Ομάδα βρετανών επιστημόνων, με πρωτοστάτες τα πανεπιστήμια της Οξφόρδης και του Μάντσεστερ, ανακάλυψε με τη βοήθεια της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) ότι ο καρκίνος του προστάτη περιλαμβάνει δύο διαφορετικούς υποτύπους.
Οπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, πρόκειται για μια ανακάλυψη που μπορεί στο μέλλον να αλλάξει ό,τι γνωρίζαμε για τη διάγνωση αυτού του καρκίνου, αλλά και να ανοίξει τον δρόμο για νέες εξατομικευμένες θεραπείες.
Η επιστημονική ομάδα –στην οποία εκτός των δύο παραπάνω πανεπιστημίων συμμετείχαν ερευνητές από το Πανεπιστήμιο East Anglia και το Ινστιτούτο Ερευνας για τον Καρκίνο (The Institute of Cancer Research – ICR)– χρησιμοποίησε ΤΝ με την τεχνική των νευρωνικών δικτύων και την αλληλουχία ολόκληρου του γονιδιώματος για να μελετήσει αλλαγές στο DNA δειγμάτων από 159 ασθενείς με αδενοκαρκίνωμα προστάτη χαμηλού κινδύνου.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που δημοσίευσαν στο διεθνές περιοδικό Cell Genomics, εντόπισαν δύο διαφορετικές ομάδες καρκίνου μεταξύ αυτών των ασθενών.
Οπως αναφέρουν στην εργασία τους, η ανάπτυξη του καρκίνου είναι μια εξελικτική διαδικασία που περιλαμβάνει διαδοχικές γενετικές αλλαγές, οι οποίες διαταράσσουν τις φυσιολογικές βιολογικές διεργασίες, επιτρέποντας στα καρκινικά κύτταρα να πολλαπλασιαστούν γρήγορα και τελικά να δώσουν μετάσταση σε άλλους ιστούς.
Η παραπάνω διαδικασία μπορεί να ακολουθήσει διαφορετικά εξελικτικά «μονοπάτια» και τελικά να οδηγήσει σε δύο διαφορετικούς υποτύπους καρκίνου του προστάτη, τον «κανονικό» και τον «εναλλακτικό» – όπως τους ονόμασαν οι επιστήμονες.
Ο «εναλλακτικός» υπο-τύπος φαίνεται ότι αποκτά και διαφορετικά χαρακτηριστικά, καθώς εξελίσσεται μέσω διαφορετικής «οδού». Τα χαρακτηριστικά αυτά τον κάνουν πιθανώς πιο επιθετικό, δυσχεραίνοντας τη θεραπεία και, βέβαια, την πρόγνωση για τον ασθενή. Οι ερευνητές προτείνουν, λοιπόν, νέα ταξινόμηση των καρκίνων του προστάτη με βάση την εξελικτική πορεία τους, ώστε να αναγνωρίζονται έγκαιρα οι «εναλλακτικοί» τύποι και να επιλέγεται το πιο κατάλληλο σχήμα διαχείρισής τους.
Ο επικεφαλής ερευνητής δρ Νταν Γούντκοκ, από το Τμήμα Χειρουργικών Επιστημών της Οξφόρδης, δήλωσε: «Η έρευνά μας δείχνει ότι οι όγκοι του προστάτη εξελίσσονται κατά μήκος πολλαπλών οδών, οδηγώντας σε δύο διαφορετικούς τύπους ασθενειών. Αυτή η κατανόηση είναι καίριας σημασίας, καθώς μας επιτρέπει να ταξινομούμε τους όγκους με βάση τον τρόπο με τον οποίο εξελίσσεται ο καρκίνος, και όχι αποκλειστικά με βάση μεμονωμένες γονιδιακές μεταλλάξεις».
Τα ευρήματα επιβεβαιώθηκαν και με άλλα μαθηματικά μοντέλα, ενώ «διασταυρώθηκαν» και με δεδομένα από τον Καναδά και την Αυστραλία. Η ομάδα ελπίζει τώρα ότι η νέα ανακάλυψη θα αλλάξει τον τρόπο της διάγνωσης και, κυρίως, τη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη.
Στόχος είναι να αναπτυχθεί –επίσης με τη συμβολή της ΤΝ– ένα γενετικό τεστ που, όταν συνδυάζεται με τη συμβατική σταδιοποίηση του καρκίνου, θα μπορεί να παρέχει πιο ακριβή πρόγνωση για κάθε ασθενή, επιτρέποντας προσαρμοσμένες αποφάσεις θεραπείας.
Οι ερευνητές συνεργάστηκαν στο πλαίσιο της διεθνούς κοινοπραξίας The Pan Prostate Cancer Group, η οποία δημιουργήθηκε από επιστήμονες του Ινστιτούτου Ερευνας για τον Καρκίνο (ICR) και του Πανεπιστημίου East Anglia, ενώ στη χρηματοδότηση συνεισέφερε και το Cancer Research UK (CRUK).
Ο δρ Ρούπαλ Μίστρι, επιστημονικός διευθυντής του CRUK, δήλωσε: «Οσο περισσότερα καταλαβαίνουμε για τον καρκίνο, τόσο περισσότερες πιθανότητες έχουμε να αναπτύξουμε θεραπείες για να τον νικήσουμε. Η έρευνα έθεσε τα θεμέλια για εξατομικευμένες θεραπείες για άτομα με καρκίνο του προστάτη, επιτρέποντας σε περισσότερους ανθρώπους να νικήσουν την ασθένειά τους».
Ο τέταρτος σε συχνότητα καρκίνος
Σύμφωνα με το παγκόσμιο παρατηρητήριο του καρκίνου, ο καρκίνος του προστάτη είναι ο τέταρτος σε συχνότητα καρκίνος, με σχεδόν 1,5 εκατομμύρια νέα περιστατικά ετησίως – το 60% αυτών σε Ευρώπη και Ασία. Κάθε χρόνο, περίπου 400.000 άνδρες πεθαίνουν από καρκίνο του προστάτη. Για τους άνδρες συνιστά την πιο συχνή μορφή καρκίνου, με 58 περιστατικά ανά 100.000.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ογκολογίας-Παθολογίας, ο καρκίνος του προστάτη αναπτύσσεται αργά και προκαλεί συμπτώματα όταν η ασθένεια είναι πλέον προχωρημένη. Κάποια συμπτώματα σε αυτή την περίπτωση θα μπορούσαν να είναι η αύξηση της συχνότητας της ούρησης, η δυσκολία στην έναρξη της ούρησης, οι πολλαπλές εγέρσεις για ούρηση κατά τη διάρκεια της νύχτας και η αίσθηση επιτακτικής ούρησης.
Η κύρια προληπτική εξέταση για καρκίνο του προστάτη είναι ο έλεγχος του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA) στο αίμα. Το PSA είναι πρωτεΐνη που παράγεται αποκλειστικά από τον προστάτη αδένα. Η αύξηση των επιπέδων PSA στο αίμα είναι μια πρώτη ένδειξη για τη διερεύνηση πιθανής κακοήθειας στον προστάτη.
Η επιλογή θεραπείας εξαρτάται από το στάδιο του καρκίνου και τα χαρακτηριστικά του όγκου. Οι θεραπευτικές μέθοδοι περιλαμβάνουν την ενεργή παρακολούθηση, τη ριζική προστατεκτομή και διάφορα είδη ακτινοθεραπείας. Για ορισμένες κατηγορίες ασθενών μπορεί να επιλεγεί και ορμονοθεραπεία, η οποία στοχεύει στη μείωση των επιπέδων της τεστοστερόνης, που συνδέεται με την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων.