Θέματα

Ο αιώνας του Μίμη Πλέσσα

Το όνομά του είναι συνδεδεμένο με τον πιο επιτυχημένο δίσκο της ελληνικής μουσικής, με δεκάδες τραγούδια που πέρασαν στη συλλογική μνήμη, με συνθέσεις από την τζαζ έως τον κινηματογράφο. Επτά ιστορίες από μια διαδρομή 100 ετών
Protagon Team
 Αρχή με τζαζ

Το 1946 κάνει το ντεμπούτο του το Κουαρτέτο Μίμη Πλέσσα: ο ίδιος στο πιάνο, ο Μιχάλης Οικονόμου στην κιθάρα, ο Κώστας Σεϊτανίδης στο μπάσο και ο Ιγκόρ Ράνιετς στα τύμπανα. Μέχρι το 1949 γίνεται δημοφιλές στα ραδιοφωνικά προγράμματα. Το 1951 και αφού ο Πλέσσας γυρίζει από τις ΗΠΑ, ξαναμαζεύει το κουαρτέτο, το οποίο καθιερωμένοι τραγουδιστές προτιμούν στις ζωντανές τότε εκπομπές τους, ενώ ανακαλύπτονται και καινούργιες φωνές. Η Ζωή Κουρούκλη, η Νάνα Μούσχουρη, η Τζένη Βάνου, ο Γιάννης Βογιατζής, ο Τζίμης Μακούλης, η Νινή Ζαχά, ο Λέανδρος κ.ά  ξεκινούν από το κουαρτέτο. Στα δέκα χρόνια που ακολουθούν η σύνθεση του κουαρτέτου αλλάζει. Ηλεκτρική κιθάρα από το 1952 παίζει ο Τίτος Καλλίρης, μπάσο ο Ανδρέας Ροδουσάκης και ο Νίκος Τσεσμελής, και τύμπανα ο Νίκος Λαβράνος, που κατά καιρούς αντικαθίσταται από τους Βασίλη Τεκνέτζογλου, Σπύρο Λιβιεράτο και Γιώργο Λαβράνο (από το άλμπουμ «Το Κουαρτέτο Μίμη Πλέσσα», Minos, 1981).

Διασκευάζοντας Χατζιδάκι και Θεοδωράκη

Το 1965 είχε πρωτοκυκλοφορήσει από την Philips ο δίσκος «Ο Μίμης Πλέσσας παίζει Philicorda», όπου ο μουσικοσυνθέτης «πειραματιζόταν» με το πρωτοποριακό συνθεσάιζερ που είχε λανσάρει η ίδια εταιρεία λίγα χρόνια νωρίτερα. Όλα τα τραγούδια κυκλοφορούν πλέον στο YouTube και εκεί μπορεί κανείς ν’ ακούσει τα «πειραγμένα» τζαζίστικα κομμάτια: από το δικό του «Εδώ τελειώνει ο ουρανός», το οποίο είχε σφραγίσει η φωνή της Τζένης Βάνου, έως τα «Θαλασσοπούλια» του Χατζιδάκι και τον «Καημό» του Μίκη Θεοδωράκη. 

Η ανακάλυψη των ερμηνευτριών

Εχει τη φήμη -και δικαίως- ότι ανακάλυπτε γυναικείες φωνές (αλλά και αντρικές, όπως τον Γιάννη Πουλόπουλο). Με τα τραγούδια του μάλιστα άνοιγε δρόμο για τη μετέπειτα καριέρα τους. Το πρώτο του βραβείο, για παράδειγμα, το κέρδισε το 1959 στο Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού για το «Αστέρι αστεράκι» σε στίχους του Κώστα Πρετεντέρη, με ερμηνεύτρια τη Νάνα Μούσχουρη. Είναι η χρονιά που με δική του προτροπή η Τζένη Βάνου δίνει εξετάσεις στο ΕΙΡ και προσλαμβάνεται το 1959 ως τραγουδίστρια της ορχήστρας ελαφράς μουσικής του κρατικού ραδιοφωνικού σταθμού. Το 1964, με το τραγούδι του Πλέσσα «Τώρα» η Βάνου κερδίζει το Α΄ βραβείο στο Φεστιβάλ Ελαφράς Μουσικής της Θεσσαλονίκης. Ο Δημήτρης Χορν, μέλος της κριτικής επιτροπής τότε, είχε δηλώσει ότι η Βάνου θα μας «βασανίζει με τη φωνή της τα επόμενα πενήντα χρόνια». Το 1968 δίνει, εξάλλου, στη Μαρινέλλα το «Άνοιξε πέτρα» επιβάλλοντάς την ως μεγάλη φωνή της εποχής.

Ο «Δρόμος» στο… Μουσείο

Θεωρείται ένας από τους πλέον ευπώλητους δίσκους στην ιστορία της ελληνικής μουσικής -αν όχι ο πιο ευπώλητος με πωλήσεις άνω του 1 εκατομμυρίου. Πού βρίσκεται, όμως, ο «Δρόμος» των Πλέσσα – Λ. Παπαδόπουλου; Από τον Νοέμβριο του 2023 ο χρυσός δίσκος που έχει απονεμηθεί από τη Lyra τιμητικά στον Λ.Παπαδόπουλο φιλοξενείται στο Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού στην OPAP Arena στη Νέα Φιλαδέλφεια.

Από τον Γρηγόρη Λαμπράκη στον «Αστραπόγιαννο»

Στις αρχές του 1967 κυκλοφόρησε ένας δίσκος 45 στροφών με τη θεατρική δραματοποίηση ενός ποιήματος του Τάσου Λειβαδίτη, που γράφτηκε με αφορμή τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη από τους παρακρατικούς, στις 22 Μαΐου 1963 στη Θεσσαλονίκη. Η δραματοποίηση έγινε από τη σπουδαία ηθοποιό Ασπασία Παπαθανασίου, που το απήγγειλε υπό τους ήχους κλαρίνου. Κάποιοι από τους στίχους, εμπλουτισμένοι με νέους του Λειβαδίτη, αποτέλεσαν το «Μοιρολόι», το οποίο μελοποίησε ο Μίμης Πλέσσας και τραγούδησε η Καίτη Αμπάβη στην ταινία του Νίκου Τζίμα «Αστραπόγιαννος» το 1970. «Σ’ ένα σταυροδρόμι απόψε μήνα Μάη σταυρώσανε το νιο, μήνα Μάη σταυρώσαν το ροδόσταμο και το λεμονανθό… σ’ ένα σταυροδρόμι απόψε μήνα Μάη σταυρώσαν τον αυγερινό».

O άγνωστος δίσκος μετά τη Χούντα

Το πολιτικό τραγούδι δεν είναι το πρώτο που έρχεται στο μυαλό όταν σκέφτεται κανείς τη μουσική του Μίμη Πλέσσα. Γι’ αυτό και το άλμπουμ «Εκείνη τη νύχτα» παραμένει κάτω από τα ραντάρ της δισκογραφίας (έτσι κι αλλιώς, δεν διακρίνεται για κάποιο ρηξικέλευθο μήνυμα). Γράφτηκε κατά τη διάρκεια της δικτατορίας και μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, για να κυκλοφορήσει το φθινόπωρο του 1974. Ερμηνεύουν, σε στίχους του Καλαμαριώτη (ψευδώνυμο του Γιώργου Μπέρτσου) η Μαρία Δουράκη, ο Δημήτρης Ψαριανός («Ποιος ζει και ποιος πεθαίνει»), η Ελένη Βιτάλη («Συνήθεια») και ο Βλάσης Μπονάτσος. Την ίδια περίοδο κυκλοφορεί και το άλμπουμ «Μίλα μου για τη λευτεριά», σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου, με τους Γιάννη Πουλόπουλο και Ρένα Κουμιώτη. 

Η αγάπη για τη Χημεία

Φοίτησε στο Λεόντειο Λύκειο και στη συνέχεια σπούδασε Χημεία στη Φυσικομαθηματική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1950 ταξίδεψε στο Ντουλούθ της Μινεσότα για να επιστατήσει ως χημικός στη φόρτωση μηχανημάτων κλωστοϋφαντουργίας για την εταιρεία των δικών του. Κατέληξε στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ της Νέας Υόρκης, όπου έδωσε εξετάσεις και ενάμισηπήρε τελικά διδακτορικό στη Βιολογική Χημεία. Το 2010 αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Χημείας του Πανεπιστημίου Πατρών.