Το 2023 έχει περιγραφεί ευρέως ως η στιγμή «Οπενχάιμερ» της βιομηχανίας της Τεχνητής Νοημοσύνης. Ο Ρόμπερτ Οπενχάιμερ, γνωστός ως ο «πατέρας της ατομικής βόμβας» για τον πρωταγωνιστικό του ρόλο στο Σχέδιο Μανχάταν, πάλεψε σε όλη του τη ζωή με τις θανατηφόρες συνέπειες της εφεύρεσής του. Με τον ίδιο τρόπο οι δημιουργοί της Τεχνητής Νοημοσύνης φαίνεται να τρομάζουν μπροστά στο ίδιο τους το δημιούργημα.
Ο σκηνοθέτης Κρίστοφερ Νόλαν ξύπνησε το ενδιαφέρον του κοινού για τη ζωή του επιστήμονα εφέτος με την κυκλοφορία ενός επικού blockbuster που περιγράφει λεπτομερώς τη βασανισμένη ζωή του. Πολλοί είδαν παραλληλισμούς μεταξύ των προσπαθειών του Οπενχάιμερ να προειδοποιήσει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής για τη διάδοση των πυρηνικών όπλων και του σύγχρονου συναγερμού για τις πιθανές συνέπειες της Τεχνητής Νοημοσύνης, με ορισμένους κορυφαίους επιστήμονες να λένε ότι η ΤΝ (Artificial Intelligence, AI) ενέχει «κίνδυνο εξαφάνισης του ανθρώπινου είδους» στο ίδιο επίπεδο με τα πυρηνικά όπλα.
Καθώς η ταινία του Νόλαν έβγαινε τις κινηματογραφικές αίθουσες το καλοκαίρι, η συζήτηση για το πώς θα πρέπει να αναπτυχθεί η Τεχνητή Νοημοσύνη με ασφάλεια και υπευθυνότητα κορυφωνόταν στην Ουάσιγκτον. Οσο ο Τζο Μπάιντεν συγκαλούσε στον Λευκό Οίκο κορυφαίους διευθύνοντες συμβούλους μεγάλων εταιρειών για συζητήσεις σχετικά με την Τεχνητή Νοημοσύνη, στελέχη τεχνολογίας και γερουσιαστές βρήκαν την ευκαιρία να χρησιμοποιήσουν τις αγωνίες του Οπενχάιμερ για να καταδείξουν τα ηθικά περίπλοκα διακυβεύματα της συζήτησης για την αναδυόμενη τεχνολογία.
Ο συσχετισμός της Σίλικον Βάλεϊ με τον Οπενχάιμερ έχει αφήσει τον ίδιον τον Νόλαν με «συγκρουόμενα συναισθήματα».
«Είναι εξαιρετικό που επιστήμονες και τεχνολόγοι όλων των επιπέδων κοιτάζουν την ιστορία και κοιτάζουν εκείνη τη στιγμή και ανησυχούν για τις όποιες συνέπειες», είπε ο Νόλαν σε πρόσφατη συνέντευξη στην Washington Post. «Αλλά πιστεύω επίσης ότι είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι η πυρηνική απειλή είναι μια μοναδική απειλή για την ανθρωπότητα».
Ο Νόλαν λέει ότι η ατομική βόμβα ήταν μια «δύναμη καταστροφής» και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να την αντιμετωπίσουν διαφορετικά από ένα εργαλείο όπως η Tεχνητή Nοημοσύνη. Προειδοποιεί να μην θεωρείται η Τεχνητή Νοημοσύνη ως ειδική περίπτωση και εξηγεί ότι δεν πρέπει να αποδίδονται «θεϊκά» χαρακτηριστικά στην τεχνολογία με τρόπους που θα μπορούσαν να επιτρέψουν σε εταιρείες και κυβερνήσεις να εκτρέψουν την όποια ευθύνη για την ανάπτυξη και τη χρήση της.
«Πρέπει να το δούμε ως εργαλείο και χρειαζόμαστε υπευθυνότητα από τους ανθρώπους που χρησιμοποιούν το εργαλείο και τους τρόπους με τους οποίους χειρίζονται το εργαλείο», είπε.
Ορισμένοι επιστήμονες προειδοποιούν για σενάρια στα οποία η Tεχνητή Nοημοσύνη αναπτύσσει την ικανότητα να σκέφτεται μόνη της και προσπαθεί να καταστρέψει την ανθρωπότητα. Οι προειδοποιήσεις τους έχουν απήχηση στην παγκόσμια σκηνή και αποτέλεσαν το επίκεντρο μιας διεθνούς συγκέντρωσης παγκόσμιων ηγετών για να συζητήσουν την ασφάλεια της TN στο Μπλέτσλεϊ Παρκ του Λονδίνου. Ο Νόλαν προειδοποιεί ότι η εστίαση σε αυτά τα πιθανά αποτελέσματα αποσπά την προσοχή από την επίλυση προβλημάτων που οι εταιρείες και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τώρα.
«Αποτρέπει τους πάντες από την ουσία το να εξετάζουμε τα πιο ακραία σενάρια», είπε στην Post.
Ηδη, τα συστήματα ΤΝ απορροφούν τη δουλειά του και άλλες ταινίες του Χόλιγουντ για να δημιουργήσουν φωτογραφίες και βίντεο, πρόσθεσε ο σκηνοθέτης, λέγοντας ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να αντιμετωπίσουν τους τρόπους με τους οποίους τα συστήματα ΤΝ παίρνουν τις δουλειές των ανθρώπων σήμερα.
«Οταν κοιτάμε μέχρι πού μπορεί να εφαρμοστεί αυτή η τεχνολογία ή πού πηγαίνει, νομίζω ότι αυτό αποσπά την προσοχή από πράγματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν τώρα, όπως ο νόμος περί πνευματικών δικαιωμάτων», είπε. «Δεν είναι τόσο συναρπαστικά και ενδιαφέροντα όλα αυτά για να μονοπωλήσουν την κουβέντα, αλλά υπάρχει άμεσος αντίκτυπος στην απασχόληση που πρέπει να αντιμετωπιστεί».
Το ChatGPT επιτάχυνε τον αγώνα δρόμου μεταξύ κορυφαίων εταιρειών για την ανάπτυξη συστημάτων TN και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής σε όλο τον κόσμο δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν αυτούς τους ρυθμούς. Στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, οι νομοθέτες δημιούργησαν μια ομάδα για την ανάπτυξη δικομματικής νομοθεσίας για την αντιμετώπιση της τεχνολογίας, εν μέσω εκτεταμένων λόμπι από τον κλάδο της τεχνολογίας. Ο Οπενχάιμερ απέτυχε σε μεγάλο βαθμό στις προσπάθειές του να αντιμετωπίσει τους κινδύνους της εφεύρεσής του. «Συντρίφτηκε» στις προσπάθειές του να αποτρέψει την ανάπτυξη της βόμβας υδρογόνου, είπε ο Νόλαν. Οι προσπάθειες του επιστήμονα να εργαστεί εντός του πολιτικού συστήματος για να δημιουργήσει αλλαγές απέτυχαν σε μεγάλο βαθμό, ειδικά μετά τους ισχυρισμούς ότι είχε δεσμούς με τον κομμουνισμό.
Στα μεταπολεμικά χρόνια, οι ερευνητές της ατομικής ενέργειας έφτασαν σε φήμη που οι επιστήμονες δεν είχαν ξαναδεί στην ιστορία, είπε ο Νόλαν. Αλλά, τελικά, βρέθηκαν αποκομμένοι από το πολιτικό σύστημα.
«Οταν οι πολιτικοί χρειάζονται τους εφευρέτες, εκείνοι έχουν φωνή και όταν δεν τους χρειάζονται πλέον, έχουν λιγότερη φωνή», είπε ο Νόλαν. «Η ιστορία του Οπενχάιμερ δείχνει πολλές από τις παγίδες γύρω από τέτοιου είδους ζητήματα».
Εάν οι εφευρέτες δεν μπορούν τελικά να αποφασίσουν πώς θα χρησιμοποιηθεί η τεχνολογία τους, αυτό είναι πολύ ανησυχητικό για μια σειρά από στελέχη τεχνολογίας και ερευνητές. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της OpenAI, Σαμ Ολτμαν, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Tesla, Ιλον Μασκ, και κορυφαίοι ερευνητές ΤΝ έχουν περάσει ώρες καταθέτοντας σε ακροάσεις και μιλώντας με νομοθέτες σε κεκλεισμένων των θυρών συναντήσεις εν μέσω της νέας συζήτησης για την TN.
«Ανησυχώ ότι οι ηγέτες μας στην Ουάσιγκτον δεν έχουν καταφέρει ακόμη να απελευθερωθούν από τους χειρισμούς της βιομηχανίας τεχνολογίας που τους λένε συνεχώς ότι δεν καταλαβαίνουν αρκετά ώστε να προβούν σε νομοθετικές ρυθμίσεις», είπε ο Νόλαν στην Post. «Πρέπει να ξεπεράσουμε αυτή τη κατάσταση αμέσως».
Οταν ο Νόλαν άρχισε να εργάζεται για την ταινία με θέμα τον επιστήμονα του 20ού αιώνα, λέει ότι δεν είχε ιδέα ότι θα ήταν τόσο σχετική με τη φετινή τεχνολογική συζήτηση. Συχνά συζητούσε για την ΤΝ κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων και τον Νοέμβριο, του απονεμήθηκε το Βραβείο Δημόσιας Προσφοράς της Ομοσπονδίας Αμερικανών Επιστημόνων μαζί με υπεύθυνους χάραξης πολιτικής που εργάζονται για την ΤΝ.
«Κάνοντας μια ταινία για τον Οπενχάιμερ, δεν πίστευα ποτέ ότι θα αφιερώνω τόσο χρόνο μιλώντας για την ΤΝ», κατέληξε ο σκηνοθέτης.