Ποιος από τη γενιά που έζησε ως παιδί τα πασοκικά 80s δεν βλέπει με μια δόση νοσταλγίας τις φωτογραφίες και τα αναμνηστικά που αναρτούν το «Παλιό ΠΑΣΟΚ – Το Ορθόδοξο» και άλλοι λογαριασμοί στο Facebook; Μια από τις ενότητες που «μιλάει στην ψυχή μας» είναι αυτή των συναντήσεων του Ανδρέα Παπανδρέου με ηγετικές φυσιογνωμίες της Μέσης Ανατολής, ευρύτερα του αραβικού κόσμου αλλά και της Βόρειας Αφρικής: Γιάσερ Αραφάτ (Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης – PLO), Χαφέζ αλ Ασαντ (Συρία), Χόσνι Μουμπάρακ (Αίγυπτος), Μουαμάρ Καντάφι (Λιβύη).
Κάθε εποχή έχει τις συμμαχίες και τις ισορροπίες της. Οπως θυμίζει ο Παύλος Παπαδόπουλος στην «Καθημερινή», «κατά τη διάρκεια της δικτατορίας ο Αραφάτ υποστήριξε το Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα (ΠΑΚ) που ίδρυσε ο Ανδρέας και πρόσφερε εκπαίδευση σε στρατόπεδα στη Μέση Ανατολή σε νεαρούς Ελληνες αντιστασιακούς-μέλη του ΠΑΚ». Το 1982, ο Παπανδρέου τίμησε ως πρωθυπουργός τη φιλία αυτή και πρόσφερε κάλυψη στον Αραφάτ (ελληνικά πλοία τον μετέφεραν στις 30 Αυγούστου στο Φάληρο) αφότου ο παλαιστίνιος ηγέτης βρέθηκε πολιορκημένος στον Λίβανο από τις ισραηλινές δυνάμεις. Η Μελίνα Μερκούρη υποσχέθηκε τότε ότι θα «καρφώσει τη σημαία της Παλαιστίνης στα Ιεροσόλυμα».
Πέρασαν 40 χρόνια και παρότι η φιλία Αραφάτ – Παπανδρέου κράτησε ως το τέλος της ζωής του Ανδρέα, η στάση της Ελλάδας έναντι του Ισραήλ και της Παλαιστίνης μεταβλήθηκε σημαντικά, με πιο εντυπωσιακή πτυχή τον ΣΥΡΙΖΑ και τις συναντήσεις του Τσίπρα με τον Νετανιάχου. Ο πρώην πρωθυπουργός (παιδί κι αυτός στα 80s και θαυμαστής του Ανδρέα Παπανδρέου) το 2014 διαδήλωνε φορώντας παλαιστινιακό μαντήλι στην Αθήνα, ενώ το 2016 επισκέφθηκε την Ιερουσαλήμ και απαριθμούσε, μετά από τη συνάντηση με τον Νετανιάχου, τα σημαντικά βήματα της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών. «Καλωσόρισες φίλε μου», είπε από την πλευρά του ο ισραηλινός πρωθυπουργός στον Τσίπρα.
Την Τετάρτη στη Βουλή, ο Νίκος Ανδρουλάκης άσκησε κριτική στη στάση της κυβέρνησης μετά το ξέσπασμα του πολέμου Ισραήλ – Χαμάς, θυμίζοντας ότι «το ΠΑΣΟΚ καλλιέργησε και δημιούργησε μία σταθερή σχέση με τον αραβικό κόσμο, με μεγάλες πρωτοβουλίες του ιδρυτή μας Ανδρέα Παπανδρέου σε συνεργασία με τον Γιάσερ Αραφάτ». Παρότι ο Ανδρουλάκης πρόσθεσε μετά ότι το ΠΑΣΟΚ «δημιούργησε και εργάστηκε για να υπάρχει η στρατηγική σχέση με το Ισραήλ», ο Κυριάκος Μητσοτάκης σήκωσε το γάντι για τα 80s και απάντησε ότι η Ελλάδα ήταν τότε «η μόνη χώρα που δεν είχε αναγνωρίσει το κράτος του Ισραήλ». Ακολούθησε μια σύντομη λεκτική αντιπαράθεση…
Η επίκληση των 80s και του ανοίγματος που έκανε τότε ο Ανδρέας Παπανδρέου στον αραβικό κόσμο, ζωντανεύει μνήμες της αθωότητας μέσα από τα ρεπορτάζ της κρατικής τηλεόρασης. Και θυμίζει παράλληλα στρατηγικές επιλογές μιας άλλης εποχής, σε ένα εντελώς διαφορετικό διεθνές περιβάλλον. Το ερώτημα που προκύπτει σήμερα είναι αν μπορεί η νοσταλγία για το παρελθόν να προηγείται της πραγματικότητας των διεθνών σχέσεων η οποία επέβαλε σε όλα τα κόμματα εξουσίας την προσέγγιση με το Ισραήλ;
Αν είσαι απλός πολίτης, μπορείς κάλλιστα να βλέπεις τον κόσμο το 2023 με τα γυαλιά των 80s χωρίς να δίνεις λογαριασμό σε κανέναν και αγνοώντας όλα όσα έχουν αλλάξει. Δικαίωμά σου. Ωστόσο, όπως απέδειξε ο Τσίπρας με την ταχεία μετάβασή από το παλαιστινιακό μαντήλι στον εναγκαλισμό με τον Νετανιάχου, η «καυτή πατάτα» της διακυβέρνησης προσφέρει μικρότερες τέτοιου τύπου δυνατότητες.