Η απόφαση της Standard & Poors (S&P), αργά τη νύχτα της Παρασκευής, για αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας μας στην επενδυτική βαθμίδα (investment grade) αποκτά ειδικό βάρος, καθώς γίνεται μέσα σε συνθήκες κρίσης της διεθνούς οικονομίας, η οποία επηρεάζεται από τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή αλλά και από τον πόλεμο του Πούτιν στην Ουκρανία, ο οποίος συμπλήρωσε 620 ημέρες από την έναρξή του, τον Φεβρουάριο του 2022.
Τα οφέλη αυτής της απόφασης, που στηρίχτηκε στις εξαιρετικές επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία πέντε χρόνια, καθώς ξεπέρασε επιτυχώς το τεράστιο κόστος της πανδημίας και επέδειξε δυναμισμό έχοντας τον υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών το 2021 και το 2022, είναι άμεσα και σημαντικά.
Ορόσημο για την οικονομία
Οπως εξηγούν οικονομικοί αναλυτές μιλώντας στο Protagon, «η απόφαση αυτή συνιστά ορόσημο για την οικονομία μας, καθώς η αναβάθμιση δεν αποτελεί μια απλή μετάβαση σε ανώτερη κατηγορία πιστοληπτικής ικανότητας, αλλά συνιστά την επιστροφή της Ελλάδας στην ομάδα των ευρωπαϊκών χωρών και όλων των αναπτυγμένων οικονομιών, στις οποίες οι οίκοι κρίνουν ότι η ανάληψη επενδυτικών πρωτοβουλιών δεν εγκυμονεί κινδύνους χρεοκοπίας».
Ετσι, η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας αποτελεί ορόσημο, όχι μόνο διότι επανατοποθετεί τη χώρα στους επενδυτικούς προορισμούς κεφαλαίων μακροπρόθεσμης απόδοσης, αλλά και επειδή διαμορφώνει ιδιαίτερα ευνοϊκές συνθήκες ρευστότητας για το ελληνικό Δημόσιο, τις τράπεζες και τα ασφαλιστικά ταμεία.
Αντίβαρο στις αυξήσεις των ευρω-επιτοκίων
Ακόμη, όπως σημειώνουν στελέχη του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) μιλώντας στο Protagon, τεράστια σημασία έχει η χρονική στιγμή που έρχεται αυτή η αναβάθμιση. Με την απόφαση αναμένεται να εκτονωθούν οι πιέσεις για αυξήσεις των επιτοκίων στα ομόλογα, που οφείλονται –όπως και στις άλλες χώρες– στο γεγονός ότι διανύουμε διεθνώς φάση ανόδου των επιτοκίων, ως αποτέλεσμα των παρεμβάσεων των κεντρικών τραπεζών για να συγκρατήσουν τις έντονες πληθωριστικές πιέσεις.
Τα οφέλη για επιχειρήσεις και νοικοκυριά
Στον ΟΔΔΗΧ θεωρούν βέβαιο ότι η αναβάθμιση θα μειώσει το κόστος, όχι μόνο άντλησης κεφαλαίων για το Δημόσιο, αλλά και για τα ελληνικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Στη συνέχεια, ο φθηνότερος δανεισμός για τις τράπεζες θα επιτρέψει σε αυτές να μειώσουν το κόστος δανεισμού για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.
Ευνοϊκή επίδραση αλλά και μεγαλύτερη άνεση δανεισμού θα έχουν και οι μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις που ήδη έχουν προχωρήσει ή σκοπεύουν να προχωρήσουν σε εκδόσεις ή ανανεώσεις εταιρικών ομολόγων, τα οποία συνήθως χρησιμοποιούν για να χρηματοδοτήσουν τα επενδυτικά τους σχέδια.
Τι σημαίνει για τις τράπεζες
Ειδικά για τις τράπεζες, η αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας θα μειώσει το κόστος άντλησης κεφαλαίων. Για την ιστορία, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες άντλησαν το πρώτο εξάμηνο του 2023 περί τα 3,5 δισ. ευρώ. Το κόστος ήταν υψηλό, μεταξύ 7%-8,7%, για τα ομόλογα υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας, και ακόμη υψηλότερο για ομόλογα χαμηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (Tier II). Αυτές οι τιμές θα υποχωρήσουν άμεσα και ραγδαία.
Πρακτικά, το χαμηλότερο κόστος δανεισμού θα λύσει τα χέρια των τραπεζών ώστε να χρηματοδοτήσουν την οικονομία και παράλληλα θα ενισχύσει την κερδοφορία. Η απόφαση της S&P αφορά και τα ομόλογα που έχουν εκδοθεί από τις τιτλοποιήσεις του «Ηρακλή», τα οποία επίσης αναβαθμίζονται. Τυχόν νέες τιτλοποιήσεις θα γίνουν µε χαµηλότερο κόστος για τη λήψη κρατικών εγγυήσεων.
Πότε ανοίγουν οι πόρτες της ΕΚΤ
Οι ελληνικές τράπεζες επίσης θα ωφεληθούν από τη μεγαλύτερη αξία που θα έχουν τα ενέχυρα που καταθέτουν για δανεισμό από την ΕΚΤ, καθώς πλέον τα ομόλογα του Δημοσίου θα γίνονται αποδεκτά από την Ευρωτράπεζα.
Με την αναβάθμιση στην επενδυτική βαθμίδα κλείνει και ο κύκλος των ειδικών αποφάσεων και των προγραμμάτων επαναγοράς τίτλων που έχει λάβει κατά καιρούς η ΕΚΤ προκειμένου να μην οδηγήσει την ελληνική οικονομία σε απομόνωση.
Ειδικότερα, η ΕΚΤ θα περιμένει και μια δεύτερη απόφαση αναβάθμισης, από τον Fitch ή τη Moody’s, για να ανοίξει τις πόρτες της διάπλατα.
Η αναβάθμιση, είτε από τον Fitch είτε από τη Moody’s, στην επενδυτική βαθμίδα, σε συνδυασμό με την απόφαση της S&P, θα ανοίξει τον δρόμο για να ενταχθούν τα ελληνικά κρατικά σε ορισμένους από τους πιο σημαντικούς δείκτες ομολόγων επενδυτικής βαθμίδας από τους διαχειριστές κεφαλαίων. Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να οδηγήσει σε εισροές κεφαλαίων της τάξης των 10 δισ. ευρώ το επόμενο έτος, τόσο στα ελληνικά ομόλογα όσο και στις μετοχές ελληνικών εταιρειών εισηγμένων στο ΧΑ.
Ασφαλώς, η αύξηση της ζήτησης για ομολογιακούς τίτλους θα χαλαρώσει και τις πιέσεις για αύξηση αποδόσεων (επιτοκίων) στις νέες εκδόσεις ή τις επανεκδόσεις ομολόγων και εντόκων γραμματίων που μέχρι σήμερα ακολουθούν την αυξητική τάση των ευρω-επιτοκίων.