Θέματα

Οταν η ζωή στην πόλη είναι μια σειρά από μικρούς σεισμούς

Ποδοσφαιρικοί αγώνες, συναυλίες ροκ και κίνηση στους δρόμους. Ερευνα στη Βαρκελώνη κατέγραψε τα αλλεπάλληλα μικρά Ρίχτερ της καθημερινότητας. Από το 6ο γκολ της Μπάρτσα με την Παρί στο «Καμπ Νου» μέχρι το «Born in the USA» του Σπρίνγκστιν, όλα είναι σεισμός. Ακόμα και στα φανάρια...
Protagon Team

Είναι σαν να ακουμπάει κανείς το αυτί του στο έδαφος και ξαφνικά η πόλη να αρχίζει να αποκαλύπτεται. Στην Βαρκελώνη το αντιλήφθηκαν τυχαία. «Είχαμε εγκαταστήσει έναν σεισμογράφο στην έδρα μας, αλλά μόνο και μόνο για να δείξουμε στον κόσμο πώς λειτουργεί», προσδιορίζουν ο Τζόρντι Ντίαζ και οι συνεργάτες του από το Ινστιτούτο Γεωλογικών Σπουδών Jaume Almera της πρωτεύουσας της Καταλονίας.

Μικρές και μάλιστα αλλεπάλληλες μικρές σεισμικές δονήσεις στη Βαρκελώνη προκαλούνται σίγουρα από την κίνηση στους δρόμους. Αλλά ήταν η αποκαλούμενη στα καταλανικά «Remuntada» (επιστροφή, ανάκαμψη) της Μπαρτσελόνα, τον περασμένο Μάρτιο κατά τη διάρκεια του αγώνα με την Παρί Σεν Ζερμέν, η αφορμή για να σημειωθεί ένας τεχνητός σεισμός μεγέθους ενός βαθμού, του ισχυρότερου, δηλαδή, που έχει προκληθεί ποτέ από ανθρώπινα πόδια.

Τότε οι σεισμογράφοι είχαν καταγράψει τις δονήσεις από τους πανηγυρισμούς έπειτα από κάθε τέρμα που σημείωσε η Μπάρτσα κατά της Παρί Σεν Ζερμέν. Στον πρώτο αγώνα στο Παρίσι η καταλανική ομάδα είχε δεχτεί τέσσερα γκολ χωρίς να σημειώσει κανένα. Στην έδρα της, ωστόσο, σημείωσε έξι τέρματα και προκρίθηκε στην επόμενη φάση του Champions League με το έκτο γκολ να μπαίνει την τελευταία στιγμή από τον Σέρτζι Ρομπέρτο και να προκαλεί κυριολεκτικά σεισμό, καταρρίπτοντας κάθε προηγούμενο ρεκόρ. Αξίζει να σημειωθεί ότι 2001 στη Βρετανία επιστρατεύτηκαν ένα εκατομμύριο μαθητές και μαθήτριες για να συμμετάσχουν στο «Γιγάντιο Άλμα» (Giant Jump), ένα απλό πείραμα κατά τη διάρκεια του οποίο το μοναδικό που έπρεπε να κάνουν ήταν να πηδήξουν όλα τα παιδιά μαζί σε μια συγκεκριμένη στιγμή. Η δόνηση που προκλήθηκε έγινε αισθητή μόνο στα πέριξ ενώ οι σεισμογράφοι του σταθερού δικτύου δεν κατέγραψαν το παραμικρό.

Περίπου δύο μήνες μετά την εντυπωσιακή ανάκαμψη της Μπαρτσελόνα, στο Καμπ Νου εμφανίστηκε το μεγάλο «αφεντικό» της αμερικανικής ροκ μουσικής ο Μπρους Σπρίνγκστιν. Από το ρεπερτόριο του αμερικανού τροβαδούρου ο σεισμογράφος κατέγραψε όλα τα τραγούδια, ένα προς ένα. Τα πιο σεισμικά, ωστόσο, ήταν το «Shout», το «Dancing in the dark» και το «Born in the USA».

Αλλά δεν είναι η Μπαρτσελόνα η πρώτη ομάδα που προκάλεσε σεισμό. Το πρώτο «σεισμικό» γκολ που καταγράφηκε στην ιστορία του παγκόσμιου ποδοσφαίρου σημειώθηκε στην Αργεντινή το 1992. Αρκετά χρόνια μετά, το βράδυ της 9ης Ιουλίου του 2006 στην Ποτέντσα της Ιταλίας, η γη άρχισε να σείεται κάτω από τα πόδια 75.000 Ιταλών οι οποίοι τινάχτηκαν στον αέρα όταν η Σκουάντρα Ατζούρα σκόραρε το νικητήριο πέναλτι κατά της Εθνικής Γαλλίας με αποτέλεσμα να στεφθεί παγκόσμια πρωταθλήτρια για τέταρτη φορά στην ιστορία της. Στον απόηχο της εξαιρετικής επιτυχίας των Ατζούρι, ο γεωφυσικός Μάρκο Μουτσαρέλι δημοσίευσε ένα επιστημονικό άρθρο για τον «σεισμό του άλματος της χαράς», μας πληροφορεί η La Repubblica, και από τότε έως σήμερα οι σεισμοί που προκαλούνται σε στιγμές μεγάλης αγαλλίασης κατέληξαν όχι μόνο να απασχολούν συχνά την επιστημονική κοινότητα αλλά και να αποκτήσουν δικό τους όνομα: «footquakes».

 

Πιο συχνοί από τους «ποδοσφαιρικούς» σεισμούς είναι οι σεισμικές δονήσεις που προκαλούνται από την κίνηση στους δρόμους. Στη Βαρκελώνη οι ειδικοί άρχισαν να διερωτώνται περί τίνος πρόκειται όταν παρατήρησαν την ξαφνική καταγραφή σεισμικής δραστηριότητας για σύντομο χρονικό διάστημα κάθε δύο λεπτά ακριβώς. Εκείνοι, ωστόσο, χρειάστηκαν περισσότερα για να αντιληφθούν ότι το χρονικό αυτό διάστημα ήταν ο ρυθμός λειτουργίας των φαναριών.

Στην Ιταλία εστίασαν τις έρευνές τους στην κίνηση κάτω από την επιφάνεια της γης. «Στην Ρώμη καταγράφαμε κάθε συρμό του μετρό που φρέναρε, σταματούσε στο σταθμό και στην συνέχεια αναχωρούσε. Σε σχέση με έναν πραγματικό σεισμό, τα σεισμικά κύματα του μετρό είναι πιο συμμετρικά. Παρατηρείται το σήμα, φτάνει στο απόγειο του και εξασθενεί όταν το τρένο απομακρύνεται», προσδιόρισε ο Τζουλιάνο Μιλάνα, ερευνητής στο Εθνικό Ινστιτούτο Γεωφυσικής και Ηφαιστειολογίας της Ιταλίας και αρχισυντάκτης πρόσφατης έκθεσης για την κίνηση γύρω από το Κολοσσαίο. Το οποίο δεν κινδυνεύει, επισημαίνει ο ιταλός ειδικός, καθώς «οι δονήσεις του μετρό εξαφανίζονται σε απόσταση λίγων μέτρων και το μνημείο είναι χτισμένο σε θεμέλια από σκυρόδεμα πάχους 12 μέτρων».