Αναμφίβολα, οι ουσίες που χρησιμοποιούμε για να μυρίζουμε πιο ευχάριστα βελτιώνουν τις κοινωνικές μας σχέσεις. Μπορεί όμως να βλάπτουν μια άλλη ζωτική μας σχέση: εκείνη που διατηρούμε με τα… μικρόβιά μας. Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο έγκυρο PeerJ, όσο πιο πολύ χρησιμοποιούμε παρόμοια σκευάσματα τόσο περισσότερο αλλοιώνουμε τη μικροβιακή κοινότητα που ζει στις μασχάλες μας και όχι αναγκαστικά προς το καλύτερο. Καθώς εξολοθρεύουμε τα είδη εκείνα των βακτηριδίων που μας κάνουν να μυρίζουμε άσχημα, διευκολύνουμε την ανάπτυξη άλλων που θα μπορούσαν να μας βλάψουν.
«Τα περισσότερα από τα μικρόβια που κουβαλάμε στο δέρμα μας είναι ευεργετικά ή έστω καλοήθη» επισημαίνει στην Κάθριν Ελεν Φόλι και το Quartz η εξελικτική γενετίστρια στο Κεντρικό Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας των ΗΠΑ, Τζούλι Χόρβατ. «Αυτό που κάνουν είναι να δημιουργούν έναν προστατευτικό κλοιό στο δέρμα μας -κυρίως από τον ιδρώτα και τα έλαια που εκείνο αποβάλλει καθημερινά- ο οποίος περιορίζει τις πιθανότητες επιβίωσης των παθογενών μικροβίων».
Τα καλοήθη βακτήρια, που ονομάζονται κορυνοβακτήρια, ευθύνονται για τις σωματικές μας οσμές. Οταν χρησιμοποιούμε αντιεφιδρωτικά και αποσμητικά εξαλείφουμε αυτές τις οσμές είτε εμποδίζοντας τους αδένες μας να παράγουν ιδρώτα και υποχρεώνοντας τα βακτήρια εκείνα να λιμοκτονήσουν, είτε σκοτώνοντάς τα απευθείας με τη βοήθεια συναφών χημικών ουσιών. Η Χόρβατ και οι συνάδελφοί της θέλησαν να διαπιστώσουν αν τα μικρόβια στις μασχάλες μας θα αλλοιωθούν από αυτά τα σκευάσματα και αν οι πληθυσμοί τους που θα αναπτυχθούν ξανά θα είναι μεταλλαγμένοι ή όχι.
Για μια περίοδο οκτώ ημερών προέτρεψαν 17 άνδρες και γυναίκες είτε να χρησιμοποιήσουν αποσμητικά, είτε αντιεφιδρωτικά, είτε τίποτα από τα δύο. Την πρώτη ημέρα πήραν δείγματα μικροβίων από τις μασχάλες τους για να δημιουργήσουν μια βάση δεδομένων σχετικά με την μικροβιακή κοινότητα των συμμετεχόντων. Στη συνέχεια τους συμβούλεψαν να μην χρησιμοποιήσουν οποιοδήποτε σκεύασμα προκειμένου να διαπιστώσουν τι είδους μικρόβια θα αναπτύσσονταν. Την όγδοη ημέρα είπαν και στους 17 συμμετέχοντες να χρησιμοποιήσουν αντιεφιδρωτικά πριν οι ερευνητές συλλέξουν ένα τελικό δείγμα.
Σε γενικές γραμμές τα άτομα που δεν χρησιμοποίησαν χημικά σκευάσματα είχαν την τάση να αναπτύσσουν μεγαλύτερους πληθυσμούς κορυνοβακτηρίων και λιγότερα σταφυλοκοκκικά βακτήρια απ΄ ό,τι οι άλλες δύο ομάδες, ενώ λιγότερα από το 10% των βακτηρίων που ανέπτυξαν ήταν μη αναγνωρίσιμα. Οι χρήστες αποσμητικών είχαν την πρώτη ημέρα υψηλότερες συγκεντρώσεις βακτηρίων στις μασχάλες τους και όσο προχωρούσε η εβδομάδα συγκέντρωναν περισσότερα σταφυλοκοκκικά βακτήρια από ό,τι οι άλλες δύο ομάδες, λίγα κορυνοβακτήρια και μόνο 5% βακτήρια που οι ερευνητές δεν ήταν σε θέση να ταυτοποιήσουν.
Τα άτομα που χρησιμοποίησαν αντιεφιδρωτικά, επίσης είχαν τόσα σταφυλοκοκκικά βακτήρια όσα και η ομάδα των αποσμητικών και πάνω από 20% άσχετα ή αταυτοποίητα μικρόβια. Στο τέλος της εβδομάδας, όταν οι συμμετέχοντες χρησιμοποίησαν αντιεφιδρωτικά, οι περισσότερες από τις αποικίες μικροβίων ήταν ετοιμοθάνατες. Σύμφωνα με τη Χόρβατ, το να βγάλει κανείς ασφαλή συμπεράσματα μετά από αυτό το σύντομο πείραμα θα ήταν μάλλον παρακινδυνευμένο.
Οι πληθυσμοί αταυτοποίητων μικροβίων που είχαν την τάση να αναπτύσσονται ξανά σε άτομα που χρησιμοποίησαν αντιεφιδρωτικά, μάλλον δεν είναι κάτι που θα πρέπει να μας ανησυχεί. Επίσης, παρόλο που μερικά είδη σταφυλόκοκκου είναι επιβλαβή, τα περισσότερα δεν είναι. Το μόνο που μπόρεσαν να πουν με σιγουριά οι ερευνητές είναι πως μόλις τα άτομα που χρησιμοποίησαν τα χημικά αυτά σκευάσματα σταμάτησαν να τα χρησιμοποιούν, οι πληθυσμοί σταφυλόκοκκου αυξήθηκαν θεαματικά.
Οπως υπογραμμίζει η Χόρβατ, αυτό που ξέρουμε με βεβαιότητα είναι πως οι συνήθειες υγιεινής που εφαρμόζουμε επηρεάζουν τους πληθυσμούς αυτούς. «Πρόκειται για μια ισορροπία» λέει εμφατικά. «Η χρησιμοποίηση ενός τέτοιου σκευάσματος επηρεάζει τα μικρόβια στις μασχάλες μας, όμως δεν ξέρουμε ακόμη ποιες μπορεί να είναι οι βραχυπρόθεσμες ή μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του».