«Παιδιά, σας προτείνω τέσσερις αρχές για μια καριέρα στις διεθνείς σχέσεις: να είστε πάντα έτοιμοι να ανανεώνετε τις ιδέες σας γιατί ο κόσμος γύρω σας αλλάζει· να ακούτε τους άλλους, ειδικά εκείνους που εκφράζουν απόψεις αντίθετες με τις δικές σας: κάντε μια λίστα με άτομα με τα οποία διαφωνείτε αλλά σέβεστε – ακούγοντας τους θα βελτιώσετε την αντίληψή σας· να μην ξεχνάτε ποτέ ότι ο απώτερος στόχος είναι να βοηθάτε τους ανθρώπους να ζουν καλύτερα: όχι μόνο οι μάχες ιδεών και αρχών· τέλος, να δίνετε σημασία στη δουλειά σας, όχι στον εαυτό σας: εμείς έχουμε τέλος, η δουλειά μας θα επιβιώσει εάν έχουμε κάνει θετικά πράγματα. Πιστεύω ότι αυτό είναι το μυστικό της ευτυχίας». Τάδε έφη Ιαν Μπρέμερ απευθυνόμενος στους αποφοίτους της Σχολής Διεθνών και Δημοσίων Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Κολούμπια (School of international and Public Affairs – SIPA)
Το θρυλικό ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα της Νέας Υόρκης διανύει ίσως την πιο δύσκολη περίοδο από την ίδρυσή του. Επειτα από πολλές εβδομάδες διαμαρτυριών κατά του πολέμου του Ισραήλ στη Γάζα, αλλεπάλληλες παρεμβάσεις της αστυνομίας και πολλές συλλήψεις, οι πρυτανικές αρχές, ενόψει της λήξης του τρέχοντος ακαδημαϊκού έτους, επέλεξαν να ακυρώσουν την κεντρική τελετή αποφοίτησης του πανεπιστημίου: ήταν προγραμματισμένη για τις 15 Μαΐου και θα γινόταν στη πανεπιστημιούπολη, όπου έλαβαν χώρα οι περισσότερες διαμαρτυρίες και στήθηκε ο καταυλισμός υπέρ της Παλαιστίνης.
Φυσικά, όσοι ήταν να αποφοιτήσουν, πήραν τα πτυχία τους κανονικά (αν και δεν έλειψαν τα απρόοπτα και οι εντάσεις, με μια φοιτήτρια να σκίζει το πτυχίο της) σε μικρότερες και πιο διακριτικές τελετές της κάθε σχολής, που πραγματοποιήθηκαν στο αθλητικό συγκρότημα του πανεπιστημίου.
Στους 750 αποφοίτους της Σχολής Διεθνών και Δημοσίων Υποθέσεων του Κολούμπια και στο πλήθος συγγενών και φίλων τους που έδωσαν επίσης το «παρών» στην τελετή, επιλέχθηκε να μιλήσει ο γνωστός πολιτικός επιστήμονας και διεθνολόγος Ιαν Μπρέμερ, καθηγητής της σχολής και ιδρυτής και πρόεδρος του Eurasia Group, μιας συμβουλευτικής εταιρείας ανάλυσης πολιτικών κινδύνων.
Οπως αναφέρει σε ανταπόκρισή του από τη Νέα Υόρκη ο Μάσιμο Γκάτζι της Corriere della Sera, ο οποίος παρέστη στην τελετή, η αποστολή που κλήθηκε να φέρει εις πέρας ο Μπρέμερ ήταν ιδιαίτερα δύσκολη. Οχι μόνο λόγω της κρίσης, που δεν έχει ακόμα εκτονωθεί, αλλά και επειδή την έναρξη της τελετής κήρυξε η κοσμήτορας της σχολής, Κέρεν Γιάρι-Μίλο, μια αμερικανίδα πολιτικός επιστήμονας, η οποία όμως γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Ισραήλ, και πριν αρχίσει τη λαμπρή της ακαδημαϊκή καριέρα στις ΗΠΑ είχε εργαστεί ως αναλύτρια στις ισραηλινές υπηρεσίες πληροφοριών.
Ο Μπρέμερ έθιξε αμέσως το παλαιστινιακό ζήτημα, «που δίχασε το πανεπιστήμιο». Ωσάν να ήθελε να προκαλέσει, όπως σημειώνει στο ρεπορτάζ του ο ιταλός δημοσιογράφος, διερωτήθηκε γιατί η προσοχή των ΜΜΕ είναι στραμμένη σχεδόν αποκλειστικά στη Γάζα ενώ μαίνονται άλλες εξίσου ή και πιο σοβαρές συρράξεις παγκοσμίως.
Αναφέρθηκε, φυσικά, στον πόλεμο στην Ουκρανία, τον οποίο ο Μπρέμερ θεωρεί ως μια ακόμη πιο καταστροφική κρίση, όχι μόνο επειδή έχουν σκοτωθεί εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, αλλά και επειδή είχε σοβαρές επιπτώσεις στις αγορές τροφίμων ανά τον κόσμο, με δυσμενείς συνέπειες για τις φτωχότερες χώρες, που αντιμετωπίζουν ξαφνικές αυξήσεις στις τιμές των δημητριακών.
Επικαλέστηκε επίσης το Σουδάν και την Αϊτή («όπου εμείς οι Αμερικανοί είμαστε ικανοί μόνο να στέλνουμε πίσω τους πρόσφυγες που φτάνουν εδώ απεγνωσμένοι»), αλλά και την Αρμενία (από όπου κατάγεται εν μέρει), λόγω του πολέμου στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Θέλοντας, όμως, να προλάβει πιθανές ενστάσεις και διαμαρτυρίες, ο Μπρέμερ απάντησε ο ίδιος στο ερώτημά του: «Η προσοχή εστιάζεται στην Παλαιστίνη γιατί πολλοί είναι πεπεισμένοι ότι οι σφαγές είναι συνέπεια των αμαρτιών του Δυτικού πολιτισμού, ενώ είναι ευρέως διαδεδομένη η εντύπωση ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες φέρουν σημαντικό μερίδιο ευθύνης για την κρίση και διαθέτουν αποτελεσματικά εργαλεία για να αλλάξουν την πορεία της».
Στη συνέχεια, όμως, ο διακεκριμένος πολιτικός επιστήμονας, θέλησε να «ρισκάρει», όπως είπε, μια διαφορετική εξήγηση: «Πρόκειται για μια σύγκρουση που προσφέρεται να παρουσιάζεται με απόλυτους όρους: όλα τα καλά από τη μια πλευρά, όλα τα κακά από την άλλη. Από τη μια τα θύματα, από την άλλη, ανάλογα με την άποψή σας, μια μάζα τρομοκρατών ή έποικοι που εξαπολύουν επιθέσεις». Και αποτελεί, όντως, γεγονός πως αυτή η απόλυτη αντίθεση πουλάει από την άποψη της μιντιακής προσοχής, ενώ μπορεί να επηρεάσει και την προεκλογική εκστρατεία για την κρίσιμη αναμέτρηση της 5ης Νοεμβρίου στις ΗΠΑ.
Οπως συνοψίζει ο Μάσιμο Γκάτζι στην Corriere, η προτροπή του Μπρέμερ είναι να αξιολογούμε τα πάντα με τα εργαλεία της κριτικής σκέψης και να εξετάζουμε και την τρέχουσα κρίση μέσα από το πρίσμα της αποδυνάμωσης του δημοκρατικού φιλελευθερισμού, που εξαρτάται όλο και περισσότερο από την κυριαρχία των πολυεθνικών εταιρειών: ιδιαίτερα των τεχνολογικών που καλλιεργούν φουτουριστικές ουτοπίες και συμβάλλουν στην αποδυνάμωση των δημόσιων θεσμών, υπεραπλουστεύοντας τα προβλήματα και προτείνοντας λύσεις που φαινομενικά μόνον εκείνες μπορούν να πραγματώσουν. Σε αυτό το πλαίσιο, ο κίνδυνος είναι να καταστεί η κοινωνία ένα είδος παρελκόμενου της παραγωγικής διαδικασίας.
Ο Ιαν Μπρέμερ, ως βαθύς γνώστης αυτών των προβλημάτων, ξέρει πολύ καλά ότι δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις. «Προσπαθήστε να αλλάξετε τον κόσμο διορθώνοντας τα λάθη που έκανε η δική μου γενιά. Δίχως ποτέ να εφησυχάζετε, δίχως να παρασύρεστε από τον κυνισμό: είναι τοξικός, πραγματικό δηλητήριο» προέτρεψε τους νέους αποφοίτους της Σχολής Διεθνών και Δημοσιών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Κολούμπια.