Η ερευνήτρια της δεξαμενής σκέψης RAND Corporation, Ντέιρα Μάσικοτ, εκτιμά ότι τα προβλήματα του ρωσικού στρατού είναι τόσο μεγάλα που στερούν από τη Ρωσία ένα σημαντικό μέρος από τον απαραίτητο εξοπλισμό για μια νέα επίθεση στην Ουκρανία, παρότι οι απώλειες στρατιωτών έχουν τυπικά καλυφθεί μέσω της επιστράτευσης. Ο Πούτιν φέρεται πάντως έτοιμος για ένα ακόμη επεισόδιο της –έως τώρα– αποτυχημένης και αιματηρής εισβολής του στην Ουκρανία.
Στο άρθρο της στους New York Times, η ερευνήτρια του αμερικανικού think tank σημειώνει αρχικά ότι την παραμονή της εισβολής της 24ης Φεβρουαρίου 2022 οι ρώσοι στρατηγοί περίμεναν μια εύκολη και γρήγορη νίκη στην Ουκρανία. Πριν από έναν χρόνο ο ρωσικός στρατός, εκσυγχρονισμένος κατά την τελευταία δεκαετία και με ανεβασμένο ηθικό από τις προηγούμενες εκστρατείες στην Ουκρανία και στη Συρία, θεωρούσε ότι η χρήση βίας σε ξένο έδαφος ήταν κάτι που μπορούσε να διαχειριστεί με επιτυχία. Η Ρωσία κινητοποίησε, λοιπόν, πριν από την εισβολή, περίπου 200.000 στρατιώτες, εκτοξευτές πυραύλων και αεροσκάφη της πολεμικής αεροπορίας της.
Ωστόσο, η νίκη δεν ήρθε ποτέ. Αντίθετα, ο ρωσικός στρατός υπέστη τεράστιες απώλειες. Αξιωματούχοι των ΗΠΑ υπολογίζουν ότι οι νεκροί και τραυματίες ρώσοι στρατιώτες ξεπερνούν τις 100.000. Ενα μεγάλο τμήμα του στοκ των τεθωρακισμένων έχει καταστραφεί και η Ρωσία έχει χάσει στο πεδίο πολλά μαχητικά αεροσκάφη και ελικόπτερα. Παράλληλα, η Μόσχα έχει ξοδέψει μεγάλο μέρος των πυρομαχικών και των βλημάτων ακριβείας του πυροβολικού της.
Καθώς αυξάνονταν οι απώλειες, η στρατηγική και ο σχεδιασμός των κινήσεων στο πεδίο έδιναν τη θέση τους στην ωμή βία και στις επαναλαμβανόμενες επιθέσεις. «Ο στρατός της Ρωσίας είναι πλέον αγνώριστος σε σύγκριση με αυτό που ήταν πριν από έναν χρόνο» σχολίασε η Μάσικοτ.
Ωστόσο, και παρά τη ζημιά που έχει υποστεί ο ρωσικός στρατός, δεν υπάρχει καμία ένδειξη παύσης της αιματοχυσίας που προκαλεί η Ρωσία. Αντίθετα, το Κρεμλίνο προετοιμάζεται για μια σύγκρουση διαρκείας. Για να καλύψει τις απώλειες στρατιωτών στο πεδίο της μάχης, η Ρωσία επιστράτευσε τον περασμένο Σεπτέμβριο 300.000 άνδρες και μετακινεί στα πεδία μάχης παλαιότερο εξοπλισμό από τα στρατηγικά αποθέματά της για να αντικαταστήσει τον κατεστραμμένο εξοπλισμό και τα τανκς.
Παράλληλα, η κυβέρνηση αύξησε τον αμυντικό προϋπολογισμό και διέταξε την επιτάχυνση της παραγωγής αμυντικού υλικού και τεθωρακισμένων. Ο ρωσικός στρατός μπορεί να είναι λαβωμένος, αλλά ο Πούτιν έχει αποφασίσει να συνεχίσει τον πόλεμο.
Νέα ρωσική επίθεση την άνοιξη
«Ο κίνδυνος από αυτή την αποφασιστικότητα είναι προφανής» σημειώνει το άρθρο των New York Times. «Στην ανατολική Ουκρανία οι ρωσικές δυνάμεις διεξάγουν πόλεμο φθοράς, ως μέρος μιας νέας επίθεσης, που μπορεί να διαρκέσει όλη την άνοιξη και τις αρχές του καλοκαιριού. Μπροστά στην ισχυρή βούληση της Ουκρανίας να πολεμήσει και στη συνεχιζόμενη Δυτική υποστήριξη, τα κέρδη είναι ως τώρα ελάχιστα και οι απώλειες σημαντικές. Οι επιθέσεις, όμως, είναι ανελέητες».
Αυτή είναι και η βασική αλλαγή που έχει συντελεστεί σε σύγκριση με το περασμένο φθινόπωρο. Μετά την υποχώρηση από τις περιοχές της Χερσώνας και του Χαρκόβου, η Ρωσία επέλεξε την αμυντική στάση στο έδαφος, ενώ εκτόξευε πυραύλους σε κρίσιμης σημασίας ουκρανικές υποδομές, προσπαθώντας να πλήξει εξ αποστάσεως την ουκρανική αεράμυνα. Η στρατηγική επελέγη ώστε να δοθεί χρόνος στις δυνάμεις της να ανασυνταχθούν, δυσκολεύοντας παράλληλα τις ουκρανικές αντεπιθέσεις.
Ομως, ο Πούτιν δεν ήταν ευχαριστημένος. Ετσι, τον περασμένο μήνα υποβάθμισε τον στρατηγό Σεργκέι Σουροβίκιν, διοικητή των ρωσικών δυνάμεων στην Ουκρανία, που είχε επιβλέψει αυτή την αμυντική τακτική από τον περασμένο Οκτώβριο. Αντικαταστάθηκε από τον στρατηγό Βαλέρι Γερασίμοφ, τον επί μακρόν αρχηγό του γενικού επιτελείου των ενόπλων δυνάμεων, ο οποίος είχε και την επίβλεψη της αρχικής εισβολής στην Ουκρανία το 2022.
«Με αυτή την κίνηση το Κρεμλίνο έδειξε ξεκάθαρα ότι μια επιθετική προσέγγιση –ακόμα και με μειωμένο εξοπλισμό– θεωρείται προτιμότερη από μια αμυντική» σχολιάζει η αναλύτρια της RAND Corporation. «Υπάρχει, ωστόσο, ένα πρόβλημα: οι δυνάμεις της Ρωσίας δεν είναι εξοπλισμένες για την επίθεση και χρειάζονται περισσότερο χρόνο για εκπαίδευση. Ο Γερασίμοφ διαφωνεί. Μέσα σε λίγες εβδομάδες από τον διορισμό του ως επικεφαλής διέταξε τοπικές επιθέσεις στο Ντονέτσκ και το Λουγκάνσκ με στόχο να τεθούν υπό πλήρη ρωσική κατοχή».
Ρώσοι στρατιώτες, «κρέας για τα κανόνια»
Η τακτική του είναι ωμή. Οι Ρώσοι χρησιμοποιούν επαναλαμβανόμενες επιθέσεις με τεθωρακισμένα σε ορισμένες περιοχές, και εφόδους στρατιωτών σε άλλες. Με άλλα λόγια, χρησιμοποιούν το πεζικό για να «τραβήξουν» τα πυρά από τις αμυνόμενες ουκρανικές δυνάμεις, ώστε να μάθουν τις θέσεις των Ουκρανών, τις οποίες μπορούν στη συνέχεια να χτυπήσουν με το ρωσικό πυροβολικό. Το αποτέλεσμα είναι να καταγράφονται πολύ υψηλά ποσοστά ρωσικών απωλειών. Τόσο πολλές απώλειες υπήρχαν μόνο κατά τις πρώτες εβδομάδες της εισβολής.
«Οι άνδρες που επιστρατεύθηκαν πρόσφατα, γνωρίζοντας ότι χρησιμοποιούνται ως “τροφή” για τα κανόνια, έχουν κάνει ακόμα και δημόσιες εκκλήσεις στους αξιωματούχους για να γλιτώσουν» σημειώνει η αμερικανική εφημερίδα.
Αυτή η ωμή τακτική του Γερασίμοφ έφερε κάποια αποτελέσματα. Ορισμένες ουκρανικές θέσεις, όπως αυτή στο Μπαχμούτ, όπου διεξάγεται πόλεμος φθοράς, δέχονται σοβαρή και αυξανόμενη πίεση. Οι ρωσικές δυνάμεις επιτίθενται επίσης στην πόλη Κρεμίνα, στην περιφέρεια του Λουγκάνσκ, όπου επίσης γίνονται σκληρές μάχες. Νοτιότερα, οι Ρώσοι δημιουργούν αμυντικές θέσεις κατά μήκος της πρώτης γραμμής, ειδικά στη Ζαπορίζια, προετοιμαζόμενοι για το ενδεχόμενο μιας ουκρανικής αντεπίθεσης. Παράλληλα, οι πυραυλικές επιθέσεις της ρωσικής πολεμικής αεροπορίας συνεχίζουν να προκαλούν απώλειες στην ουκρανική αεράμυνα.
Η Ρωσία έχει τη δυνατότητα και για μια νέα επιστράτευση εφέτος, εφόσον το αποφασίσει ο Πούτιν. Ωστόσο, ο εξοπλισμός που απομένει είναι απαρχαιωμένος και οι νέοι στρατιώτες θα χρειαστούν εκπαίδευση. Σύμφωνα με τους NYTimes, «χωρίς την επιστράτευση ακόμη περισσότερων ανδρών και την ανάσυρση εξοπλισμού από τα αποθέματα, μια νέα επίθεση στη βορειοανατολική Ουκρανία, όπως στην περιφέρεια του Χαρκόβου, θα ήταν δύσκολη. Μια νέα επίθεση στο Κίεβο φαίνεται αυτή τη στιγμή πολύ πέρα από τις δυνατότητες των ρωσικών δυνάμεων».
«Στρατός με σπασμένο κιβώτιο ταχυτήτων»
Παρά τη μείωση και τη φθορά του στρατιωτικού εξοπλισμού, η ρωσική διοίκηση μοιάζει να μην υπολογίζει τις απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό και συνεχίζει να ωθεί τα στρατεύματά της προς τα εμπρός, ακόμη και αν δεν είναι κατάλληλα προετοιμασμένα.
Η αναλύτρια της RAND Corporation προβλέπει ότι μετά το τέλος αυτής της επίθεσης θα καταστεί σαφές στην ηγεσία του Κρεμλίνου ότι ο στρατός δεν μπορεί να ξεπεράσει τα προβλήματα από την έλλειψη εκπαιδευμένων στρατιωτών, υπαξιωματικών, επιμελητών και άλλων στελεχών που χάθηκαν κατά τις των πρώτες ημέρες του πολέμου. «Το κιβώτιο ταχυτήτων στον κινητήρα του ρωσικού στρατού έχει σπάσει. Το να πιέζει κανείς το γκάζι στο πάτωμα με ελάχιστα εκπαιδευμένους άνδρες και παλιά τανκς δεν μπορεί να φέρει πια την επιθυμητή μετάβαση στην υψηλότερη ταχύτητα», σημειώνει.
Το βέβαιο είναι ότι ο Πούτιν δεν δείχνει καμία διάθεση να εγκαταλείψει αυτόν τον πόλεμο. Αντίθετα, μοιάζει πρόθυμος να θυσιάσει πολλές ακόμα ζωές (και) ρώσων στρατιωτών για να πετύχει το καλύτερο που μπορεί. Η δε προσήλωσή του σε αυτή την αιματηρή ιστορία απαιτεί, σύμφωνα με τους New York Times, τη διαρκή δέσμευση της Δύσης να στέκεται στο πλευρό της Ουκρανίας.