Πετώντας ψηλά πάνω από τα πυκνά ουκρανικά δάση, το μη επανδρωμένο αεροσκάφος εντόπισε τη ρωσική φάλαγγα να έχει περάσει τα σύνορα της Ουκρανίας με τη Λευκορωσία και να προελαύνει. Ο χειριστής του, πολύ μακριά από αυτό το σημείο, χρησιμοποίησε τις κάμερες που διαθέτει το μικρό αεροπλάνο για να ελέγξει τη συστοιχία των δέντρων δίπλα στον δρόμο για στοιχεία αντιαεροπορικής άμυνας και στη συνέχεια επέλεξε τον στόχο του.
Οι βόμβες χτύπησαν τη ραχοκοκαλιά της φάλαγγας και το ένα μετά το άλλο τα βυτιοφόρα καυσίμων ανατινάχτηκαν σαν μια αλυσιδωτή αντίδραση από πύρινες σφαίρες που φώτισαν την οθόνη του. «Νομίζω ότι αυτό ήταν το μεγαλύτερο επίτευγμά μου», δήλωσε στους Times ο «Οντέσα», ο χειριστής του drone. «Σταμάτησα την προέλαση του εχθρού προς το Τσερνίχιβ και το Κίεβο, επειδή ο εχθρός είχε εξοπλισμό αλλά, πλέον, ούτε σταγόνα καύσιμα».
Το Bayraktar ΤΒ2 στα χέρια του «Οντέσα» ο οποίος είναι ανώτερος αξιωματικός της υπηρεσίας πληροφοριών του ουκρανικού στρατού, έγινε διάσημο για την αποτελεσματικότητά του και τα βίντεο από την επιχειρησιακή του δράση, viral. Στις δεκάδες αποστολές που έχει εκτελέσει με το TB2, έχει καταστρέψει περισσότερους από πενήντα στόχους, από αντιαεροπορικά πυραυλικά συστήματα μέχρι αποθήκες πυρομαχικών. Και είναι ο πρώτος χειριστής Bayraktar που μιλάει δημοσίως για τις αποστολές του.
«Το έργο ενός Bayraktar είναι παρόμοιο με μια χειρουργική διαδικασία», δήλωσε στη βρετανική εφημερίδα. «Δεν είναι ένα μέσο αεροπορικής υποστήριξης του στρατού, όπως τα επιθετικά ελικόπτερα ή τα αεροπλάνα. Στόχος μας είναι να αναγκάσουμε τον εχθρό να σταματήσει την προέλασή του, καταστρέφοντας καύσιμα, πυρομαχικά. Τους αφαιρώ τα μέσα για να επιτεθούν στα στρατεύματά μας».
Ο εφιάλτης των εισβολέων
Η Ουκρανία εκτιμάται ότι διέθεται λιγότερα από 20 μη επανδρωμένα αεροσκάφη όταν εισέβαλαν οι Ρώσοι, αλλά η αποτελεσματικότητά τους έχει γίνει θρυλική. Οι υποκλαπείσες ραδιοφωνικές κλήσεις από πανικόβλητους Ρώσους ναύτες που καταδιώκονται από TB2 κοντά στο Φιδονήσι δείχνουν τον φόβο που σπέρνουν στις καρδιές των εισβολέων. Οι ουκρανικές δυνάμεις είναι τόσο ερωτευμένες με τα Bayraktar τους που τους έχουν αφιερώσει ένα… χαρωπό τραγούδι, οι στίχοι του οποίου -σε ελεύθερη απόδοση-αναφέρουν: «Ενα μεγάλο κοπάδι από πρόβατα περιπλανήθηκε δυτικά από την ανατολή, βόγγηξαν και γαύγιζαν διέκοψαν την ειρήνη μας, ένας καλός βοσκός τα πήγε στο σφαγείο: Bay-rak-tar!».
Οι υποστηρικτές της χώρας κάνουν εράνους για να αγοράσουν ακόμη περισσότερα drones για τον ουκρανικό στρατό, με αποτέλεσμα η Baykar (Bayraktar Kardes), η τουρκική κατασκευάστρια εταιρεία που ανήκει στον γαμπρό του Ερντογάν και τον αδελφό του, να ανακοινώσει την περασμένη εβδομάδα ότι θα δώσει τρία δωρεάν! Κανονικά πωλούνται για σχεδόν 5 εκατομμύρια δολάρια το καθένα.
Ωστόσο, η επιτυχία τους έχει επίσης καταστήσει τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και τα πληρώματά τους στόχο για τις ρωσικές δυνάμεις. Οι μονάδες ελέγχου που είναι τοποθετημένες σε φορτηγά, οι οποίες μπορούν να χειριστούν ένα TB2 σε απόσταση έως και σχεδόν 300 χλμ, βρίσκονται συνεχώς σε κίνηση για να μη δίνουν στόχο. «Φυσικά αλλάζουμε τακτικά τις θέσεις μας. Είναι απαραίτητο αν θέλεις να ζήσεις», σχολίασε ο «Οντέσα» και ένα μάλλον πικρό χαμόγελο χαράχτηκε στο πρόσωπό του.
Η εκπαίδευση
Στα σαράντα του χρόνια, με γκρίζα, κοντοκουρεμένα μαλλιά και γένια, ο «Οντέσα» είναι επαγγελματίας στρατιώτης. Εντάχθηκε στις ένοπλες δυνάμεις το 1999, αφού αποφοίτησε από τη Στρατιωτική Ακαδημία του Χάρκοβο ως μηχανικός. Αρχισε να πετάει μικρότερα μη επανδρωμένα αεροσκάφη το 2014, όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία και εξαπέλυσε την υβριδική εισβολή στην περιοχή Ντονμπάς.
Για να πετάξει ένα TB2 έπρεπε προηγουμένως να περάσει μια σειρά από εξετάσεις πριν παρακολουθήσει το πρόγραμμα εκπαίδευσης της Baykar. Ενα από τεστ αφορούσε τη συναισθηματική του κατάσταση και την ικανότητά του να παραμένει ήρεμος υπό πίεση. Το μη επανδρωμένο αεροσκάφος μπορεί να περάσει περισσότερες από 24 ώρες στον αέρα με εναλλασσόμενους πιλότους, οπότε ένα άλλο τεστ αφορούσε ακριβώς αυτό: Την ικανότητά του να παραμένει συγκεντρωμένος για μεγάλα χρονικά διαστήματα σε μονότονα καθήκοντα, όπως ο εντοπισμός οχυρώσεων, οπλικών συστημάτων αλλά και αντιαεροπορικών απειλών.
Ολα αυτά απέδωσαν καρπούς όταν οι Ρώσοι προέλασαν εναντίον της ουκρανικής πρωτεύουσας, τον Φεβρουάριο. Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη της μονάδας του βρίσκονταν συνεχώς στον αέρα στο αποκορύφωμα της μάχης για το Κίεβο, με τους πιλότους να πραγματοποιούν εξαντλητικές δεκάωρες αποστολές με ελάχιστο ύπνο, ενώ οι οικογένειές τους εγκατέλειπαν τη χώρα. «Ηταν δύσκολο να αντιμετωπίσουμε την πληροφορία ότι οι γυναίκες και τα παιδιά μας βρίσκονται σε κίνδυνο. Εχω δύο παιδιά, αλλά δεν μιλάω μόνο για τα δικά μου, μιλάω για όλα τα παιδιά της Ουκρανίας. Καταλαβαίνω την απώλεια στρατιωτών, αλλά δεν μπορώ να καταλάβω τη δολοφονία παιδιών», σχολίασε ο «Οντέσα» και πρόσθεσε: «Αλλά δεν υπάρχει χώρος για συναισθήματα εδώ. Δεν έχω θυμό. Αν θυμώσω θα βλάψω μόνο τον εαυτό μου και δεν θα είμαι σε θέση να εκτελέσω το καθήκον μου. Πρέπει να παραμείνω απολύτως ήρεμος, ώστε να μην τρέμουν τα χέρια μου. Φαντάζομαι, ότι παίζω ένα βιντεοπαιχνίδι».
Μικρό, αργό αλλά και πολύ φθηνό
Το TB2, με άνοιγμα φτερών 12 μέτρα και μέγιστη ταχύτητα 136 μίλια/ώρα, είναι μικρότερο και πιο αργό από τα περισσότερα μη επανδρωμένα αεροσκάφη μάχης του ΝΑΤΟ, αλλά είναι επίσης πολύ φθηνότερο στην παραγωγή. Μπορεί να περνάει όλη τη μέρα και τη νύχτα σε ύψος 25.000 ποδιών (7.600m), επιτρέποντάς του να εκτελεί μακροχρόνιες αναγνωριστικές εργασίες με ισχυρές ψηφιακές και θερμικές κάμερες απεικόνισης. Διαθέτει ένα λέιζερ προσδιορισμού στόχου για την υποβοήθηση του πυροβολικού και μπορεί να πλήξει με τέσσερα δικά του πυρομαχικά, τα οποία μπορεί να είναι συνδυασμός καθοδηγούμενων με λέιζερ πυραύλων και βομβών.
Επειδή η Ουκρανία διαθέτει τόσο λίγα μη επανδρωμένα αεροσκάφη μάχης, ο «Οντέσα» δήλωσε ότι αισθάνεται βαθιά ευθύνη για κάθε ένα από αυτά που παίρνει στον αέρα. «Είμαι σαν κοσμηματοπώλης που χειρίζεται τα πάντα με βελούδινα γάντια», είπε γελώντας. Ωστόσο, τα drones είναι ευάλωτα στα εξελιγμένα συστήματα αεράμυνας του Κρεμλίνου και ακόμη και οι πιο προσεκτικοί χειριστές έχουν χάσει αεροσκάφη.
Σε μια περίπτωση ένα ρωσικό πυραυλικό αντιαεροπορικό σύστημα S-300 εντόπισε το TB2 του «Οντέσα» κοντά στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια. «Είδα την εκτόξευση του πυραύλου και την έκρηξη κοντά στο αεροσκάφος και έχασα την επαφή. Αναστατωθήκαμε γιατί νομίζαμε ότι χάσαμε το drone». Λίγες ώρες αργότερα, όμως, το TB2 επέστρεψε ως εκ θαύματος, πραγματοποιώντας αυτόματη προσγείωση στο αεροδρόμιο τους. «Είδαμε ότι ήταν εντελώς διάτρητο, αλλά τα κατάφερε”, δήλωσε η «Οντέσα».
Εφεδρικά συστήματα
Σε μια άλλη περίπτωση ένα ρωσικό πολεμικό αεροσκάφος χτύπησε ένα από τα drones με πύραυλο αέρος-αέρος. Συνέχισε να πετάει, αλλά ο «Οντέσα» δεν μπορούσε να καταλάβει τις που του έστελνε σχετικά με το ύψος πτήσης, την ταχύτητα κλπ και αναγκάστηκε να διακόψει την αποστολή. Ακόμα κι έτσι, το drone κατάφερε να επιστρέψει στη βάση, αν και με τεράστιες ζημιές. «Η ποιότητα του μη επανδρωμένου αεροσκάφους είναι εντυπωσιακή. Σχεδόν όλα τα συστήματα πτήσης διατηρούν αντίγραφα των δεδομένων, οπότε τα εφεδρικά συστήματα μπορούν να το επιστρέψουν στη βάση του ακόμη και με σημαντικές ζημιές».
Η δουλειά του έχει γίνει σαν μια παρτίδα σκάκι, είπε ο «Οντέσα», με τις δύο πλευρές να μαθαίνουν περισσότερα για τις δυνατότητες της άλλης όσο προχωράει ο πόλεμος. Οι Ρώσοι προσπαθούν να στήσουν αεράμυνα για να στήσουν ενέδρα στα TB2 που κατευθύνονται προς έναν πολύτιμο στόχο, και οι πιλότοι προσπαθούν να σχεδιάσουν διαδρομές προς τους στόχους τους αποφεύγοντας περιοχές όπου μπορεί να κρυφτούν τα αντιαεροπορικά, εκμυστηρεύεται στους Times.
Ενας αμερικανικός «Αετός»
Οι ΗΠΑ έχουν υποσχεθεί να στείλουν στην Ουκρανία το μεγαλύτερο και ταχύτερο μη επανδρωμένο αεροσκάφος Gray Eagle, το οποίο θα παρέχει στους άνδρες του ένα νέο ισχυρό πλεονέκτημα στη σκακιέρα της μάχης, δήλωσε ο «Οντέσα»: «Είμαστε ενθουσιασμένοι που θα πετάξουμε τα Gray Eagle. Τα drones από χώρες όπως το Ισραήλ και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν την ευκαιρία να πολεμήσουν εναντίον ενός στρατού υψηλής τεχνολογίας όπως η Ρωσία. Τώρα θα δοκιμάσουν τις ικανότητές τους απέναντι σε μια αεράμυνα από τις ισχυρότερες στον κόσμο».