Ομάδα ερευνητών του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης εξερευνούσε μια περιοχή υψηλού αρχαιολογικού ενδιαφέροντος που βρίσκεται στην βορειοανατολική Ιορδανία. Στην περιοχή αυτή υπήρχαν προϊστορικοί οικισμοί. Σε έναν από αυτούς τους οικισμούς υπάρχει μια εστία φωτιάς η ηλικία της οποίας έχει υπολογιστεί στα 14.500 χιλιάδες έτη. Οι ερευνητές εντόπισαν εκεί τα (καρβουνιασμένα) υπολείμματα ψωμιού και ίχνη όλης της διαδικασίας παρασκευής του, δηλαδή της δημιουργίας αλευριού, του κοσκινίσματος και του ζυμώματος. Η ανακάλυψη είναι εντυπωσιακή και άκρως σημαντική αφού μέχρι σήμερα πιστευόταν ότι το ψωμί έκανε την εμφάνιση του στην διατροφή του ανθρώπου λίγο μετά την εμφάνιση της γεωργίας την οποία ο άνθρωπος άρχισε να ασκεί πριν από περίπου δέκα χιλιάδες έτη. Το αρχαιότερο μέχρι σήμερα ψωμί είχε εντοπιστεί στην Τουρκία και έχει ηλικία περίπου εννέα χιλιάδων ετών.
Ενα βίντεο για την ανακάλυψη του αρχαιότερου ψωμιού:
Οπως αναφέρει σε δημοσίευμά του το πρακτορείο Reuters το ψωμί που ανακάλυψαν οι ερευνητές είχε επίπεδη μορφή και έμοιαζε περισσότερο με αυτό που ονομάζουμε σήμερα «αραβική πίτα». Το ψωμί αυτό εκτιμάται ότι είχε γεύση παρόμοια με αυτή των σημερινών πολύσπορων ψωμιών. Το ψωμί περιείχε άγρια δημητριακά όπως κριθάρι και βρώμη ενώ εντοπίστηκαν ίχνη από ένα υδρόβιο φυτό συγγενές με τον πάπυρο στο οποίο οι ερευνητές εκτιμούν ότι έγινε η σχετική επεξεργασία για να παρασκευαστεί το αλεύρι.
Natufians, οι πρώτοι αρτοποιοί
Οι ειδικοί εικάζουν ότι το ψωμί το έφτιαξαν κάποια από τα πρώτα μέλη του πολιτισμού των Natufians. Πρόκειται για ένα πολιτισμό που αναπτύχθηκε στα τέλη της παλαιολιθικής εποχής στην Ανατολική Μεσόγειο και διήρκεσε περίπου τρεις χιλιάδες έτη. Οι Natufians ήταν κυνηγοί τροφοσυλλέκτες που κάποια στιγμή αποφάσισαν να εγκαταλείψουν την νομαδική ζωή και να δημιουργήσουν κοινότητες που ζούσαν σε μονιμότερου χαρακτήρα κατοικίες. «Η ανακάλυψη ψωμιού σε μια τέτοιας ηλικίας κοινότητα είναι πραγματικά ένα εξαιρετικό γεγονός. Πρέπει λοιπόν τώρα να διερευνήσουμε εξ αρχής την σχέση του ψωμιού με την γεωργία και ποιο από τα δύο προηγήθηκε τελικά. Με βάση αυτό το εύρημα είναι πιθανό το ψωμί να ήταν μια τόσο νόστιμη τροφή που να έδωσε το κίνητρο στους ανθρώπους να ασχοληθούν με την γεωργία» αναφέρει η Αμάια Αράνζ Οταέγκουι, μεταδιδακτορική ερευνήτρια Αρχαιοβοτανολογίας και επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας η οποία δημοσιεύει την ανακάλυψη της στην επιθεώρηση «PNAS».
«Το ψωμί αποτελεί μια σημαντική πηγή υδατανθράκων και θρεπτικών συστατικών όπως η βιταμίνη Β, ο σίδηρος, το μαγνήσιο και διαφόρων ειδών ίνες» αναφέρει ο Τομπάιας Ρίχτερ μέλος της ερευνητικής ομάδας. Η μελέτη τόσο της συγκεκριμένης εστίας που βρέθηκε το ψωμί όσο και οι υπόλοιπες του οικισμού δείχνουν ότι οι κάτοικοι του ακολουθούσαν διατροφή που περιείχε και κρέας και φυτά. Οπως αναφέρουν ειδικοί στο βρετανικό ειδησεογραφικό δίκτυο BBC είναι πολύ πιθανό οι κάτοικοι του οικισμού να χρησιμοποιούσαν το ψωμί για να τυλίξουν μέσα το ψημένο κρέας. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι σε εκείνο τον οικισμό ανακαλύφθηκαν τα… σάντουιτς. «Είναι οι αρχαιότερες ενδείξεις που έχουμε στην διάθεση μας για αυτό που ονομάζουμε ΄κουζίνα’ αφού φαίνεται ότι οι κάτοικοι εκεί έφτιαχναν γεύματα που περιείχαν ανάμεικτες διαφορετικών ειδών τροφές» αναφέρει ο Ντόριαν Φούλερ, του University College London.