτοξεύσει τις θερμοκρασίες σε εξωπραγματικά επίπεδα και πλέον οι παρατεταμένοι καύσωνες είναι σύνηθες φαινόμενο. Κάθε αλλαγή φέρνει και άλλες αλλαγές. Οπως επισημαίνει σε ρεπορτάζ του το Reuters, οι βορειοευρωπαίοι τουρίστες είναι πάρα πολύ πιθανό να αλλάξουν συνήθειες λόγω της κατάστασης.
Πάνε μόλις πέντε ημέρες που μια τουρίστρια λιποθύμησε στην Ακρόπολη και το μνημείο έκλεισε τις θερμότερες ώρες της ημέρας. Στην Ιταλία, σύμφωνα με το ίδιο ρεπορτάζ, είναι πολύ συχνό φαινόμενο η διακομιδή τουριστών στα κέντρα υγείας από τις παραλίες, καθώς δεν αντέχουν στις πολύ ζεστές συνθήκες.
Ολα αυτά, συν η αναπόφευκτη δημοσιότητα που παίρνουν, έχουν ήδη συνέπειες. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ταξιδιωτικής Επιτροπής (European Travel Commission – ETC), ο αριθμός των ανθρώπων που σκόπευαν να ταξιδέψουν στον ευρωπαϊκό Νότο από τον Ιούνιο έως τον Νοέμβριο έπεσε κατά 10% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Το ενδιαφέρον τους τραβούν τώρα προορισμοί όπως η Τσεχία, η Δανία, η Ιρλανδία και η Βουλγαρία. Τα ίδια στοιχεία δείχνουν ότι περίπου το ίδιο ποσοστό «ανησυχεί για τις ακραίες καιρικές συνθήκες και για τα φαινόμενα που προκαλούν, κυρίως φωτιές και ξηρασία».
Πέρα από εκείνους που θα αναβάλουν εντελώς τις μεσογειακές τους διακοπές, υπάρχουν και οι άλλοι που τις διακόπτουν, καθώς δεν αντέχουν τις υψηλές θερμοκρασίες. «Πονούσε το κεφάλι μου και πρήστηκαν τα πόδια μου. Ζαλιζόμουν διαρκώς» είπε στο Reuters η Ανίτα Ελσόι, που μαζί με το σύζυγό της επέστρεψε στην πατρίδα της, τη Νορβηγία, από το ιταλικό θέρετρο του Βασανέλο, μια εβδομάδα νωρίτερα από το προγραμματισμένο. Οι θερμοκρασίες στο Βασανέλο εκείνες τις ημέρες ήταν στους 35 βαθμούς ακατέβατα.
Η Λόρα, αντιθέτως, γράφει στην Telegraph ότι ετοιμάζεται να πάει στην Κέρκυρα και εδώ και μέρες κοιτάζει τη θερμοκρασία. «Δεν πάω στην Ελλάδα για τη χωριάτικη», γράφει, «πάω για τον ήλιο». Σοκαρίστηκε κάπως όταν είδε τα 38άρια, αλλά θα επιμείνει. Οι φίλες της, στο μεταξύ, που επέστρεψαν από τις Σπέτσες και τους Παξούς, την έχουν ήδη προειδοποιήσει: Η ζέστη δεν αντέχεται, εκτός αν είσαι όλη μέρα στη θάλασσα. «Δεν πειράζει, όμως» λέει. «Κάποτε πήγα Ιούνιο στο Μαρακές και ήμουν η μόνη που έκανα ηλιοθεραπεία στους 40 βαθμούς, όταν οι ντόπιοι κρύβονταν στα σπίτια τους».
Οι Βρετανοί, όπως δείχνουν τα στοιχεία από τα ταξιδιωτικά τους πρακτορεία, φέτος έκλεισαν τις περισσότερες διακοπές στο εξωτερικό και τις λιγότερες στις ακτές της πατρίδας τους από ποτέ. Είναι πιθανώς ακόμη η επίδραση του εγκλεισμού λόγω της πανδημίας που μας κάνει να θέλουμε να απολαύσουμε την ελευθερία του ταξιδιού.
Αυτό, όμως, δείχνει να αλλάζει, καθώς στα ΜΜΕ «τρέχουν» καθημερινά ιστορίες και ρεπορτάζ που εξηγούν τις άμεσες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Ο κόσμος τρομάζει – και όχι άδικα.
Οι μετεωρολόγοι προβλέπουν ότι την επόμενη εβδομάδα οι θερμοκρασίες ίσως ξεπεράσουν το ρεκόρ που έχει καταγραφεί στη Σικελία τον Αύγουστο του 2021, με 48,8 βαθμούς Κελσίου. Οι εκπρόσωποι των ταξιδιωτικών γραφείων λένε ότι ήδη το ενδιαφέρον για διακοπές στη Μεσόγειο μειώνεται και οι άνθρωποι ρωτάνε για άλλου προορισμούς και διαφορετικές περιόδους· το φθινώπορο δείχνει μέχρι στιγμής να είναι ο μεγάλος κερδισμένος.
Το μεγάλο ζήτημα, κυρίως για χώρες όπως η Αγγλία, είναι ότι όσοι μείνουν πίσω θα περάσουν κατά πάσα πιθανότητα ένα υγρό και μίζερο καλοκαίρι. Ζέστη ή όχι, οι βόρειες χώρες παραμένουν βροχερές και σκοτεινές κατά κύριο λόγο, και για τους κατοίκους τους μερικές μέρες στον ήλιο είναι ζωτικής σημασίας. Επιπλέον, πολλοί δεν μπορούν να απουσιάσουν από τις δουλειές τους το φθινόπωρο.
«Θαυμάζω τους ανθρώπους που επιλέγουν να κάνουν διακοπές με γαλότσες και αντιανεμικά στις βρετανικές λίμνες», γράφει στην Telegraph η Κρεκ, «αλλά εγώ αγαπώ τη ζέστη ακριβώς επειδή μεγάλωσα χωρίς αυτήν». Οι πρώτες της διακοπές στη Μεσόγειο, λέει, άλλαξαν για πάντα τη ζωή της – και προφανώς δεν είναι η μόνη.
Αλλά δεν είναι και όλοι έτσι. Στη Ρώμη, τουρίστες είπαν στο Reuters ότι δεν θα ξανακλείσουν διακοπές τον Ιούλιο, καθώς περνούν τις μέρες τους αναζητώντας κάποιο μέρος με κλιματισμό για να ξεκουραστούν. Το υπουργείο Περιβάλλοντος της Ιταλίας, μιας χώρας που εξαρτάται επίσης πολύ από τον τουρισμό, προειδοποίησε φέτος με έκθεσή του ότι η χώρα πρέπει να γίνει πιο «φιλική» στον τουρισμό των άλλων εποχών και να μην περιμένει το καλοκαίρι για να υποδεχθεί τους τουρίστες.
Προσέθεσε, δε, ότι «οι συνέπειες θα είναι ακόμη πιο αρνητικές, καθώς και οι Ιταλοί θα ταξιδεύουν σύντομα τα καλοκαίρια σε πιο δροσερούς προορισμούς».
Τον ίδιο προβληματισμό μοιράζονται οι αρμόδιοι στην Ελλάδα –που πλήττεται από υπερτουρισμό σε ορισμένες περιοχές– και στην Ισπανία. Η πρώτη ελπίζει να μετατραπεί και σε χειμερινό προορισμό, κάτι όχι και τόσο ανέφικτο με τόσα βουνά. Η δεύτερη ποντάρει σε πόλεις όπως η Μαδρίτη ή το πιο δροσερό Μπιλμπάο, και στα νησιά, εκτός θερινής περιόδου.
Είναι βέβαιο ότι κάποιοι θα συνεχίσουν να «κυνηγούν» τον ήλιο της Μεσογείου, όπως είναι σίγουρο και ότι κάποιοι άλλοι θα πάψουν να τον αντέχουν. Το πιο σίγουρο από όλα, όμως, είναι ότι οι κλιματικές συνθήκες αλλάζουν και οι χώρες πρέπει να προσαρμοστούν.