Πεντακόσια χρόνια συμπληρώθηκαν στις 2 Μαΐου από τον θάνατο του Λεονάρντο Ντα Βίντσι και πολυάριθμες είναι οι εκθέσεις εφέτος που είναι αφιερωμένες στα έργα τού «Homo Universalis» της Ιταλικής Αναγέννησης.
Ωστόσο, το περιοδικό Economist, σε ένα αρκούντως αιρετικό του άρθρο, αναρωτιέται αν ο αναγεννησιακός καλλιτέχνης ήταν όντως μεγαλοφυΐα ή απλά ένας κανονικός, φυσιολογικός άνθρωπος, η αξία του έργου του οποίου έχει διογκωθεί αναίτια τα τελευταία χρόνια.
«Η “Μόνα Λίζα” είναι ο πιο γνωστός πίνακας του κόσμου και ο “Βιτρουβιανός Ανθρωπος” το πιο γνωστό σχέδιο του κόσμου. Αρκούν αυτά όμως προκειμένου να καταστήσουν τον Ντα Βίντσι τον σημαντικότερο καλλιτέχνη της Δύσης;» αναφέρει το άρθρο.
Οπως σημειώνει το δημοσίευμα, η άποψη ότι ο Ντα Βίντσι θεωρείται (μαζί με τον Μιχαήλ Αγγελο και τον Ραφαήλ) κορυφαίος καλλιτέχνης όλων των εποχών είναι σχετικά σύγχρονη.
«Μέχρι και τον 19ο αιώνα, θεωρούταν μεν ιδιοφυΐα, αλλά ένα επίπεδο πιο κάτω από τους άλλους δυο. Οπως γράφει σχετικά ο βρετανός ιστορικός Ντόναλντ Σασούν στο βιβλίο του “Being Mona Lisa”, που δημοσιεύθηκε το 2001, όλη αυτή η λατρεία γύρω από το πρόσωπό του ξεκίνησε από κάποιους γάλλους ιστορικούς με ξεκάθαρο αντιεκκλησιαστικό μένος. Οι άνθρωποι αυτοί είδαν τον καλλιτέχνη Ντα Βίντσι ως σύμμαχό τους στον αγώνα κατά του θρησκευτικού σκοταδισμού. Δεν φοβόταν να κάνει μελέτες ανατομίας σε πτώματα, ούτε έβαλε φωτοστέφανα στα κεφάλια των θρησκευτικών μορφών που ζωγράφισε. Σε αντίθεση με τον Ραφαήλ και τον Μιχαήλ Αγγελο, δεν ήταν ποτέ “υπάλληλος” των Παπών. Εβαλε τον Ανθρωπο στο κέντρο της δημιουργίας» τονίζεται στο άρθρο.
«Οπως και πολλοί αυτοδίδακτοι καλλιτέχνες, έτσι και ο Ντα Βίντσι ήταν μεν φύσει και θέσει περίεργος και διερευνητικός άνθρωπος, αλλά δεν διακρινόταν για την πνευματική του αυτοπειθαρχία. Είχε εκπληκτικές δυνάμεις παρατήρησης, ένα εξαιρετικό ταλέντο για τη δημιουργία συνδέσεων μεταξύ διαφορετικών γνωσιακών πεδίων, μια απίστευτη διάθεση να αμφισβητήσει τις σύγχρονές του πεποιθήσεις και μια εκπληκτική ικανότητα να προβλέψει μελλοντικές ανακαλύψεις. Αλλά στη διάρκεια της μακράς του ζωής παρήγαγε μια ατέλειωτη σειρά ατεκμηρίωτων αντικειμένων, αδημοσίευτων μελετών και ημιτελών έργων τέχνης» επισημαίνει ο Economist.
Αυτοί αλλά και πολλοί άλλοι παράγοντες τον έκαναν γνωστό και αγαπητό σε ένα ευρύτερο, σύγχρονο κοινό.
«Ο Ντα Βίντσι ήταν ενάντιος στη σφαγή ζώων και ήταν πιθανώς χορτοφάγος. Η μορφή του και οι απόψεις του ικανοποιούν τη σύγχρονη απαίτηση για τους καλλιτέχνες να είναι “εναλλακτικοί” με τάση προς την εκκεντρικότητα. Και η δημιουργική του παραγωγή ταιριάζει απόλυτα με το πνεύμα της εποχής μας που ανέχεται -ενίοτε μέχρι και θεοποιεί- ένα ημιτελές έργο, ειδικά αν αυτό είναι κρυπτικό και δυσνόητο» προσθέτει το άρθρο.
«Τελικά έχω την εντύπωση πως όλες αυτές οι εκθέσεις και οι εκδηλώσεις που διοργανώνονται φέτος για τον Ντα Βίντσι λένε περισσότερα για εμάς παρά για εκείνον…» καταλήγει με νόημα ο Τζόναθαν Νέλσον, καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Σίρακιουζ της Φλωρεντίας.