Πώς επιδιώκει να διορθώσει o Βλαντίμιρ Πούτιν το μοιραίο του λάθος να εισβάλει στην Ουκρανία τον περασμένο Φεβρουάριο; «Αγνοώντας την ήττα. Επανακαθορίζοντας τα σύνορα. Καίγοντας τις διπλωματικές διεξόδους. Απειλώντας με πυρηνικό πόλεμο. Κάνοντας τα πάντα πέρα από το να οπισθοχωρήσει», γράφει ο Ντέιβιντ Ιγκνάσιους.
«Η προσάρτηση τεσσάρων περιοχών της Ουκρανίας από τον Πούτιν είναι ένα τέχνασμα απελπισίας. Μπορεί να προσπαθήσει να την παρουσιάσει ως νίκη, ισχυριζόμενος ότι έχει επιτύχει τώρα τους στόχους της “ειδικής στρατιωτικής επιχείρησής” του και πως μπορεί να κάνει μια παύση για τον χειμώνα, ούτως ώστε να ανασυνταχθεί. Ανοησίες. Αυτή είναι η πιο κατάφωρα παράνομη απόπειρα κατάληψης εδαφών από τότε που ο Αδόλφος Χίτλερ προσπάθησε να καταπιεί την Ευρώπη στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο», συμπληρώνει ο αρθρογράφος της Washington Post.
«Εάν ο κίνδυνος κλιμάκωσης αυξάνεται, δεν είναι λόγω της παρωδίας των δημοψηφισμάτων, αλλά επειδή ο Πούτιν χάνει τον πόλεμο. Πάντα αντιμετώπιζε το πρόβλημα ότι η ήττα θα σήμαινε ταπείνωση και πιθανή ανατροπή. Για αυτό έχει σείσει επανειλημμένα το πυρηνικό χαρτί από τον Φεβρουάριο. Θα μπορούσε να είχε καταφύγει στα πυρηνικά πριν από τα δημοψηφίσματα αλλά, παρά τις πολλές αποτυχίες, δεν το έκανε. Ομοίως, η προσάρτηση δεν θα τον υποχρεώνει να το κάνει: καλύτερα να την δούμε (την πυρηνική απειλή) ως μια απεγνωσμένη προσπάθεια να αποδείξει ό,τι σοβαρολογεί», επισημαίνει από την πλευρά του ο Economist, υποστηρίζοντας πως τα δημοψηφίσματα στις τέσσερις κατεχόμενες (πλήρως ή μερικώς) περιφέρειες της Ουκρανίας (Λουγκάνσκ, Ντονέτσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια) «δεν σχεδιάστηκαν για να γίνουν πιστευτά αλλά για να είναι απειλητικά».
Σε αυτό το πλαίσιο ο ρώσος πρόεδρος κατά πάσα πιθανότητα θα ισχυριστεί, όχι μόνο ότι οι ρωσικές δυνάμεις κατάφεραν μια μεγάλη νίκη στην Ουκρανία, αλλά και πως τα ουκρανικά στρατεύματα που ελέγχουν τμήματα αυτών των τεσσάρων περιφερειών, είναι στην πραγματικότητα δυνάμεις κατοχής ενώ εάν αποπειραθούν να ανακτήσουν τις προσαρτημένες περιφέρειες, θα καταστούν αυτομάτως εισβολείς στην επικράτεια της Ρωσίας.
Προφανώς η λογική του Κρεμλίνου είναι παράλογη και ψευδής, αλλά στόχος του Πούτιν είναι το να συνειδητοποιήσει η Δύση πως εάν συνεχίσει να εξοπλίζει την Ουκρανία, το Κρεμλίνο θα υποστηρίξει πως υποκινεί επιθέσεις σε ρωσικά εδάφη. Μέσω της προσάρτησης του 15% της ουκρανικής επικράτειας ο Πούτιν και οι σύμβουλοί του ευελπιστούν πως θα αποτρέψουν τη Δύση αλλά και την Ουκρανία από το να εντείνουν τις προσπάθειές τους με στόχο την απώθηση των ρωσικών δυνάμεων.
Πώς πρέπει, οπότε, να αντιδράσουν το Κίεβο και οι δυτικοί σύμμαχοί του σε αυτήν την απεγνωσμένη ρωσική προκλητικότητα; Με αποφασιστικότητα και επιμονή και πολλή υπομονή, ειδικά στην παρούσα φάση. «Αγνοείστε τα ψευδοδημοψηφίσματα του Πούτιν και συνεχίστε να συνδράμετε την Ουκρανία», είναι, εν συντομία, η προτροπή του Economist.
Αποτελεί δυστυχώς γεγονός πως ο κίνδυνος μιας πυρηνικής κλιμάκωσης φαίνεται να είναι υψηλότερος από κάθε άλλη φορά τα τελευταία εξήντα χρόνια, από την κρίση των πυραύλων της Κούβας τον Οκτώβριο του 1962. Αναμφίβολα ο Πούτιν ευελπιστεί πως η απόσχιση των τεσσάρων ουκρανικών περιφερειών θα τρομάξει ακόμη περισσότερο τους υποστηρικτές της Ουκρανίας, τόσο που η αποφασιστικότητα της Δύσης θα αρχίσει, τελικά, να εξασθενίζει.
Ωστόσο τα εδάφη που προσαρτά το Κρεμλίνο δεν είναι ρωσικά αλλά ουκρανικά ενώ όσον αφορά τον πυρηνικό εκβιασμό, εάν η Δύση υπέκυπτε, ο ρώσος πρόεδρος θα καθίστατο κατά πάσα πιθανότητα ακόμη πιο θρασύς. «Η Δύση έκανε αυτό το λάθος το 2014, αποδεχόμενη, στην πραγματικότητα, την κλοπή της Κριμαίας από τον Πούτιν», θυμίζει ο Economist.
Οπότε, καλά έκαναν οι ΗΠΑ και ξεκαθάρισαν πως εάν η Μόσχα καταφύγει τελικά στη χρήση πυρηνικών όπλων, οι συνέπειες θα είναι τρομερές. Σε αυτό το πλαίσιο επιβάλλεται επίσης η Δύση να πείσει την Κίνα και την Ινδία να λάβουν επίσης ξεκάθαρη θέση κατά της χρήσης πυρηνικών. Συγχρόνως οι Ουκρανοί θα πρέπει να συνεχίσουν να αντιστέκονται, δεδομένων των σοβαρών προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο ρώσος πρόεδρος και στην πατρίδα του, πλέον, λόγω της μερικής επιστράτευσης. «Η Ρωσία δεν έχει ουσιαστικά κέρδη. Ισως μάλιστα να κατέφυγε στην περίεργη τακτική της ανατίναξης των δικών της αγωγών φυσικού αερίου με την ελπίδα ότι αυτό θα τρόμαζε τη Δύση. Παρά τις απειλές του Πούτιν, η Δύση θα πρέπει να συνεχίσει να βοηθά τους Ουκρανούς να αμύνονται», επισημαίνει το έγκριτο βρετανικό περιοδικό.
«Απλές συμβουλές προς την Ουκρανία και τους συμμάχους της στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη: Παραμείνετε στις θέσεις. Υπομένετε τον βραχυπρόθεσμο πόνο. Μην λυγίσετε, αλλά μην στοχεύετε το ανέφικτο. Αντισταθείτε στην πίεση να ανταποκριθείτε στις άγριες πυρηνικές απειλές του Πούτιν. Η αλήθεια είναι ότι βρίσκεται σε μειονεκτική θέση. Οσο περισσότερο επιμένει, τόσο χειρότερη θα καθίσταται η κατάστασή του. Ο ψυχαναγκαστικός εθισμός του στην Ουκρανία θα καταστεί τελικά μοιραίος. Η υπομονή είναι το μυστικό όπλο της Δύσης», επισημαίνει και ο Ιγκνάσιους, ο οποίος επί μία 25ετία κάλυπτε δημοσιογραφικά τη CIA και τη Μέση Ανατολή ως ρεπόρτερ, ξένος ανταποκριτής, αρχισυντάκτης και πολιτικός αναλυτής.
Θεωρεί πως η σωστή στρατηγική στην παρούσα φάση για τη Δύση είναι «μια επικαιροποιημένη εκδοχή» της ψυχροπολεμικής πολιτικής της «συγκράτησης» (Containment). «Χαράξτε σταθερές γραμμές. Βοηθήστε την Ουκρανία να προκαλέσει όσο το δυνατόν περισσότερο πόνο στον Πούτιν, συνεχίζοντας να αποφεύγετε μια άμεση σύγκρουση ΗΠΑ-Ρωσίας, εκτός και εάν ο Πούτιν λάβει την τρελή απόφαση να καταφύγει στα πυρηνικά. Αφήστε τη σήψη στο ρωσικό σύστημα να δράσει, αποδυναμώνοντας τον Πούτιν μήνα με τον μήνα. Ενθαρρύνετε τη διάλυση της ρωσικής ισχύος κατά μήκος των συνόρων της — χαιρετίζοντας την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και την αυξανόμενη ανεξαρτησία χωρών όπως το Καζακστάν, η Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν και η Κιργιζία. Εκμεταλλευτείτε την αυξανόμενη ένταση μεταξύ Μόσχας και Πεκίνου», προτρέπει ο Ιγκνάσιους τους δυτικούς συμμάχους της Ουκρανίας.
Προσαρτώντας ουκρανικά εδάφη ο ρώσος πρόεδρος βούλιαξε τις «σωστικές λέμβους» της διπλωματίας που θα μπορούσαν να τον γλιτώσουν. Ενώ τον περασμένο Μάρτιο ο Ζελένσκι εμφανιζόταν έτοιμος να παραχωρήσει τον ντε φάκτο έλεγχο της Κριμαίας και του Ντονμπάς στο Κρεμλίνο με αντάλλαγμα μια ειρηνευτική συμφωνία, πλέον δηλώνει πως δεν υπάρχει τίποτα για να διαπραγματευτεί με τη Ρωσία. Και οι ουκρανικές δυνάμεις εξακολουθούν να προωθούνται στη Χερσώνα, στο Λουγκάνσκ και στο Ντονέτσκ, την ώρα που οι ουκρανοί παρτιζάνοι σκοτώνουν ρώσους εισβολείς και τα ανδρείκελα τους στην Ουκρανία. «Ο Πούτιν μπορεί να θέλει το πάγωμα της σύγκρουσης, αλλά αυτή θα καταστεί καυτή», συνοψίζει ο Ιγκνάσιους.
Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει πως ο πόλεμος θα τερματιστεί σύντομα. Ενδέχεται τα προσαρτημένα ουκρανικά εδάφη να παραμείνουν υπό τον έλεγχο της Μόσχας επί χρόνια, έως ότου να πάψει να ηγείται ο Πούτιν της Ρωσίας. Ωστόσο είναι αναντίρρητο πως ο ρώσος πρόεδρος βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο, καθώς συνεχίζει να ηττάται στην Ουκρανία ενώ στη Ρωσία εξακολουθεί να επικρατεί αναταραχή.
Δυτικοί αναλυτές αναφέρουν πως εάν δεν αλλάξουν σύντομα τα δεδομένα, δεν αποκλείεται να αρχίσει να επικρατεί κλίμα έντασης στους κόλπους των υπηρεσιών ασφαλείας της Ρωσίας, όπως δεν αποκλείεται και μια στάση εντός των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων, δεδομένου ότι καλούνται να φέρουν εις πέρας μία εξαιρετικά δύσκολη αποστολή.
«Αλλά μην αναμένετε εύκολες διεξόδους. Ο Πούτιν κατέστη ισχυρός, αποφεύγοντας τα πισώπλατα μαχαιρώματα. Ο άνθρωπος που δεν μπορεί να ηττηθεί, θα προσποιηθεί – με καταναγκαστικές προσαρτήσεις – ότι νικάει. Αλλά οι κινήσεις αυτής της εβδομάδας είναι το πιο ξεκάθαρο σημάδι, έως τώρα, ότι ο Πούτιν, ο στρατός του οποίου καταρρέει και οι σύμμαχοι εξαφανίζονται, προέβη στη μεγαλύτερη εσφαλμένη εκτίμηση της ζωής του», καταλήγει ι Ιγκνάσιους.