Οταν ο Λεονάρντο ντα Βίντσι δεν ζωγράφιζε κάποιο αριστούργημα ή δεν ονειρευόταν ιπτάμενες μηχανές, συλλογιζόταν, όπως φαίνεται, τα μυστήρια της βαρύτητας. Θεωρούσε τον εαυτό του τόσο επιστήμονα όσο και καλλιτέχνη, και ξόδεψε αμέτρητες ώρες ερευνώντας το πώς η έλξη ενός αντικειμένου από ένα άλλο θα μπορούσε να επηρεάσει φαινόμενα όπως το πέταγμα των πτηνών και η πτώση του νερού.
Ερευνητική ομάδα ανακάλυψε ότι ο Ντα Βίντσι έκανε λεπτομερή πειράματα στην προσπάθειά του να φωτίσει τη φύση της βαρύτητας, έναν αιώνα πριν από τον Γαλιλαίο, ο οποίος έκανε την πρώτη επιστημονική προσέγγιση στο ζήτημα αυτό και περίπου δύο αιώνες πριν από τον Νεύτωνα, που διατύπωσε τον νόμο της παγκόσμιας έλξης.
Οπως αναφέρουν σε δημοσίευμά τους οι New York Times, ερευνητές του Πανεπιστημίου Caltech στις ΗΠΑ μελέτησαν την online έκδοση του Κώδικα Arundel, ενός μέρους των σημειώσεων και σκίτσων του Ντα Βίντσι που απέκτησε στις αρχές του 17ου αιώνα ο βρετανός συλλέκτης Ερλ Αρουντελ και γι’ αυτό πήραν το όνομά του. Η συλλογή αυτή περιέχει σημειώσεις που έγραψε ο Ντα Βίντσι σε χρονικό διάστημα 40 ετών.
Το πείραμα και τα όργανα
Στη σελίδα 143 οι ερευνητές εντόπισαν «ένα μυστηριώδες τρίγωνο», όπως το χαρακτηρίζουν. Στο σκίτσο του Λεονάρντο υπάρχει μια στάμνα και έξω από το στόμιό της μια σειρά από κύκλους που σχηματίζουν την υποτείνουσα του τριγώνου. Χρησιμοποιώντας ένα πρόγραμμα υπολογιστή, οι ερευνητές αναποδογύρισαν το τρίγωνο και ξαφνικά η στατική εικόνα φάνηκε να ζωντανεύει. «Μπορούσα να δω την κίνηση. Εβλεπα τη στάμνα να χύνει πράγματα έξω» αναφέρει ο Μορτέζα Γκαρίμπ, επικεφαλής της έρευνας. Ηταν μια στιγμή «εύρηκα», που αποκάλυψε το πρώιμο πείραμα του Λεονάρντο για την κατανόηση του φαινομένου της βαρύτητας.
Ο Λεονάρντο ήταν, εκτός των άλλων, πρωτοπόρος εφευρέτης, έχοντας σχεδιάσει ιπτάμενες μηχανές που έκαναν αιώνες μετά την εμφάνισή τους, όπως το ελικόπτερο. Προσέφερε επίσης σημαντική πρόοδο στη γεωλογία, την οπτική, την ανατομία, τη μηχανική και την υδροδυναμική, τον βραχίονα της επιστήμης που διερευνά τη συμπεριφορά των ρευστών.
Ο Ουόλτερ Αϊζακσον, βιογράφος του Ντα Βίντσι, αναφέρει ότι αυτός ο σπουδαίος στοχαστής, όντας συστηματικός παρατηρητής της φύσης, έδωσε μεγάλη προσοχή στο πώς τα πουλιά μετατοπίζουν το κέντρο βάρους τους καθώς στρίβουν, γυρίζουν και ελίσσονται στον άνεμο. Αναφέρει επίσης ότι ο Ντα Βίντσι συνειδητοποίησε πως η βαρυτική έλξη ήταν ο παράγοντας που δεν επέτρεπε στις θάλασσες να εισέρχονται στη στεριά.
Οπως αναφέρουν οι ερευνητές, αυτό που εμπόδισε τον Ντα Βίντσι να ολοκληρώσει την ανακάλυψή του και να διατυπώσει πρώτος τον νόμο της βαρύτητας ήταν η έλλειψη οργάνων που θα μετρούσαν με μεγάλη ακρίβεια το χρονικό διάστημα που διαρκεί η πτώση των αντικειμένων.
Ο Γκαρίμπ σημειώνει επίσης ότι μέχρι σήμερα τον Κώδικα Arundel έχουν μελετήσει μόνο ιστορικοί και κανένας επιστήμονας, υποστηρίζοντας ότι είναι πιθανό να αποτελεί έναν πραγματικό επιστημονικό θησαυρό, που θα πρέπει να μελετηθεί διεξοδικά.