Ο Γιόχαν είναι ένας νεαρός Γερμανός που μόλις αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο ως φυσικός επιστήμων. Οι ευκαιρίες εργασίας που έβρισκε στη χώρα του δεν τον ικανοποιούσαν και άρχισε να ψάχνει και στο εξωτερικό. Τα κατάφερε.
Εχει στα χέρια του μια προσφορά με 3.500 ευρώ μεικτά μηνιαίως. Επιπλέον 900 ευρώ για κάθε έναν από τους πρώτους έξι μήνες. Εξοδα μετοικεσίας, κόστος αποθήκευσης της οικοσκευής του εάν δεν θέλει να πάρει τα πράγματά του μαζί του. Συνδρομές σε γυμναστήρια, φαγητό στα εστιατόρια της εταιρείας και διάφορα ακόμα καλούδια. Καθόλου άσχημα για πρώτη δουλειά.
Ο Γιόχαν όμως την απέρριψε! Είναι δυνατόν; Και όμως. Ο ίδιος μάς εξηγεί τους λόγους.
Το εργοστάσιο βρίσκεται οκτώ ώρες με το αυτοκίνητο βόρεια της Στοκχόλμης, στα χιόνια της Σουηδίας, σε μια πόλη με 60.000 κατοίκους. Το διαμέρισμα που μπορούσε να βρει με λογικά χρήματα ήταν τουλάχιστον 60 λεπτά μακριά. Οι 6.000 νέοι εργαζόμενοι στο εργοστάσιο έχουν καταστήσει τα σπίτια δυσεύρετα.
Δεν ήταν αυτό όμως το βασικότερο πρόβλημα του Γιόχαν. Είχε δεύτερες και τρίτες σκέψεις για τη βιωσιμότητα της εταιρείας. Η εταιρεία ήταν η Northvolt, που ιδρύθηκε το 2016 με σκοπό να δημιουργήσει τις πιο οικολογικές μπαταρίες λιθίου για ηλεκτροκίνηση στον κόσμο.
Για να σχηματίσει άποψη, ο Γιόχαν άρχισε να ρωτάει γνωστούς και φίλους. Οι περισσότεροι Σουηδοί ήταν διστακτικοί, κυρίως με την ταχύτητα της ανάπτυξης της εταιρείας. Ακόμα δεν είχε πάρει μπροστά το εργοστάσιο στη Σουηδία και είχαν ξεκινήσει άλλα τρία-τέσσερα εργοστάσια ανά τον κόσμο. Στον Καναδά, στη Γερμανία, στην Πολωνία…
Η Northvolt το 2023 είχε φτάσει μόλις στο 1% της παραγωγής μπαταριών που είχε προγραμματίσει. Αυτό όμως δεν την εμπόδιζε να ξεκινήσει άλλα τρία εργοστάσια. Αλλά και το ίδιο το επιχειρηματικό της μοντέλο δεν ήταν χωρίς αδύναμα σημεία.
Ο Γιόχαν, με το τετράγωνο γερμανικό μυαλό του, δεν κατάφερε να ανακαλύψει ποιο μπορεί να είναι το ξεχωριστό χαρακτηριστικό μιας εταιρείας κατασκευής μπαταριών σε έναν χώρο κινεζοκρατούμενο. Και απάντησε αρνητικά στην πρόταση εργασίας στις αρχές του 2024. Δικαιώθηκε. Η Northvolt ζήτησε προστασία από τους πιστωτές της για να μπορέσει να αναδιαρθρώσει τις υποχρεώσεις της. Από 15 δισ. κεφάλαια και 6 δισ. δάνεια, τής είχαν απομείνει 30 εκατ. στο ταμείο.
Τελικά μπορείς να γίνεις καλύτερος από τους Κινέζους, που έχουν 10-15 χρόνια εμπειρίας; Που παράγουν χιλιάδες χημικούς με εξειδίκευση τις κυψέλες λιθίου; Φτάνει απλά να προσελκύσεις με φοβερά πακέτα αμοιβών δεκάδες Ασιάτες και να προσπαθήσεις στη συνέχεια να τους ενσωματώσεις σε λειτουργικές ομάδες στα χιόνια της Βόρειας Ευρώπης;
Είναι αρκετό μόνο το δωρεάν ρεύμα από τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια του Βορρά της Ευρώπης, κάμποσα δισεκατομμύρια και φιλοδοξίες ανθρώπων; Μπορείς να ανταγωνιστείς τις δύο βάρδιες των Κινέζων (2Χ12=24) με τις πέντε βάρδιες που χρειαζόταν η Northvolt για να λειτουργήσει; Υπάρχουν τα εγγυημένα συμβόλαια που θα στηρίξουν στα πρώτα χρόνια τις παιδικές και εφηβικές ασθένειες;
Η BMW ακύρωσε συμβόλαιο 2 δισ. που είχε με τη Northvolt μόλις συνειδητοποίησε ότι οι καθυστερήσεις ήταν αναπόφευκτες. Θα κατηγορήσει κανείς την BMW για αυτή την αλλαγή προμηθευτή; Πόσοι καταναλωτές θα πληρώσουν πράσινο πανωπροίκι για μπαταρίες που ανακυκλώνονται;
Η δική μας ελληνική εταιρεία μπαταριών, η Sunlight, που ανήκει στον όμιλο Olympia, μέσα από τα λόγια του διευθύνοντος συμβούλου της Ανδρέα Αθανασόπουλου, σοφά αποφάσισε και δεν παρασύρθηκε σε βεβιασμένες αποφάσεις γύρω από την παραγωγή στοιχείων λιθίου, παρ’ όλη την έγκριση ενίσχυσης 245 εκατ. ευρώ από το European Innovation Fund, γιατί το συνολικό κόστος του εργοστασίου θα ξεπερνούσε το 1,2 δισ. ευρώ.
Λάθη στρατηγικής και λάθη μεγαλομανίας μπορεί να έγιναν από τους ιδρυτές της Northvolt, ίσως και να παρασύρθηκαν από το παράδειγμα του Ελον Μασκ, καθώς και εκείνοι πριν δημιουργήσουν τη Northvolt ήταν στελέχη στην εκρηκτική ανάπτυξη της Tesla. H Tesla, αντίθετα από τη Northvolt, δεν κυνηγούσε τους Κινέζους, άνοιγε τον δρόμο στην ηλεκτροκίνηση χωρίς αντίπαλο.
Ομως το κεφάλαιο της πράσινης ανάπτυξης έχει τεράστιο κόστος. Ονομάζεται Green Premium και πρέπει να του βρούμε και ένα ελληνικό όνομα – το πράσινο πανωπροίκι που χρησιμοποίησα νωρίτερα είναι δύσκολο να γίνει αποδεκτό…
Οι καταναλωτές με οικολογική ενσυναίσθηση και οικονομική δυνατότητα που μπορούν και επιλέγουν να χρηματοδοτούν την πράσινη μετάβαση αγοράζοντας πράσινα προϊόντα (όπως ηλεκτρικά αυτοκίνητα χωρίς επιδότηση και με μπαταρία που ανακυκλώνεται) δεν είναι αρκετοί για να σύρουν το κάρο μέχρι την κορυφή του λόφου.
Η πράσινη μετάβαση χρειάζεται επειγόντως επαναπροσδιορισμό και συγχρόνως επιτάχυνση, με πραγματισμό και λιγότερο ιδεαλισμό. Οι ιδεαλιστές ξεκινάνε και οι πραγματιστές ολοκληρώνουν.