Το Agro Food Park της Δανίας βρίσκεται στα περίχωρα του Άαρχους, της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης της χώρας σε μια περιοχή όπου παράγεται το 33% του συνόλου των τροφίμων που εξάγονται. | (credit: Agro Food Park)
Θέματα

Μια γεωργική «Σίλικον Βάλεϊ» που φιλοδοξεί να θρέψει όλο τον κόσμο

Ένα πρωτότυπο αγροτικό πάρκο στα περίχωρα του Άαρχους, στη Δανία, ανοίγει δρόμους σε επιχειρήσεις με καινοτόμες ιδέες για το μέλλον των τροφίμων και της αστικής γεωργίας.
Κική Τριανταφύλλη

Το Άαρχους, ή Όρχους όπως το προφέρουν οι Δανοί, είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Δανίας και λιμάνι στην καρδιά της Γιουτλάνδης. Διαθέτει πανεπιστήμιο, μια άριστα διατηρημένη παλιά πόλη και φιλοδοξεί να γίνει η «Σίλικον Βάλεϊ της γεωργίας». Πώς προέκυψε αυτό; Σύμφωνα με στατιστικές των Ηνωμένων Εθνών, το 2050 περισσότεροι από εννέα δισεκατομμύρια άνθρωποι θα θέλουν να έχουν πρόσβαση σε φρέσκα τρόφιμα, μάλιστα, τα δύο τρίτα από αυτούς θα ζουν σε αστικές περιοχές. Με μια τέτοια κατάσταση να πλησιάζει, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ερευνητές σε όλο τον κόσμο αναζητούν καινοτόμες ιδέες στο πεδίο των τροφίμων και της βιώσιμης αστικής γεωργίας. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι σταθμοί βρώσιμων εντόμων κάτω από ανισόπεδες διασταυρώσεις της Στοκχόλμης αλλά και οι υπόγειες καλλιέργειες του Λονδίνου.

Το “BuzzBuilding” είναι πρόταση του σουηδικού αρχιτεκτονικού γραφείου “Belatchew” για τη δημιουργία φάρμας βρώσιμων εντόμων στην Στοκχόλμη (credit: Belatchew)

Σύμφωνα με την πρόταση ενός αρχιτεκτονικού γραφείου της Σουηδίας, η Στοκχόλμη, που αναμένεται μέχρι το 2018 να έχει 940.700 κατοίκους, θα μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες τους σε πρωτεΐνη εκτρέφοντας έντομα σε ειδικούς χώρους κάτω από εννέα μεγάλους ανισόπεδους κόμβους της πόλης. Από την άλλη, στο Λονδίνο, η εταιρεία Growing Underground υποστηρίζει ότι μπορεί να υπάρξει αγροτική παραγωγή σε υπόγειους χώρους. Έχει μάλιστα ήδη βάλει σε εφαρμογή ένα πολύ φιλόδοξο σχέδιο καλλιεργώντας λαχανικά με τη χρήση υδροπονίας σε ένα αντιαεροπορικό καταφύγιο από την εποχή του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου. Την ιδέα υποστηρίζουν διάφοροι μεγάλοι σεφ όπως ο Αλμπέρ Ρου και ο γιος του Μισέλ Ρου, ο νεότερος. Ακόμη και στην Ελλάδα, εξάλλου, έχει βρει την πειραματική εφαρμογή της. Πέρσι, ο νεαρός σεφ Μιχάλης Νουρλόγλου καλλιεργούσε (με υδροπονία) αρωματικά χόρτα, βότανα, φύτρες και λουλουδάκια στο Κολωνάκι, σε ειδικό χώρο που είχε φτιάξει στο υπόγειο του εστιατορίου Abovo.

Οι διάσημοι σεφ Αλμπέρ Ρου και ο γιος του Μισέλ Ρου, ο νεότερος που στηρίζουν τις υπόγειες καλλιέργειες, ξεναγούνται στο αντιαεροπορικό καταφύγιο του Λονδίνου (Facebook /Growing Underground)

Το «Agro Food Park» της Δανίας, που δημιουργήθηκε μέσα στο «Business Park Skejby» στα περίχωρα του Ααρχους, φιλοδοξεί να γίνει το επίκεντρο αυτής της έρευνας. Πρόκειται για ένα διεθνές κέντρο καινοτομίας και ανταλλαγής γνώσεων στον τομέα της γεωργίας και των τροφίμων, καθώς και στον τομέα που σχετίζεται με τις αντίστοιχες τεχνολογίες. Ιδρύθηκε το 2009 και προς το παρόν καταλαμβάνει μια έκταση περίπου 1000 στρεμμάτων. Υπάρχουν 45.000 τ.μ. με κτίρια γραφείων, εργαστήρια και συνεδριακές εγκαταστάσεις.

Προς το παρόν στο αγροτικό πάρκο του Άαρχους έχουν εγκατασταθεί 75 εταιρείες (ανάμεσά τους και 25 start-ups) με περισσότερους από 1.000 εργαζόμενους. Πρόκειται για επιχειρήσεις μικρές και μεγάλες (από έναν εργαζόμενο μέχρι 450 υπαλλήλους), δημόσιες και ιδιωτικές, εθνικές αλλά και πολυεθνικές, με αντικείμενο τη γεωργία, την παραγωγή τροφίμων και με διαφορετικούς τομείς εξειδίκευσης. Το πάρκο διαχειρίζεται επίσης 50 στρέμματα όπου γίνονται πειραματικές καλλιέργειες και 1000 στρέμματα με συστηματικές καλλιέργειες. Οι διευθύνοντες του Agro Food Park συνεργάζονται με εξωτερικές επιχειρήσεις, ιδιωτικές και κρατικές καθώς και με τα πανεπιστήμια ώστε να διευκολυνθεί η διεπιστημονική ανταλλαγή γνώσεων και καινοτόμων λύσεων.

Αεροφωτογραφία των εγκαταστάσεων του αγροτικού πάρκου της Δανίας (Facebook/Agro Food Park)

Σύμφωνα με το Citylab, στόχος των δημιουργών του είναι να γίνει το πάρκο η «Σίλικον Βάλεϊ  της γεωργίας». Μέσα στα επόμενα 30 χρόνια, μάλιστα, σχεδιάζεται η ανοικοδόμηση πολύ περισσότερων κτιριακών εγκαταστάσεων με σκοπό να στεγαστούν εκατοντάδες επιχειρήσεις και τουλάχιστον τρεις χιλιάδες εργαζόμενοι επιπλέον. Η ανάπτυξη του «Agro Food Park» είναι ήδη σε εξέλιξη: Μέσα στο 2017, η Arla Foods, η μεγαλύτερη εταιρεία παραγωγής γαλακτοκομικών προϊόντων της Σκανδιναβίας, θα δημιουργήσει ένα νέο κέντρο παγκόσμιας καινοτομίας ενώ και το Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων του Πανεπιστημίου του Άαρχους θα εγκατασταθεί εκεί το αργότερο μέχρι το 2018.

Δεν είναι τυχαίο. Η Δανία είναι πράγματι ένα από τα καλύτερα μέρη του κόσμου για την πραγματοποίηση αυτού του φιλόδοξου σχεδίου, αφού είναι μια χώρα που παράγει ήδη αρκετά τρόφιμα για να θρέψει έναν πληθυσμό έξι φορές μεγαλύτερο από τον δικό της και μάλιστα συνήθως με πρακτικές φιλικές προς το περιβάλλον. Η ευρύτερη περιοχή του Άαρχους στην κεντρική Δανία είναι γνωστή και ως το «κελάρι της χώρας» αφού εδώ παράγεται πάνω από το 33% του συνόλου των τροφίμων που εξάγει η Δανία, ενώ επίσης είναι η περιοχή της Ευρώπης που συγκεντρώνει τη μεγαλύτερη γνώση στο πεδίο των τροφίμων. Σε ανώτερες και ανώτατες σχολές της κεντρικής Δανίας σπουδάζουν 110.000 φοιτητές ενώ περισσότεροι από 700 επιστήμονες εξειδικευμένοι στους τομείς της γεωργίας και των τροφίμων είναι εγκατεστημένοι εδώ.

Οι δημιουργοί του πάρκου βλέπουν ήδη μακριά. Όχι μόνο στήνοντας σνακ μπαρ με λιχουδιές που είναι η τελευταία λέξη της μόδας στις σκανδιναβικές χώρες (όπως βρώσιμα έντομα με τσίλι, κρεμμύδι και ξινή κρέμα) αλλά και με ενέργειες όπως μια νέα γραμμή του τραμ που θα συνδέει το πάρκο με το κέντρο του Άαρχους μέσα σε 11 λεπτά (θα αρχίσει να λειτουργεί του χρόνου) και η δημιουργία ενός κήπου με γκαζόν στο κέντρο του πάρκου που θα μπορούσε να γίνει ένα ελκυστικό σημείο συνάντησης για τους κατοίκους της πόλης σε μια τοποθεσία που συνδυάζει την αγροτική με την αστική ζωή. Αυτό ακριβώς άλλωστε είναι που καθιστά την ιδέα του Agro Food Park πρωτοποριακή.

Παρουσίαση καινοτόμων τροφίμων στο συνέδριο “Rethink Food Conference” που έγινε το 2012 στο Agro Food Park (Facebook / Agro Food Park)

Η έννοια της συμβιωτικής σχέσης της πόλης και των γεωργικών προαστίων της είναι εξάλλου στην καρδιά του Ουίλιαμ ΜακΝτόνα, του «πράσινου» αρχιτέκτονα που έχει προσληφθεί για να σχεδιάσει την επέκταση του πάρκου. Σε μια συνέντευξή του στο Inhabitat σχετικά με το αγροτικό πάρκο, ο ΜακΝτόνα είπε ότι γεννήθηκε στο Τόκιο (το 1951), όπου οι αγρότες ερχόντουσαν το πρωί στην πόλη με τα κάρα τους γεμάτα προϊόντα και το βράδυ έπαιρναν μαζί τους τα λύματα της πόλης, για να χρησιμοποιήσουν στα χωράφια τους ως λίπασμα. Δήλωσε, λοιπόν, ότι τον ενδιαφέρει «η ιδέα να παράγουμε κάπου κοντά, φρέσκα και υγιεινά τρόφιμα και να χρησιμοποιούμε τα δικά μας θρεπτικά συστατικά ως μέρος του κύκλου.» Πρόσθεσε ακόμη ότι ένα τέτοιο σύστημα, και σε μεγάλη κλίμακα, είναι πλέον ζωτικής σημασίας, έτσι ώστε και τα εδάφη να μπορούν να ανανεώνονται και τόνισε ότι: «Αυτό είναι το είδος της έρευνας [που θα αναλάβουν να κάνουν οι εταιρείες και τα ιδρύματα] στο Agro Food Park».

Στόχος των διευθυντών του πάρκου, εξάλλου, είναι να διαδώσουν τέτοιου είδους καινοτομίες σε όλο τον κόσμο. Ήδη φιλοξενούν συχνά διεθνείς αντιπροσωπείες από χώρες όπως η Λευκορωσία, ο  Καναδάς, και η Ταϊλάνδη, που επιθυμούν να συνεργαστούν με επιχειρηματίες εγκατεστημένους στο Agro Food Park ή θέλουν να πάρουν πληροφορίες για τις έρευνες που γίνονται εκεί. Ο ΜακΝτόνα σημειώνει επίσης ότι μελέτες που αφορούν την υγεία του εδάφους σε συνδυασμό με την οικολογική συνείδηση της Δανίας, κάνουν τη χώρα «τόπο-κλειδί» από όπου μπορούν να εξάγονται ερευνητικά δεδομένα σε άλλες χώρες, όπως η Κίνα με την οποία είναι ήδη σε επαφή για την μεταφορά know-how.