Οι ιδιότυποι ξεναγοί υπόσχονται τουρ από το Ενβιγκάντο, τη γειτονιά που μεγάλωσε, ως τη «La Catedral», τη φυλακή «πέντε αστέρων» την οποία έχτισε ο ίδιος και στην οποία προσποιούνταν ότι ήταν φυλακισμένος. Ακολουθεί περιήγηση στο κοιμητήριο «Jardines Montesacro» όπου αναπαύεται (μάλλον όχι εν ειρήνη) στον οικογενειακό τάφο, παρέα με τον έμπιστο σωματοφύλακά του Αλβάρο δε Ζεζούς Αγουδέλο – γνωστότερο και ως «El Limon». Αυτές είναι οι σημαντικότερες στάσεις της διαδρομής που ακολουθούν χιλιάδες τουρίστες στην πόλη Μεντεγίν της Κολομβίας, ακολουθώντας τα χνάρια του Πάμπλο Εσκομπάρ, του πλέον διαβόητου και πιο πλούσιου έμπορου κοκαΐνης όλων των εποχών. Το όνομά του -που στις περιοχές που έδρασε και αιματοκύλησε δεν ξεχάστηκε ποτέ- στο διεθνές κοινό φρόντισε να το ξαναθυμίσει η πετυχημένη σειρά «Narcos» του Netflix.
Μια ευχάριστη και παιγνιώδης κατάδυση στα άδυτα των κολομβιανών καρτέλ ναρκωτικών. Ακούγεται αντιφατικό αλλά δεν είναι. Χιλιάδες είναι οι επισκέπτες της χώρας που επιθυμούν να εντρυφήσουν όσο περισσότερο και ρεαλιστικά γίνεται στα μυστικά της ζωής του Πάμπλο Εσκομπάρ του πλέον διαβόητου και πιο πλούσιου εμπόρου κοκαΐνης όλων των εποχών. Αλλοι θέλουν απλώς να παίξουν paintball στη βίλα του σε μία γεμάτη αδρεναλίνη εκδοχή του «κλέφτες και αστυνόμοι».
Το όνομα του Εσκομπάρ στις περιοχές που έδρασε δεν ξεχάστηκε ποτέ, αλλά στο διεθνές κοινό φρόντισε να το ξαναθυμίσει η πετυχημένη σειρά «Narcos» του Netflix η οποία περιγράφει τη μεταμόρφωσή του από ένα ασήμαντο βαποράκι σε αδιαφιλονίκητο βασιλιά της κολομβιανής μαφίας με μία περιουσία που το 1987 ξεπερνούσε τα 2 δισεκατομμύρια δολάρια σύμφωνα με το Forbes. Πολλοί πληρώνουν εκατοντάδες δολάρια για μία ξενάγηση σε αυτές τις περιοχές από συγγενείς του Εσκομπάρ ή από άτομα που ανήκαν στο στενό περιβάλλον του βασιλιά των ναρκωτικών ο οποίος σκοτώθηκε στις 2 Δεκεμβρίου του 1993 από πυρά των δυνάμεων ασφαλείας. Και κάπως έτσι γεννήθηκε στο Μεντεγίν μία νέα επιχειρηματική δραστηριότητα, γράφει η Κριστίν Τζένκινς στο Bloomberg. Σύμφωνα με έρευνα του βελγικού πρακτορείου TCI Research ένας στους δέκα τουρίστες φτάνουν στην Κολομβία επηρεασμένοι από σειρές και ταινίες που αφορούν τη χώρα.
Πολλοί Κολομβιανοί που έζησαν τις δύο δεκαετίες της αιματοβαμμένης βασιλείας του Εσκομπάρ και θυμούνται καλά τις βομβιστικές επιθέσεις, τις δολοφονίες, τις απαγωγές και τη ναρκο-διαφθορά, νιώθουν προσβεβλημένοι και οργισμένοι από τη μετατροπή της εικόνας ενός ψυχρού δολοφόνου σε «σελέμπριτι» διεθνούς βεληνεκούς.
Ο δήμαρχος του Μεντεγίν Φεντερίκο Γκουτιέρεζ επέπληξε τον πορτορικανό ράπερ J Alvarez ο οποίος τον περασμένο χρόνο εμφανίστηκε δημόσια με μπλουζάκι που έγραφε μπροστά «καρτέλ» και πίσω Εσκομπάρ. Ακόμα πιο έντονα αντέδρασε όταν ο αμερικανός ράπερ Wiz Khalifa πόσταρε πρόσφατα στο Instagram φωτογραφία του μπροστά στον τάφο του νεκρού βαρόνου των ναρκωτικών. Ο δήμαρχος τον αποκάλεσε «αχρείο» και απαίτησε τη δημόσια συγγνώμη του.
Το Μεντεγίν δεν είναι η πρώτη πόλη που εξαργυρώνει τη φήμη ενός διάσημου εγκληματία. Σε διάφορες πόλεις των ΗΠΑ οργανώνονται τουριστικά τουρ που υπόσχονται ξεναγήσεις στα μέρη που έδρασαν διάσημοι γκάνγκστερ, όπως Τζον Ντίλινγκερ, ή οι Μπόνι και Κλάιντ και άλλοι. Αλλά στην Κολομβία, όπου τα προηγούμενα 50 χρόνια περισσότερα από 200.000 άτομα έχασαν τη ζωή τους σε συγκρούσεις, τα τραύματα είναι ακόμα νωπά. Επιπλέον αυτό το είδος ναρκω-τουρισμού έρχεται σε μία περίοδο κατά την οποία η χώρα επιχειρεί να αλλάξει προς το καλύτερο την εικόνα της. Σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας οι δολοφονίες στη χώρα το 2015 είχαν πέσει κάτω από το μισό σε σχέση με το 1995.
Η συνθήκη που υπέγραψε η κυβέρνηση με τους ακροαριστερούς αντάρτες του FARC το περασμένο έτος συνέβαλε ακόμα περισσότερο στην αίσθηση ότι η χώρα μπαίνει σε κανονικούς ρυθμούς. Ολα αυτά βοήθησαν την αύξηση του τουριστικού ρεύματος καθώς η χώρα έχει τεράστιους φυσικούς «θησαυρούς». Τον τελευταίο καιρό για παράδειγμα παρατηρείται σημαντική αύξηση αφίξεων φυσιολατρών και παρατηρητών πουλιών που επιθυμούν να θαυμάσουν από κοντά τα σπάνια εξωτικά πτηνά που ζουν στις ζούγκλες της χώρας. Πέρυσι έφτασαν στη χώρα 2,9 εκατομμύρια τουρίστες, 57% περισσότεροι από το 2012.
Αλλά στα βουνά κοντά στο Μεντεγίν ο Ρομπέρτο Εσκομπάρ, αδελφός του Πάμπλο, υποδέχεται τουρίστες που αναζητούν ένα άλλο είδος συγκίνησης. Ξεναγεί τα γκρουπ στις περιοχές που έδρασε ο αδελφός του, επιδεικνύει αυτοκίνητα διάτρητα από σφαίρες, τζετ σκι που ανήκαν στον Πάμπλο, το τραπέζι που έφαγε το τελευταίο του γεύμα. Οι οργανωτές αυτών των ξεναγήσεων λένε ότι τουλάχιστον 80 με 100 άτομα κάθε ημέρα πληρώνουν 30 δολάρια για την εμπειρία. «Οι άνθρωποι θέλουν να μαθαίνουν πραγματικές ιστορίες και εμείς έχουμε πολλές ιστορίες να διηγηθούμε» λέει ο Ρομπέρτο.
Ο δήμαρχος Γκουτιέρεζ ενοχλημένος από την άνθηση αυτού του «ανήθικου» όπως λέει τουρισμού και την έλευση τόσων ατόμων γοητευμένων από τον μύθο ενός αδίστακτου δολοφόνου αποφάσισε να λάβει δραστικά μέτρα, όπως την κατεδάφιση ενός από τα κτίρια στα οποία έζησε ο Εσκομπάρ. Στη θέση του σκοπεύει να δημιουργήσει πάρκο αφιερωμένο «στη μνήμη των θυμάτων». «Αν θέλουν να μάθουν την ιστορία του, καλώς να ορίσουν», λέει ο δήμαρχος. «Αλλά θα τη μάθουν από εμάς, από την πόλη που υπέφερε λόγω της δράσης του» προσθέτει.
Η Αντριάνα Βαλντεράμα, υπεύθυνη του Casa de la Memoria, ενός μουσείου αφιερωμένου στα θύματα των πολλών συγκρούσεων, που τις τελευταίες δεκαετίες δίχασαν και προκάλεσαν χιλιάδες θύματα στη χώρα, λέει ότι επιδιώκει να αφιερώσει περισσότερο χώρο στις ιστορίες ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους την περίοδο της έξαρσης της βίας των καρτέλ ναρκωτικών, ανάμεσα στη δεκαετία του ’70 και του ’90. «Αυτό που συνέβη εδώ ήταν μια τραγωδία και όσοι επισκέπτονται τη χώρα δεν πρέπει να φεύγουν με την εντύπωση ότι ο Εσκομπάρ ήταν ένας μυθικός χαρακτήρας σαν αυτόν που βλέπουν στην τηλεόραση» λέει.