Ακολούθησαν το άλφα και το ωμέγα της δημοσιογραφίας: εντόπισαν το γεγονός, φιλτράρισαν τις πηγές και έκαναν πολύμηνη έρευνα. Ηταν ο δρόμος για να φτάσουν στα σημαντικότερα βραβεία της ερευνητικής –και όχι μόνο– δημοσιογραφίας στις ΗΠΑ. Με τον τρόπο αυτό αναδείχθηκαν όψεις και ιστορίες μιας «αόρατης» και άγνωστης Αμερικής.
Οι ανήλικοι που δουλεύουν στα σφαγεία των ΗΠΑ
Ο Κρίστιαν εργάζεται σε εργοτάξιο κατασκευής κτιρίων αντί να πηγαίνει στο σχολείο. Είναι 14 ετών. Η Καρολίνα συσκευάζει γαριδάκια τις νύχτες –ένα πακέτο κάθε 10 δευτερόλεπτα– σε εργοστάσιο του Μίσιγκαν. Είναι 15 ετών. Ο Γουόντερ ξεκινάει να ψάχνει για δουλειές πριν από την ανατολή του Ηλίου. Είναι 13. Και οι τρεις τους αποτελούν παραδείγματα μιας νέας «οικονομίας» στις ΗΠΑ: της οικονομίας της εκμετάλλευσης, όπως έγραφε η Χάνα Ντράιερ στους New York Times (25 Φεβρουαρίου 2023). Παιδιά-μετανάστες που καταφθάνουν κυρίως από τις χώρες της Κεντρικής Αμερικής χωρίς τους γονείς τους και καταλήγουν να δουλεύουν σε ορισμένα από τα πλέον επικίνδυνα πόστα.
Αυτή η «σκιώδης» εργατική δύναμη –250.000 μόνο την τελευταία διετία– εξαπλώνεται σχεδόν σε κάθε αμερικανική Πολιτεία ακυρώνοντας στην πράξη την εργατική νομοθεσία που ισχύει για περισσότερο από έναν αιώνα. Παιδιά που πριονίζουν ξυλεία σε βάρδιες στη Νότια Ντακότα. Ανήλικοι σε σφαγεία στο Ντέλαγουερ, το Μισισίπι και τη Βόρεια Καρολίνα. Δωδεκάχρονοι τεχνίτες σκεπής στη Φλόριντα και το Τενεσί. Για τη σειρά των ρεπορτάζ της που ανέδειξαν το ζήτημα και ώθησαν την κυβέρνηση Μπάιντεν να πάρει μέτρα ώστε να περιορίσει την παιδική εργασία η Ντράιερ κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ Ερευνητικής Δημοσιογραφίας.
Τα 16 εκατομμύρια που κατέχουν ημιαυτόματο όπλο
Οταν οι σφαίρες του ημιαυτόματου όπλου AR-15 (30 ή και 100 σε μία ριπή) χτυπάνε ένα ανθρώπινο σώμα, η συνέχεια είναι εφιαλτική: τρυπάνε από τη μία άκρη ως την άλλη ζωτικά όργανα όπως οι πνεύμονες ή το συκώτι. Κονιορτοποιούν τα οστά. Και επιφέρουν το ωστικό κύμα που μπορεί να διαλύσει τους ιστούς ενός νεαρού ατόμου. Σπανίως οι επιπτώσεις αυτές φαίνονται στις φωτογραφίες που κατά καιρούς διανέμονται στη δημοσιότητα ύστερα από μαζικές εκτελέσεις.
Το περιεχόμενό τους κρίνεται κάθε φορά «αποκρουστικό» από τους επικεφαλής των μεγάλων εφημερίδων, όπως η Washington Post, που αφιέρωσε σειρά άρθρων στην καταστροφική εξάπλωση του συγκεκριμένου όπλου. Η «δύναμή» του κρύβεται στην ταχύτητά του: μπορεί να διαπεράσει την απόσταση που αντιστοιχεί σε έξι ποδοσφαιρικά γήπεδα μέσα σε ένα δευτερόλεπτο. Σήμερα αποτελεί το «μπεστ σέλερ» στις ΗΠΑ: περίπου 1 στους 20 κατόχους όπλων διαθέτει τυφέκιο AR-15.
Συνολικά, δηλαδή, 16 εκατομμύρια άνθρωποι. Η άλλη πλευρά των πωλήσεων είναι φυσικά ο θάνατος: στις δέκα από τις 17 φονικότερες επιθέσεις της τελευταίας δωδεκαετίας χρησιμοποιήθηκε το συγκεκριμένο ημιαυτόματο. Για τη σειρά άρθρων που ανέδειξε τη μάστιγα της οπλοκατοχής βραβεύτηκαν δεκάδες δημοσιογράφοι της Washington Post στην κατηγορία Θέματα Εθνικού Ενδιαφέροντος.
Τα εργατικά δυστυχήματα στην «αυλή» του Ελον Μασκ
Ηταν μία νύχτα του Ιουνίου το 2014 με πολύ δυνατό άνεμο στις εγκαταστάσεις της SpaceX, ιδιοκτησίας Ελον Μασκ, στο ΜακΓκρέγκορ του Τέξας. Ο Λόνι ΛεΜπλανκ και οι συνεργάτες του αντιμετώπιζαν ένα σοβαρό πρόβλημα. Επρεπε να μεταφέρουν αφρώδη μονωτικά στο κεντρικό υπόστεγο της εταιρείας αλλά δεν έβρισκαν μεγάλους ιμάντες για να ασφαλίσουν το φορτίο. Ο 38χρονος ΛεΜπλανκ, σχετικά καινούργιος στη δουλειά ύστερα από τη θητεία του στους Πεζοναύτες, πρότεινε μια «αυτοσχέδια» λύση: να καθίσει ο ίδιος πάνω στο φορτίο.
Οταν όμως το φορτηγό ξεκίνησε, μία δυνατή ριπή ανέμου χτύπησε το τρέιλερ μεταφοράς τινάζοντας στον αέρα τα μονωτικά και τον ΛεΜπλανκ, ο οποίος προσγειώθηκε στο διπλανό πεζοδρόμιο. Δηλώθηκε νεκρός από τραύμα στο κεφάλι. Οι ομοσπονδιακοί ερευνητές χρέωσαν στη SpaceX πλημμελείς κανόνες ασφάλειας και την εξανάγκασαν να καθιερώσει επτά καινούργιους. Ο θάνατος του εργάτη ήταν το πρώτο –και φυσικά σοβαρότερο– κρούσμα.
Σύμφωνα με την έρευνα του Reuters, από το 2014 έως πέρσι αποδείχθηκαν 600 τραυματισμοί εργαζομένων: από πληγές και κοψίματα, μέχρι εξαρθρώσεις ώμων και διαστρέμματα, πέντε εγκαύματα, πέντε ηλεκτροπληξίες, τραύματα στο κεφάλι και μία εγκεφαλική διάσειση. Για τη σειρά αυτή των ρεπορτάζ η συντακτική ομάδα του Reuters κέρδισε το δεύτερο βραβείο για Θέματα Εθνικού Ενδιαφέροντος.
Ο βιβλιοθηκάριος των φυλακισμένων
Κάθε εβδομάδα επί ένα χρόνο ο εικονογράφος Μένταρ ντε λα Κρουζ έσερνε το τρέιλερ με δεκάδες βιβλία μπροστά από τα κελιά των εγκλείστων στο μεγάλο συγκρότημα φυλακών του Νησιού Ρίκερς της Νέας Υόρκης. Ως εξωτερικός συνεργάτης της Δημόσιας Βιβλιοθήκης του Μπρούκλιν και σκιτσογράφος του New Yorker έβλεπε από πρώτο χέρι την όρεξη ορισμένων φυλακισμένων να αποκτήσουν επαφή με τη ζωή μέσω της λογοτεχνίας. Τις εικόνες και τα στιγμιότυπα αυτά κατέγραψε δίκην ημερολογίου σε ένα graphic novel που αναμένεται να κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα. Είναι αυτές οι εικόνες –μέρος των οποίων δημοσιεύτηκαν στον New Yorker– που του έδωσαν το βραβείο Πούλιτζερ για το Εικονογραφημένο Ρεπορτάζ.
Οι «εξαφανισμένες» γυναίκες του Σικάγου
Το καλοκαίρι του 2016 η 20χρονη Σάντε Μποχάναν, παιδί χωρισμένων γονιών, είχε βρει καινούργια δουλειά σε βενζινάδικο του Σικάγου. Αισθανόταν ότι άνοιγε ένα νέο κεφάλαιο στη ζωή της, σύμφωνα με την εξαδέλφη της Ταμπίθα Πίτμαν, που μίλησε σχετικά στην εφημερίδα Chicago Reader. Είχε επίσης ξεκινήσει τα ραντεβού με έναν νεαρό άντρα. Η συνέχεια διέψευσε τις προσδοκίες όλων στη μικρή αφροαμερικανική κοινότητα όπου μεγάλωσε η Σάντε.
Ο φίλος της πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε, η ίδια γλίτωσε προς στιγμή αποφεύγοντας τις σφαίρες, αλλά τελικά βρέθηκε νεκρή σε εγκαταλελειμμένο γκαράζ της περιοχής. Λίγο νωρίτερα η μητέρα και η αδελφή της είχαν φτάσει στο αστυνομικό τμήμα για να δηλώσουν την «εξαφάνισή» της και τις ενδείξεις για απειλή κατά της ζωής της. Οι αστυνομικοί, ωστόσο, κατά παράβαση του πρωτοκόλλου, συνέστησαν «ψυχραιμία» για άλλες 24 ώρες ξεκινήσει οποιαδήποτε αναζήτηση.
Επρόκειτο για μία από τις περιπτώσεις εξαφάνισης μαύρων στο διάστημα 2000-2021 τις οποίες κατά 99,8% η Αστυνομία του Σικάγου δήλωσε ως «μη εγκληματικές». Ειδικότερα, τα κορίτσια και οι γυναίκες με ηλικία 10 έως 20 έτη αποτελούν το 30% αυτής της «μάστιγας», αν και αντιστοιχούν μόλις στο 2% του πληθυσμού. Τα στοιχεία έγιναν γνωστά ύστερα από τη διετή έρευνα που πραγματοποίησαν η Σάρα Κονγουέι του Εργαστηρίου City Bureau και η Τρίνα Ρέινολντς-Τάιλερ από το Invisible Institute, οι οποίες βραβεύτηκαν με το Πούλιτζερ για Θέματα Τοπικού Ενδιαφέροντος.