Στις 12 Αυγούστου του 30 π.Χ., σε μια σκηνή που απαθανατίστηκε πολλές φορές, η Κλεοπάτρα Ζ’ της Αιγύπτου, η Φιλοπάτωρ, γνωστή στην Ιστορία απλώς ως Κλεοπάτρα, έβαλε τέλος στη ζωή της με δηλητήριο ασπίδας (οχιάς). Το δηλητήριο του φιδιού, που θεωρείται σύμβολο της θεϊκής βασιλείας, ήταν ο κατάλληλος θάνατος για την τελευταία βασίλισσα της Αιγύπτου. Σύμφωνα με την επιθυμία της, μάλιστα, η 39χρονη βασίλισσα θάφτηκε δίπλα στον μεγάλο έρωτά της, τον Μάρκο Αντώνιο.
Αυτά, βέβαια, λέει ο θρύλος. Ωστόσο, ο τάφος του Αντώνιου και της Κλεοπάτρας δεν βρέθηκε ποτέ. Επιπλέον, η αλήθεια της ιστορίας του θανάτου της και του τι ακολούθησε εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο έντονων αντιπαραθέσεων. Πού είναι λοιπόν ο τάφος της Κλεοπάτρας; Και πόσο σύντομα μπορεί να βρεθεί;
Ηττα και υποχώρηση
Στις 12 Αυγούστου του 30 π.Χ., η Κλεοπάτρα ηττήθηκε από τον ρωμαϊκό στρατό του Οκταβιανού, ο οποίος θα γινόταν ο μελλοντικός αυτοκράτορας Αύγουστος. Μόλις είχε θάψει τον άντρα της. Ο Αντώνιος, πιστεύοντας ότι ήταν ήδη νεκρή, είχε αυτοκτονήσει με το σπαθί του.
Δεχόμενη επίθεση στην Αλεξάνδρεια και φοβούμενη τη σύλληψη, η 39χρονη βασίλισσα κλείστηκε στο δωμάτιό της με δύο υπηρέτριες. Στο μέρος αυτό, σύμφωνα με τον θρύλο, και σε μια σκηνή που απαθανατίστηκε πολλές φορές, έβαλε τέλος στη ζωή της με ασπίδα (οχιά). Το δηλητήριο του φιδιού, που θεωρείται σύμβολο θεϊκής βασιλείας, ήταν ο κατάλληλος θάνατος για την τελευταία βασίλισσα της Αιγύπτου. Στη συνέχεια, σύμφωνα με την επιθυμία της, η Κλεοπάτρα θάφτηκε δίπλα στον αγαπημένο της Αντώνιο.
Ο θάνατός της σήμανε το τέλος πολλών, πρωτίστως της βασιλείας της, που διήρκεσε σχεδόν τρεις δεκαετίες. Ηταν η τελευταία ενεργή βασίλισσα της πτολεμαϊκής Αιγύπτου και μαζί της εξαφανίστηκε η Μακεδονική Δυναστεία των Πτολεμαίων. Σήμανε, όμως, επίσης την αρχή του θρύλου του Αντώνιου και της Κλεοπάτρας, γράφει το Discovery. Και σήμερα, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα μέρη αυτού του μύθου είναι η τοποθεσία του Τάφου του Αντώνιου και της Κλεοπάτρας, που δεν έχει βρεθεί ποτέ.
Διαχωρίζοντας μύθους και αλήθειες
Ενα από τα μεγαλύτερα εμπόδια για τους ιστορικούς και τους αρχαιολόγους, που αναζητούν τον τάφο της Κλεοπάτρας, είναι η αβεβαιότητα των γεγονότων, εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο παρουσιάζονταν πάντα.
Για παράδειγμα, λέγοντας ότι πέθανε στην Αλεξάνδρεια, οι μαρτυρίες ποικίλλουν ως προς το αν η Κλεοπάτρα βρισκόταν στην κάμαρά της ή μέσα στον τάφο της εκείνη την ώρα. Ακόμη και ο τρόπος θανάτου της έχει αμφισβητηθεί. Δεν υπήρχαν μαρτυρίες από αυτόπτες μάρτυρες. Η ιστορία της ασπίδας (οχιάς) προήλθε από μεταγενέστερους κλασικούς συγγραφείς και υπάρχει κάποιο ερώτημα σχετικά με το αν η αλήθεια είχε συγκαλυφθεί, αφού γράφτηκε από τους ρωμαίους νικητές.
Η Κλεοπάτρα είχε, τελικά, μόλις ηττηθεί και αιχμαλωτιστεί από τον Οκταβιανό. Κάποιοι μάλιστα υποστηρίζουν ότι εκείνος ήταν υπεύθυνος για τη δολοφονία της, δεδομένων αναφορών που λένε ότι διέταξε τη δολοφονία της Κλεοπάτρας και του γιου του Καίσαρα, Καισαρίωνα.
Ιστορίες για τον χαμένο τάφο της Κλεοπάτρας
Μαρτυρίες συγχρόνων της αναφέρουν έναν τεράστιο και περίτεχνο τάφο, την κατασκευή του οποίου ανέθεσε η Κλεοπάτρα και ολοκληρώθηκε το 30 π.Χ. Χτισμένος για εκείνη και τον Μάρκο Αντώνιο, θα πρέπει να βρισκόταν δίπλα στο παλάτι της στην Αλεξάνδρεια. Δυστυχώς, το τμήμα της πόλης στο οποίο λέγεται ότι κατοικούσε, βυθίστηκε ύστερα από σεισμό τον 4ο αιώνα μ.Χ.
Εκτεταμένες υποβρύχιες ανασκαφές έχουν αποτελέσει μέρος του κυνηγιού για τον χαμένο τάφο της Κλεοπάτρας. Και έχουν αποκαλύψει στοιχεία που ταιριάζουν σε περιγραφές σχετικές με τις αφηγήσεις του τάφου, αλλά όχι με την ίδια τη μυθική δομή.
Αλεξάνδρεια ή Ταπόσιρις η Μεγάλη;
Η Αλεξάνδρεια παραμένει η πιο δημοφιλής θεωρητική τοποθεσία του τάφου του Αντώνιου και της Κλεοπάτρας. Ωστόσο, υπήρξαν και άλλες προτεινόμενες τοποθεσίες, συμπεριλαμβανομένης της πόλης Αμπουσίρ κοντά στο Κάιρο.
Ωστόσο, ο κύριος ανταγωνιστής της θεωρίας της Αλεξάνδρειας είναι η αρχαία πόλη Ταπόσιρις η Μεγάλη, σε μια τοποθεσία με Πτολεμαϊκά ερείπια, περίπου 50 χλμ. δυτικά της Αλεξάνδρειας. Κάποιοι πιστεύουν ότι οι υπηρέτριες της βασίλισσας μετέφεραν κρυφά το σώμα της εκεί. Οι ανασκαφές της τοποθεσίας έχουν αποκαλύψει σημαντικούς αιγυπτιακούς τάφους, αλλά κανέναν βασιλικό. Και μέχρι σήμερα, δεν υπάρχουν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι αυτή είναι η τοποθεσία του χαμένου τάφου της Κλεοπάτρας.
Ενα συνεχιζόμενο παζλ
Ο θάνατος της Κλεοπάτρας σήμανε μεταξύ άλλων την αρχή ενός θρύλου και μιας αναζήτησης αιώνων για τον τάφο της. Η πλειοψηφία αυτών που πιστεύουν ότι η τοποθεσία βυθίστηκε μαζί με το παλάτι της στην αρχαία Αλεξάνδρεια, λένε ότι έχει χαθεί. Ωστόσο, υπάρχουν και εκείνοι που εξακολουθούν να τον αναζητούν μέχρι σήμερα, ελπίζοντας ότι θα ανακαλύψουν, επιτέλους, τον χαμένο τάφο της Κλεοπάτρας και, πιθανώς, ακόμη και τον αγαπημένο της Αντώνιο…