Προ δεκαετίας, λίγο προτού εκδηλωθεί η ανταρσία κατά του καθεστώτος Καντάφι, η Δύση έβλεπε στο πρόσωπο του δευτερότοκου γιού του ιδιόρρυθμου συνταγματάρχη, του Σαΐφ, τον πιθανό αντικαταστάτη του πατέρα του στην εξουσία. Γιατί; Επειδή ήταν εμφανίσιμος, σπουδαγμένος στο London School of Economics –αγγλομαθέστατος δηλαδή–, με ρητορική προσαρμοσμένη στα (δυτικά) προτάγματα περί αστικοδημοκρατίας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μάλιστα κάποιοι Δυτικοί τον είχαν προϋπαντήσει και σαν «σωτήρα της Λιβύης», αλλά τους πρόλαβε ο εμφύλιος – τέτοιες πιένες γνώρισε τότε ο Σαΐφ. Ωστόσο τα πράγματα εξελίχθηκαν διαφορετικά.
Τα παραπάνω ανέφερε σε εκτενέστατο άρθρο του στους New York Times ο Ρόμπερτ Γουόρθ, θέλοντας να φωτίσει μία παράμετρο του Λιβυκού η οποία έμεινε πολύν καιρό στο σκοτάδι. Ναι, οι Καντάφι ενδέχεται να επιστρέψουν στην εξουσία!
Ο συντάκτης συνάντησε τον Σαΐφ μέσα στο εφετινό Ραμαζάνι, όπως έγραψε αφού πρώτα εξιστόρησε τα παθήματα του υιού Καντάφι. Ο Σαΐφ δεν έπραξε ό,τι ανέμενε από αυτόν η Δύση όταν ξέσπασε η ανταρσία κατά του πατρός του. Αντιθέτως, τον στήριξε. Είχε όμως την τύχη να συλληφθεί από μετριοπαθή, σχετικώς, στοιχεία, και να επιβιώσει μέσα στον κατοπινό εμφύλιο. Για την κατάστασή του, πάντως, κανείς δεν ήξερε κάτι συγκεκριμένο.
Ο Γουόρθ εξεπλάγη όταν τον συνάντησε σε μία πολυτελή βίλα εντός περιφραγμένου και καλά φρουρούμενου κτήματος. Μάλιστα η έκπληξή του ήταν τόσο μεγάλη που περιέγραψε με κάθε λεπτομέρεια τη χλιδή των εσωτερικών χώρων, από τα χαλιά μέχρι τις κουρτίνες. Θάμπωσε ο άνθρωπος.
Κάποια στιγμή ο συντάκτης ανέκτησε την αυτοκυριαρχία του, θυμήθηκε τον λόγο της επισκέψεώς του και ρώτησε τον αγνώριστο στην όψη Σαΐφ (γερασμένο, με πλούσια γκρίζα γενειάδα και παραδοσιακά ρούχα) τι σημαίνουν όλα αυτά που έβλεπε γύρω του. Ο Καντάφι του είπε ότι δεν είναι βέβαια φυλακισμένος, αλλά ολότελα ελεύθερος άνθρωπος και, συγχρόνως, του έριξε και τη βόμβα: «Οργανώνω την πολιτική επιστροφή μου».
Η κουβέντα αποκάλυψε ότι οι δεσμοφύλακές του σταδιακώς έγιναν υποστηρικτές του και φίλοι του. Συμπέρασμα; Ο Σαΐφ έχει το χάρισμα της πειθούς. Διέλυσε το λεγόμενο «ψυχολογικό σύνδρομο Στοκχόλμης», που αφορά τη συμπάθεια των απαχθέντων προς τους απαγωγείς τους, και έφτιαξε το δικό του, το «σύνδρομο Καντάφι» ας πούμε, που αφορά τη λατρεία των απαγωγέων προς τον απαχθέντα. Δεν πήγαν τζάμπα τα λεφτά του μπαμπά (της Λιβύης, ορθότερα) για τις σπουδές του υιού στο Λονδίνο…
Ο Σαΐφ φιλοδοξεί να ανασυγκροτήσει την πολιτική δύναμη του πατέρα του, το «πράσινο κίνημα» όπως το χαρακτήρισε ο Γουόρθ. Αποσκοπεί στη «χαμένη ενότητα της χώρας», της «λεηλατημένης Λιβύης που παράγει πετρέλαιο, ωστόσο η ίδια ζει στο σκοτάδι εξαιτίας των διακοπών ρεύματος». Ο αμερικανός συντάκτης ενημέρωσε το κοινό του ότι, όντως, «πολλοί Λίβυοι φοβούνται ότι η παρούσα ειρήνη δεν θα διαρκέσει πολύ, αφού η Λιβύη εξακολουθεί να χωρίζεται ουσιαστικά στα δύο», στην Τρίπολη (κυβέρνηση) και στη Βεγγάζη (Χαλίφα Χαφτάρ).
Ο συντάκτης των ΝΥΤ έγραψε απερίφραστα ότι στη χώρα υπάρχει «νοσταλγία για τη δικτατορία του πατέρα τού Σαΐφ», την οποία θα εισπράξει ως πολιτική στήριξη ο ίδιος. Σημείωσε, δε, ότι τυχόν επικράτησή του στις εκλογές «θα γίνει ευπρόσδεκτη στο Κρεμλίνο». Αντιθέτως, θα σκορπίσει ανατριχίλες στους Αμερικανούς: «Για τις ΗΠΑ, οι οποίες ηγήθηκαν της ΝΑΤΟϊκής εκστρατείας κατά του Μουαμάρ Καντάφι, η αναβίωση της δυναστείας των Καντάφι θα είναι ντροπιαστική».
Ορισμένα… μικροκωλύματα
Ο Σαΐφ, που κάποτε τον συνόδευε η φήμη του πλεϊμπόι καθώς οι παπαράτσι τον έψαχναν στην Κυανή Ακτή και στο Μονακό, μπορεί να έχει τώρα όνειρα εξουσίας, ωστόσο δεν έχει απαλλαγεί από ορισμένες βαριές αλυσίδες που τον εμποδίζουν στον βηματισμό: καταζητείται από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας», πράξεις που αφορούν τη συμμετοχή του στην καταστολή της ανταρσίας του 2011. Δικάστηκε, έγραψε ο Γουόρθ, σε ξεχωριστή διαδικασία στην Τρίπολη, το 2015, και καταδικάστηκε εις θάνατον, όμως βάσει της λιβυκής νομοθεσίας δικαιούται να ασκήσει έφεση. Πάντως ο Σαΐφ φρονεί ότι αυτά τα «νομικά ζητήματα» είναι δυνατόν να ρυθμιστούν εφ’ όσον οι Λίβυοι τον εκλέξουν ηγέτη τους.
«Φταίει ο Ομπάμα για το χάος»
Βασικό προεκλογικό χαρτί του Σαΐφ θα είναι ο αντιαμερικανισμός – «μπορεί και με το δίκιο του» έγραψε ο Γουόρθ, μάλλον εκπλήσσοντας τον αναγνώστη του. Η καταστροφή της Λιβύης είναι έργο του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα και όχι του πατέρα του Σαΐφ. Η απόφαση να εξαπολυθεί πόλεμος του ΝΑΤΟ στη Λιβύη ελήφθη κατόπιν μεγάλων πιέσεων. Οι αεροπορικές επιθέσεις του ΝΑΤΟ το 2011 άφησαν ερείπια σε τμήματα της Λιβύης και τον επόμενο χρόνο οι ΗΠΑ εγκατέλειψαν τη χώρα επειδή οι τζιχαντιστές δολοφόνησαν τον πρεσβευτή Κρίστοφερ Στίβενς και άλλους τρεις Αμερικανούς στη Βεγγάζη. Ο Γουόρθ θύμισε ότι κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους της θητείας του ο Ομπάμα είχε πει ότι το μεγαλύτερο προεδρικό λάθος του ήταν ότι επέτρεψε να διαλυθεί η Λιβύη.
Πολιτικός αντίπαλος ο Χαφτάρ
Ενας από τους σημαντικούς αντιπάλους του Καντάφι στην κούρσα της εξουσίας θα είναι ο Χαλίφα Χαφτάρ, προεξόφλησε ο συντάκτης. Ο στρατάρχης ήταν άνθρωπος του Μουαμάρ Καντάφι ώσπου τα έσπασε μαζί του. Με τη βοήθεια της CIA μετανάστευσε στις ΗΠΑ και επανήλθε στα πάτρια ύστερα από 20 έτη, το 2011, για να πολεμήσει το καθεστώς του παλιού συνεργάτη του. Από το 2014 μάχεται τους τζιχαντιστές και τις ομάδες των πολιτοφυλάκων. Κατάφερε να αποκαταστήσει την τάξη στα ανατολικά της Λιβύης, όμως στον πολιτικό στίβο θα βρει απέναντί του τον Σαΐφ που δεν ξεχνά την αλλοπρόσαλλη στάση του Χαφτάρ σε ό,τι έχει να κάνει με τον πατέρα του.