Οι διοικητές των μονάδων τεθωρακισμένων του Ισραήλ προετοιμάζονται για την εισβολή στη Γάζα. Παράλληλα, όπως αναφέρει ο Economist, αναλύουν τις μάχες που έγιναν τον τελευταίο ενάμιση χρόνο στην Ουκρανία και κρατούν σημειώσεις για τα λάθη της Ρωσίας. Ο λόγος; Τώρα που τα τάγματα τεθωρακισμένων των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων (IDF) περιμένουν την εντολή του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου για χερσαία επίθεση, τα διδάγματα από τις αποτυχίες των αντίστοιχων μονάδων του Βλαντίμιρ Πούτιν είναι ιδιαίτερα χρήσιμα. Και μελετώνται σοβαρά.
Τα άρματα μάχης, παρότι είναι σήμερα πιο ευάλωτα στα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και στους σύγχρονους κατευθυνόμενους αντιαρματικούς πυραύλους, παραμένουν η μοναδική μαχητική μονάδα στο πεδίο που συνδυάζει κινητικότητα, προστασία και σοβαρή δύναμη πυρός. Θα αποτελέσουν, σύμφωνα με τη βρετανική επιθεώρηση, την εμπροσθοφυλακή της χερσαίας εισβολής του Ισραήλ στη Γάζα, ανατινάζοντας κτίρια και εμπόδια, ώστε να ανοίγουν τον δρόμο για τις μονάδες πεζικού που θα ακολουθούν.
«Είδαμε πώς πολέμησαν οι Ρώσοι στην Ουκρανία και τα λάθη που έκαναν» σημειώνει ο ταξίαρχος Χισάμ Ιμπραήμ, διοικητής του Σώματος Τεθωρακισμένων των IDF, ο οποίος έχει αναλάβει να προετοιμάσει τα άρματα μάχης του Ισραήλ και τα πληρώματά τους για τον επερχόμενο πόλεμο. «Πολέμησαν με τις μεθόδους ενός και μόνο σώματος, αντί να χρησιμοποιήσουν τακτικές συνδυασμένων όπλων» εξηγεί για τις δυνάμεις του Πούτιν.
Με άλλα λόγια, τα τεθωρακισμένα συντάγματα της Ρωσίας λειτουργούσαν ως ξεχωριστές μονάδες αρμάτων αντί να συμμετέχουν σε ολοκληρωμένους σχηματισμούς με μονάδες πεζικού, μηχανικού μάχης και πυροβολικού. Παράλληλα, κινήθηκαν χωρίς συντονισμό με τις υπηρεσίες πληροφοριών και την αεροπορία, εξηγεί ο Economist.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, φάλαγγες αρμάτων στέλνονταν σε μονή γραμμή σε έναν δρόμο χωρίς καμία υποστήριξη, παραμένοντας εκτεθειμένες στα πυρά των Ουκρανών. Τα ρωσικά πληρώματα των τεθωρακισμένων αρμάτων ήταν ανεπαρκώς εκπαιδευμένα και δεν έδειχναν κανένα σημάδι ότι ακολουθούσαν ένα συγκεκριμένο σχέδιο στο πεδίο της μάχης.
Η πυκνοκατοικημένη περιοχή
«Το σώμα των τεθωρακισμένων του Ισραήλ έχει διαφορετική μορφή από ό,τι είχε παλαιότερα» εξηγεί ο στρατηγός Ιμπραήμ. «Εδώ και μερικά χρόνια εκπαιδευόμαστε στη συνδυασμένη χρήση όπλων σε όλα τα επίπεδα. Δεν θεωρούμε πλέον ότι το άρμα είναι ικανό να κάνει τα πάντα. Το πεδίο της μάχης είναι πολύ πιο πυκνοκατοικημένο και δομημένο. Υπάρχουν πολλές προκλήσεις για τα τεθωρακισμένα και περιμένω από το πεζικό και τους μηχανικούς να αναπληρώσουν τα μειονεκτήματά μου. Οι στρατιώτες μας σε όλα τα μαθήματα και τις ασκήσεις έχουν πλέον συνηθίσει να πολεμούν σε περιβάλλον συνδυασμένων όπλων» τονίζει.
Πολλές από αυτές τις ιδέες αναπτύχθηκαν αρχικά από τις μάχες του Ισραήλ με άρματα μάχης κατά τη διάρκεια του πολέμου του Γιομ Κιπούρ, πριν από 50 χρόνια. Κατά τη διάρκεια εκείνης της σύγκρουσης, συνεχίζει ο Economist, τα τεθωρακισμένα τάγματα του Ισραήλ επιχειρούσαν μερικές φορές μόνα τους και υπέστησαν μεγάλες απώλειες από τους καινοτόμους τότε αντιαρματικούς πυραύλους Sagger της Αιγύπτου, που τους προμήθευε στον στρατό της η Σοβιετική Ενωση, καθώς και από τα αντίπαλα άρματα μάχης.
Οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις προσαρμόστηκαν γρήγορα στα προβλήματα αυτά. Μάλιστα, οι τακτικές τους μελετήθηκαν και υιοθετήθηκαν ευρέως και από τον αμερικανικό στρατό τις δεκαετίες του 1970 και 1980. Σήμερα τα ισραηλινά πληρώματα των αρμάτων μάχης θεωρούνται ευρέως από τα καλύτερα εκπαιδευμένα και προετοιμασμένα στον ολόκληρο τον κόσμο, τονίζει η βρετανική επιθεώρηση.
Προσθέτει, πάντως, ότι ο ισραηλινός στρατός δεν είναι ο μόνος που έχει διδαχθεί από τα λάθη που έγιναν στην Ουκρανία. Στην αρχή της επίθεσης της Χαμάς στα ισραηλινά σύνορα στις 7/10 οι επιτιθέμενοι χρησιμοποίησαν μη επανδρωμένα αεροσκάφη που μετέφεραν μεγάλες χειροβομβίδες για να εξουδετερώνουν τα παρατηρητήρια. Σε μια περίπτωση τουλάχιστον, βιντεοσκοπημένο υλικό δείχνει μια τέτοια χειροβομβίδα να χτυπά ένα ισραηλινό άρμα Merkava.
Παρόμοια τακτική έχουν χρησιμοποιήσει και οι Ουκρανοί εναντίον των ρωσικών αρμάτων μάχης. Ο στρατηγός Ιμπραήμ επιμένει από την πλευρα του ότι, ενώ ορισμένα από τα άρματα μάχης στα σύνορα χτυπήθηκαν «δύο ή τρεις φορές», κανένα δεν καταστράφηκε και όλα θα επιστρέψουν σύντομα στην ενεργό δράση.
Παρ’ όλα αυτά, ο Economist σημειώνει ότι σε ορισμένες περιοχές τα άρματα Merkava εθεάθησαν με «κλουβιά κάλυψης», μεταλλικά φράγματα που στερεώνονται πάνω από τον πύργο, το πιο εκτεθειμένο μέρος του οχήματος, για να εμποδίζουν επιθέσεις από αέρος. Η καταφυγή της Ρωσίας σε τέτοιες αυτοσχέδιες συσκευές προκάλεσε χλευασμό πέρυσι, αλλά η υιοθέτησή τους από το Ισραήλ υποδηλώνει ότι οι επαγγελματίες θωράκισης παίρνουν όλο και πιο σοβαρά την απειλή από τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη.
Η πιο εξελιγμένη έκδοση του Merkava που χρησιμοποιείται από τις τακτικές τεθωρακισμένες ταξιαρχίες των IDF, σε αντίθεση με εκείνες που επανδρώνονται από εφέδρους, είναι εξοπλισμένη με Trophy, ένα στρατιωτικό σύστημα ενεργητικής προστασίας σχεδιασμένο για την προστασία τους από αντιαρματικούς κατευθυνόμενους πυραύλους (ATGM), ρουκετοβόλα (RPG), αντιαρματικές ρουκέτες και αντιαρματικές σφαίρες υψηλής εκρηκτικότητας.
Σε ετοιμότητα πάνω από 1.000 τανκς
Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα εξελιγμένο σύστημα ισραηλινής σχεδίασης, το οποίο έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση εισερχόμενων αντιαρματικών πυραύλων, με εκρηκτικά πάνελ που εκρήγνυνται προς τα έξω. Ωστόσο, δεν διαθέτουν όλες οι μονάδες αρμάτων το συγκεκριμένο σύστημα. Αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με τη βρετανική επιθεώρηση, αναπτύσσεται κάθε άρμα μάχης που υπάρχει σε εφεδρεία, συμπεριλαμβανομένων των παλαιότερων εκδόσεων του Merkava. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει τη μεγάλη κλίμακα της επιχείρησης που θα ακολουθήσει, αλλά και την παράλληλη ανάγκη φύλαξης των βόρειων συνόρων του Ισραήλ με τον Λίβανο.
Το Σάββατο 7 Οκτωβρίου, μέσα σε δύο ώρες από την έναρξη της επίθεσης της Χαμάς, ο στρατηγός Ιμπραήμ είχε ειδοποιήσει όλους τους διοικητές των τεθωρακισμένων ταξιαρχιών ότι θα έπρεπε να κινητοποιηθούν πριν ακόμη φτάσει η επίσημη εντολή από τα αφεντικά του στρατού. Σήμερα, για πρώτη φορά μετά από την ισραηλινή εισβολή στον Λίβανο το 1982, έχει επιστρατευθεί ολόκληρο το σώμα τεθωρακισμένων.
Πρόκειται για μια τεράστια δύναμη. Παρότι οι ένοπλες δυνάμεις του Ισραήλ, θέλοντας να προστατεύσουν την επιχειρησιακή τους ασφάλεια, δεν δίνουν συγκεκριμένους αριθμούς, υπολογίζεται από τον Economist ότι η δύναμη περιλαμβάνει περισσότερα από 1.000 άρματα μάχης. Πολλά από αυτά δεν προορίζονται για την επίγεια επίθεση στη Γάζα, αλλά τοποθετούνται στο βόρειο Ισραήλ για το ενδεχόμενο αναζωπύρωσης του πολέμου και με τη Χεζμπολάχ, το υποστηριζόμενο από το Ιράν λιβανέζικο κίνημα, που προκαλεί για μια απάντηση βομβαρδίζοντας καθημερινά το Ισραήλ με ρουκέτες και όλμους, μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου.
Αν όντως ξεσπάσει ένα δεύτερο μέτωπο, τα ισραηλινά τεθωρακισμένα θα εμπλακούν σε δύο είδη πολέμου. Παρότι, όπως εξηγεί η βρετανική επιθεώρηση, τόσο η Χαμάς όσο και η Χεζμπολάχ έχουν χρησιμοποιήσει παρόμοιες τακτικές και όπλα σε προηγούμενες αναμετρήσεις με ισραηλινά άρματα μάχης –μικρές ομάδες ενέδρας που εξαπολύουν αντιαρματικούς πυραύλους ρωσικής κατασκευής τους οποίους προμηθεύονται από το Ιράν–, το διαφορετικό στα δύο πεδία έδαφος έχει μεγάλη σημασία.
Η διαφορά της Γάζας από τον Λίβανο
Η αντιμετώπιση της Χεζμπολάχ στους λόφους και τις δασώδεις περιοχές της Γαλιλαίας και του νότιου Λιβάνου είναι μια πολύ διαφορετική υπόθεση από τη μάχη στις πυκνοδομημένες αστικές περιοχές της πόλης της Γάζας, όπου οι επιθέσεις θα γίνουν από πολύ πιο κοντινές αποστάσεις.
Ο Εconomist τονίζει ότι για πολλά χρόνια υπήρχε συμφωνία μεταξύ των στρατιωτικών εμπειρογνωμόνων ότι οι μάχες με ογκώδη άρματα μάχης στους στενούς δρόμους μιας πόλης συνεπάγονταν μειονεκτήματα για τα τεθωρακισμένα. Ωστόσο, οι τελευταίες αναλύσεις αναφέρουν ότι αν χρησιμοποιηθούν σωστά, και σε συνδυασμό με άλλες χερσαίες δυνάμεις, τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη δύναμη πυρός και τις δυνατότητες ενός άρματος όταν πολεμά σε αστικό περιβάλλον το οποίο υπερασπίζονται βαριά οπλισμένοι αντίπαλοι.
Οι αμερικανοί διοικητές λένε ότι τα άρματα μάχης αποδείχθηκαν ζωτικής σημασίας σε σημαντικές αστικές μάχες στον πόλεμο του Ιράκ, συμπεριλαμβανομένων καταστάσεων όπου ελαφρύτερα τεθωρακισμένα οχήματα αποδείχθηκαν ανεπαρκή. Στη Σαρντρ Σίτι, ένα εχθρικό προάστιο της Βαγδάτης, τα αμερικανικά άρματα μάχης και άλλα τεθωρακισμένα συγκρότησαν έναν σχηματισμό που έλαβε την ονομασία «περιπλανώμενα θωρακισμένα κουτιά», τα οποία είχαν τη δυνατότητα να κινούνται αργά, σταθερά και με ασφάλεια χωρίς να εκθέτουν σε κίνδυνο τo πεζικό.
Το σώμα τεθωρακισμένων του Ισραήλ έχει τουλάχιστον δύο πλεονεκτήματα σε σύγκριση με πολλά άλλα σώματα τεθωρακισμένων, όπως τονίζει ο Economist. Το πρώτο είναι ότι η Χαμάς εκτιμάται πως δεν διαθέτει αντιαρματικούς πυραύλους, όπως ο αμερικανικός Javelin (ένα φορητό σύστημα μεσαίου βεληνεκούς, σχεδιασμένο να υπερνικά όλα τα γνωστά θωρακισμένα συστήματα) και ο αγγλοσουηδικός NLAW, που παραδόθηκαν στην Ουκρανία, και οι οποίοι μπορούν να πλήξουν από πάνω ένα τεθωρακισμένο όχημα, στον πύργο και στα πιο αδύναμα σημεία της θωράκισής του.
Το δεύτερο πλεονέκτημα είναι ότι τα ισραηλινά άρματα μάχης έχουν σχεδιαστεί για να πολεμούν στα σύνορα της χώρας και να παρέχουν υψηλά επίπεδα προστασίας στους χειριστές τους. Το προαπαιτούμενο αυτό τα κάνει σχετικά ογκώδη και βαριά, και ενδεχομένως λιγότερο ευκίνητα, αλλά ταυτόχρονα ικανά να αντέχουν σοβαρά χτυπήματα.
Σύμφωνα με την ανάλυση του Economist, εκτός από την «ενεργή» προστασία τους, τα πιο προηγμένα ισραηλινά άρματα μάχης και τα οχήματα μάχης του πεζικού διαθέτουν επίσης εξελιγμένα συστήματα επικοινωνιών. Χάρη σε αυτά συνδέονται με ένα δίκτυο που τα τροφοδοτεί μέσω οθονών που υπάρχουν μέσα στο άρμα με όλες τις πληροφορίες που συλλέγονται από αισθητήρες και κάμερες άλλων μέσων, όπως για παράδειγμα το υλικό από τα drones που αιωρούνται από πάνω τους.
«Το σημερινό άρμα μάχης μπορεί να χρησιμοποιήσει τις πληροφορίες που συλλέγονται από άλλες πηγές για να βάλει κατά των στόχων του, αλλά και να συλλέξει το ίδιο πληροφορίες που θα χρησιμοποιηθούν από άλλες μονάδες πυρός» εξηγεί ο στρατηγός Ιμπραήμ. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να ξεπεραστεί το παραδοσιακό πρόβλημα του αστικού πολέμου, η περιορισμένη ορατότητα που δεν επιτρέπει σε μια διμοιρία αρμάτων μάχης να έχει εικόνα για το τι συμβαίνει γύρω από το επόμενο τετράγωνο.
O Εconomist επισημαίνει ακόμη ότι ο διοικητής του Σώματος Τεθωρακισμένων του Ισραήλ, ταξίαρχος Χισάμ Ιμπραήμ, διαφωνεί κάθετα –όπως και άλλοι επικεφαλής αρμάτων μάχης διεθνώς– με όσους συμπέραναν, με βάση τις αποτυχίες της Ρωσίας, ότι η ημέρα των αρμάτων μάχης είχε τελειώσει. Μάλιστα, ο Ιμπραήμ αναφέρει ακόμη και τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου κατά την επίθεση της Χαμάς ως απόδειξη:
Καθώς χιλιάδες τρομοκράτες εισέβαλαν στο Ισραήλ μέσα από 29 ρήγματα κατά μήκος του συνοριακού φράχτη, «σε ορισμένα σημεία ο μικρός αριθμός των αρμάτων μάχης που ήταν σταθμευμένα εκείνο το πρωί στα σύνορα ήταν το μόνο εναπομείναν στρώμα προστασίας. Χρησιμοποιούσαν όλα τα όπλα τους, κανόνια, πολυβόλα, και απλώς έτρεχαν προς τα πάνω για να προσπαθήσουν να σταματήσουν εκατοντάδες τρομοκράτες γύρω τους, που προσπαθούσαν να μπουν στις κοινότητες».
Με τα περισσότερα από τα συστήματα παρατήρησης και τις κάμερες στα σύνορα να έχουν τεθεί εκτός λειτουργίας, τα τανκς συχνά έφεραν τα μόνα συστήματα παρακολούθησης που εξακολουθούσαν να λειτουργούν, ώστε να μεταφέρουν ζωτικές πληροφορίες.
Τελικά, η βασική αποτυχία των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων εκείνο το πρωί ήταν η αξιολόγηση των πληροφοριών και η έλλειψη δυνάμεων σε κοντινή απόσταση από τα σύνορα, σχολιάζει η βρετανική επιθεώρηση. Αλλά τα λίγα τανκς που ήταν εκεί και έφθασαν στα κιμπούτς, ο στρατηγός Ιμπραήμ επιμένει ότι «αποτέλεσαν το βασικό στοιχείο για την αποκατάσταση του ελέγχου σε αυτές τις κοινότητες και για τον τερματισμό της αιματοχυσίας. Κανένα άλλο στρατιωτικό μέσο δεν θα μπορούσε να το πετύχει αυτό, μόνο ένα τεθωρακισμένο».