Γιατροί και νοσηλευτές κάνουν το σήμα της νίκης και χειροκροτούν στο νοσοκομείο Erasme των Βρυξελλών | REUTERS/Yves Herman
Θέματα

Ο κορονοϊός και οι νέοι ήρωες του 21ου αιώνα

Ενώπιον αυτής της πρωτοφανούς κρίσης που καλείται να αντιμετωπίσει ολόκληρη η ανθρωπότητα, είναι πολύ πιθανό όλοι όσοι εργάζονται στην υγεία να αντικαταστήσουν οριστικά στη συλλογική συνείδηση τους στρατιωτικούς και να καταστούν αυτοί οι νέοι ήρωες της εποχής μας
Protagon Team

Οπως σχεδόν όλοι οι εναπομείναντες κάτοικοι του Παρισιού (οι περισσότεροι πρόλαβαν να φύγουν για την ύπαιθρο και τις εξοχικές τους κατοικίες) έτσι και ο Σάιμον Κούπερ, αρθρογράφος των Financial Times που ζει στην πρωτεύουσα της Γαλλίας, καθημερινά στις οκτώ το απόγευμα βγαίνει στο μπαλκόνι του σπιτιού του για να χειροκροτήσει την υπεράνθρωπη προσπάθεια των γιατρών και των νοσηλευτών και όλων των υπολοίπων επαγγελματιών υγείας που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μάχης κατά του θανατηφόρου κορονοϊού.

Κάνοντας λόγο σε πρόσφατο κείμενό του για ένα νέο «παγκόσμιο τελετουργικό» το οποίο παρατηρείται καθημερινά «από τα μπαλκόνια της Ιταλίας έως τις φαβέλες της Βραζιλίας», υποστηρίζει πως ενώπιον αυτής της πρωτοφανούς κρίσης που καλείται να αντιμετωπίσει ολόκληρη η ανθρωπότητα, είναι πολύ πιθανό όλοι όσοι εργάζονται στην υγεία να αντικαταστήσουν οριστικά στη συλλογική συνείδηση τους στρατιωτικούς και να καταστούν αυτοί οι νέοι ήρωες του 21ου αιώνα. «Μακροπρόθεσμα ενδέχεται σε πολλές χώρες οι υπηρεσίες δημόσιας υγείας να λάβουν σημαντικό μέρος των χρημάτων που στερήθηκαν επί χρόνια, ενώ οι γιατροί θα μπορούσαν να καταστούν προνομιούχα κάστα», γράφει ο Κούπερ.

Σημειώνει πως η «λατρεία του στρατιώτη» ανάγεται στον Ομηρο και στον Αχιλλέα, τον κατεξοχήν πολεμιστή της δυτικής παράδοσης, και μας υπενθυμίζει πως κατά τη διάρκεια του περασμένου αιώνα τα έθνη όλου του κόσμου δαπανούσαν τεράστια ποσά για τους στρατούς τους, αφιέρωναν δρόμους και λεωφόρους και πλατείες σε στρατιωτικούς κάθε βαθμίδας, αντιμετώπιζαν τους πεσόντες στα μέτωπα ως μάρτυρες και τους επιζώντες ως σωτήρες, γεγονός που εξηγεί, για παράδειγμα, γιατί από το 1940 έως το 1970 τη Γαλλία κυβέρνησαν κυρίως ο στρατάρχης Πεταίν και ο στρατηγός Σαρλ ντε Γκολ.

Κατά την τελευταία δεκαετία του 20ού αιώνα, όμως, «η λατρεία του στρατιώτη άρχισε να ατονεί» με τη Βρετανία να ξοδεύει το 1990 για πρώτη φορά περισσότερα χρήματα για τη δημόσια υγεία παρά για την άμυνά της και από τότε έως σήμερα οι δαπάνες για την υγεία αυξήθηκαν σημαντικά σε πάρα πολλά κράτη ενώ πλέον αντιστοιχούν κατά μέσο όρο στο 9% του ΑΕΠ στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες.

Το νοσοκομειακό πλοίο «USNS Comfort» του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού καταφθάνει στη Νέα Υόρκη για να βοηθήσει στη μάχη κατά του κορονοϊού

Ακόμα και οι Αμερικανοί αντιμετωπίζουν με περιορισμένο, τουλάχιστον σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν τους, ενθουσιασμό την στρατιωτική τους υπεροχή. Όμως η άμυνα των πολιτών παραμένει μία εκ των πιο βασικών λειτουργιών του κράτους «αλλά ακόμα και πριν από την πανδημία του κορονοϊού είχε καταλήξει να υποδηλώνει την άμυνα κατά των ασθενειών», δεδομένου ότι οι πόλεμοι είναι πλέον σπάνιοι, ο μέσος όρος ζωής έχει αυξηθεί και η ποιότητα των υπηρεσιών υγείας είναι εξαιρετική σε σχέση με το παρελθόν.

Τον περασμένο Νοέμβριο η πλειονότητα των Βρετανών δήλωσε πως περισσότερο από όλους τους επαγγελματίες εμπιστεύεται τους γιατρούς, τους νοσοκόμους και τους οδοντιάτρους. Σήμερα, όμως, εν μέσω της πανδημίας του κορονοϊού η λατρεία των γιατρών και των νοσηλευτών και των υπόλοιπων υγειονομικών λαμβάνει πρωτόγνωρες διαστάσεις με τον Κούπερ να αναφέρει χαρακτηριστικά πως «τώρα ο Χριστός που θυσιάζεται για τις αμαρτίες μας είναι ένας εργαζόμενος της υγείας. Οι ιταλικές εφημερίδες έχουν στα πρωτοσέλιδα τους πεσόντες γιατρούς, κύριος στόχος του κράτους έχει καταστεί η παροχή εξοπλισμού στο υγειονομικό προσωπικό, τα βρετανικά εργοστάσια που κάποτε κατασκεύαζαν βομβαρδιστικά τώρα κατασκευάζουν αναπνευστήρες. Την ίδια ώρα οι εθνικοί στρατοί αναδιαμορφώνονται ως επικουρικές υπηρεσίες υγείας».

Γιατρός παρακολουθεί ασθενή με κορονοϊό σε νοσοκομείο του Μιλάνου (REUTERS/Flavio Lo Scalzo)

Το κύρος που απέκτησαν ξαφνικά οι γιατροί όλου του κόσμου, τους επιτρέπει να αλλάζουν με μια κουβέντα τους τις ζωές δεκάδων εκατομμυρίων ανθρώπων οι οποίοι, όντας κλεισμένοι στα σπίτια τους, βασίζουν τις ελπίδες τους για την επιστροφή κάποια στιγμή στην κανονικότητα στους αφανείς έως πρόσφατα ερευνητές που εργάζονται νυχθημερόν για την παρασκευή ενός εμβολίου που θα τερματίσει την πανδημία του κορονοϊού. Δυστυχώς ο Κούπερ προβλέπει πως η κρίση πιθανώς θα διαρκέσει «τουλάχιστον δύο χρόνια». Πολύ περισσότερο όμως πιστεύει πως θα διαρκέσει η λατρεία των πολιτών για τους εργαζόμενους στην υγεία.

Αρκεί να αναλογιστούμε τον αντίκτυπο των τρομοκρατικών επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου στις υπηρεσίες ασφαλείας των περισσότερων δυτικών κρατών οι οποίες ενισχύθηκαν σε εξαιρετικό βαθμό, τόσο όσο υπερτιμήθηκε και διογκώθηκε η τρομοκρατική απειλή. Από το 2001 έως σήμερα από τρομοκράτες στη Βρετανία έχασαν τη ζωή τους λιγότεροι από 140 άνθρωποι ενώ από το 1945 και μετά σε εμπόλεμες ζώνες σκοτώθηκαν 7.000 βρετανοί στρατιώτες. Οσον αφορά τον κορονοϊό, ωστόσο, στην καλύτερη περίπτωση εκτιμάται πως θα χάσουν τη ζωή τους στη Βρετανία τουλάχιστον 20.000 άνθρωποι, όπως ανακοίνωσε ο σερ Πάτρικ Βάλανς, επικεφαλής επιστημονικός σύμβουλος της κυβέρνησης του Μπόρις Τζόνσον.

Μια εικόνα με υγειονομικό προσωπικό προβάλλεται πάνω σε πολυκατοικία στη Παμπλόνα της Ισπανίας, την προγραμματισμένη ώρα που κάτοικοι βγαίνουν στα μπαλκόνια για να τους χειροκροτήσουν για τον αγώνα τους κατά του κορονοϊού (EPA/VILLAR LOPEZ)

Και αυτό σημαίνει πως όταν η ανθρωπότητα ξεπεράσει αυτήν την πρωτοφανή κρίση, οι δαπάνες για την υγεία θα συνεχίσουν να αυξάνονται, όπως διαβλέπουν πως οι ειδικοί του ΟΟΣΑ ενώ ο Κούπερ προβλέπει πως όταν τελικά νικηθεί ο κορονοϊός, τα κράτη θα αυξήσουν τους μισθούς των εργαζόμενων στην υγεία και θα προσλάβουν «μισθοφόρους γιατρούς» από φτωχότερες χώρες, θα δημιουργηθούν εφεδρείες νοσηλευτών αλλά και νέα βοηθητικά επαγγέλματα, όπως «επικεφαλής περιπάτου γειτονιάς» ή «γηριατρικός επιτηρητής παιδότοπων» και όποιος προτείνει περικοπές στις δαπάνες για την υγεία θα βλέπει σχεδόν τους πάντες να του λένε «θυμήσου τον κορονοϊό».

Δεν αποκλείεται επίσης κάποιοι γιατροί, όπως έκαναν πολλοί στρατιωτικοί κατά το παρελθόν, να επιδιώξουν να εκμεταλλευτούν την ιδιότητα του προασπιστή του έθνους για να δοκιμάσουν την τύχη τους και στην πολιτική. Ηδη η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μια πρώην γιατρός με μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στη δημόσια υγεία.