Το Καστελόριζο είναι ένα όμορφο νησάκι με πικρή ιστορία. Στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου οι κάτοικοί του απομακρύνθηκαν ύπουλα (στην Κύπρο και στον Λίβανο) από τους Βρετανούς για να δωριστεί η γη στην Τουρκία. Μάλιστα ξέσπασε (όχι τυχαία προφανώς) και μία μεγάλη πυρκαγιά όταν το νησί εκκενώθηκε, παρουσία των βρετανικών πολεμικών πλοίων που ήταν αγκυροβολημένα στο λιμάνι, η οποία κατέστρεψε τα περισσότερα σπίτια. Οι Βρετανοί δεν ασχολήθηκαν καθόλου με το σβήσιμό της, σύμφωνα με τα απομνημονεύματα ενός αξιωματούχου που ήταν παρών στην πυρκαγιά. Ούτως ή άλλως δεν ήταν κανείς τους στο φλεγόμενο νησί όταν καιγόταν. Παρακολουθούσαν τη φωτιά «Nero fashion» (σε στιλ Νέρωνα) από τα καταστρώματα και άκουγαν τζαζ μουσική, κατά τα γραφόμενα.
Τελικά οι κάτοικοι επέστρεψαν. Είδαν τα σπίτια τους αποκαΐδια, πολλοί έπαθαν συγκοπή και πέθαναν επί τόπου και οι υπόλοιποι τα μάζεψαν και έφυγαν μετανάστες – στην Αμερική και στην Αυστραλία.
Οσοι από αυτούς έκαναν λεφτά, επέστρεψαν τις δεκαετίες του 1970 και του 1980 και έφτιαξαν τα σπίτια, την εκκλησία, το σχολείο, τις πλατείες και ό,τι άλλο χρειαζόταν. Τότε οι μόνιμοι κάτοικοι δεν ξεπερνούσαν τους 150.
Και μετά, το 1991, γυρίστηκε το «Mediterraneo» με τη Βάνα Μπάρμπα στο μικρό Καστελόριζο – η ιταλική ταινία κέρδισε το Οσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης και η τύχη του νησιού άλλαξε.
Τουρισμός! Το Καστελόριζο έγινε για τους πλούσιους και διάσημους Ευρωπαίους, καλλιτέχνες, σχεδιαστές, επιχειρηματίες, αριστοκράτες κτλ. το απόλυτο σύμβολο των μη κοσμικών διακοπών σε ένα μέρος που μοιάζει με ζωγραφιά και δεν έχει φτώχια και ζητιάνους. Δεν έχει καν κατοίκους… που λέει ο λόγος. Για τη απλότητα, για την επιστροφή στη φύση, για την επιστροφή στην εποχή που ο τουρισμός δεν ήταν αυτό που είναι σήμερα, όλοι αυτοί ήταν και είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν αδρά. Και πληρώνουν.
Το νησί είναι όλο κι όλο ένα λιμάνι. Με σπιτάκια χτισμένα αμφιθεατρικά, στο τυπικό δωδεκανησιακό στιλ με τα όμορφα χρώματα που φωτίζουν καθώς ο ήλιος ανατέλλει ή δύει (κάπως έτσι είναι και η Σύμη).
Η μοναδική βόλτα που μπορείς να κάνεις με τα πόδια (δεν υπάρχει αυτοκίνητο) είναι περιμετρικά στο λιμάνι. Από τη μία άκρη, που είναι το ξενοδοχείο («Ένα είναι το ξενοδοχείο», λένε οι κάτοικοι «το άλλο είναι μπουρδέλο»*), μέχρι την άλλη, ακριβώς απέναντι, που είναι ο φάρος.
Στον φάρο όταν εγώ πήγα το 2011 στεγαζόταν το μοναδικό μπαρ του νησιού. Ανάμεσα στο ξενοδοχείο και στον φάρο, πάνω στο νερό είναι στημένα τα ταβερνάκια. Όχι πολλά. Πέντε-έξι.
Ένα βράδι καθίσαμε σε ένα από αυτά, κολλητά στο νερό, δίπλα στις χρωματιστές ξύλινες ψαρόβαρκες. Εκεί, κάποιοι από το διπλανό τραπέζι, πέταξαν μερικές μπουκιές ψωμί μέσα στο νερό. Και ξαφνικά να ‘τες!
Μία, δύο, μεγάλες θαλάσσιες χελώνες και άλλες τρεις μικρές, σαν οικογένεια, κολυμπούσαν και κατάπιναν το ψωμί. Κολυμπούσαν με άνεση, ανάμεσα στις βάρκες, κοντά στα τραπέζια, κάτω από τα φώτα του λιμανιού. Ανέβαζαν τα κεφαλάκια τους και ήταν σαν να ποζάρουν στους θαμώνες του εστιατορίου.
Δείτε στο βίντεο μία από τις χελώνες να κολυμπάει δίπλα στις ψαρόβαρκες
Γι’ αυτή την εικόνα πόσο πληρώνεις αν είσαι ο Κάρολος και έχεις έρθει διακοπές με την Καμίλα τετ α τετ στο Καστελόριζο;
«Ειδικά για τον πρίγκιπα 200 ευρώ το κεφάλι», μου είπε ένας φίλος μου από το νησί. «Και πίστεψέ με, δεν δυσαρεστήθηκαν καθόλου!». Τον πιστεύω φυσικά. Στη Μύκονο συμβαίνουν πολύ χειρότερα… Και εκεί δεν υπάρχουν χελώνες.
Σήμερα οι μόνιμοι κάτοικοι του νησιού είναι περίπου 500. Επίσης, όταν είχα πάει εγώ, το Καστελόριζο διέθετε ένα μόνο ταξί, που συνέδεε το λιμάνι με το αεροδρόμιο. Οδικό δίκτυο υπάρχει, αλλά το καλοκαίρι τα αυτοκίνητα απαγορεύεται να κινούνται στην κατοικημένη περιοχή.
*Το «ξενοδοχείο» χτίστηκε επί Χούντας για τον ΕΟΤ. Το «μπουρδέλο» είναι το παρακείμενο σπίτι, που λειτουργεί σαν ξενώνας. Σ΄αυτό είχαν γίνει τα γυρίσματα της ταινίας και στέγαζε τον οίκο ανοχής όπου εργαζόταν η Βάνα Μπάρμπα. Αμφότερα το «ξενοδοχείο» και το «μπουρδέλο», όπως και όλα τα καταλύματα στο νησί διαθέτουν σκαλίτσα στο νερό για να κάνεις μπάνιο στο λιμάνι.