Ραφαέλα Καρά: η ιταλίδα ποπ σταρ που δίδαξε τη χαρά του σεξ

Το «Explota Explota», μια νέα μουσική κωμωδία ισπανικοϊταλικής παραγωγής, τοποθετείται στην Ισπανία στα τέλη της δικτατορίας του Φράνκο, τη δεκαετία του 1970.  Η Μαρία, συνοδός εδάφους στο αεροδρόμιο Μπαράχας της Μαδρίτης, πάει σε ένα τηλεοπτικό στούντιο, όπου τραβά την προσοχή του Τσίμο, σκηνοθέτη βαριετέ. Όταν του λέει ότι δεν είναι χορεύτρια, εκείνος απαντά: «Καμιά χορεύτρια με αίμα που ρέει στις φλέβες της δεν μπορεί να αντισταθεί σε αυτόν τον ρυθμό».

Και της βάζει το «Ballo Ballo», μια επιτυχία της ιταλίδας ποπ σταρ Ραφαέλα Καρά, η οποία, εκτός από την πατρίδα της, έκανε αίσθηση σε όλο τον κόσμο και ειδικά τον ισπανόφωνο κόσμο του 20ου αιώνα. Όταν η Σουηδία είχε τους Abba, η Ιταλία είχε τη Ραφαέλα Καρά, που πούλησε εκατομμύρια δίσκους σε όλη την Ευρώπη. Εννοείται λοιπόν, ότι η Μαρία δεν μπορεί να αντισταθεί στον ρυθμό του «Bailo Bailo» (το τραγούδι της Καρά στα Ισπανικά), και ο Τσίμο την προσλαμβάνει.

Το «Explota Explota» (ή «My Heart Goes Boom!», όπως είναι ο αγγλικός τίτλος του μιούζικαλ)  σε σκηνοθεσία Νάτσο Αλβαρέθ που περιοδεύει αυτή την εποχή σε διεθνή κινηματογραφικά φεστιβάλ, αποτίει μεν φόρο τιμής στις επιτυχίες της Ραφαέλα Καρά, αλλά δεν είναι ταινία βιογραφική: τα τραγούδια της ιταλίδας ποπ σταρ εκτελούνται κατά τη διάρκεια της (φανταστικής) τηλεοπτικής εκπομπής «Las Noches de Rosa» και χρησιμοποιούνται από το σενάριο καθώς οι χαρακτήρες μιλούν για τη ζωή τους.

Η ταινία μιλάει για το πώς αλλάζουν οι απόψεις για τις σχέσεις, τη σεξουαλικότητα και την ψυχαγωγία σε μια Καθολική χώρα: ένα από τα κύρια πεδία αντιπαράθεσης είναι πόσο ψηλά μπορεί να ανέβει το στρίφωμα στις φούστες των κοριτσιών στην σκηνή του θεάτρου και πόσο βαθύ μπορεί να είναι το ντεκολτέ τους πριν τοποθετηθεί σε αυτό ένα ψεύτικο λουλούδι για χάρη της σεμνότητας. Με την έννοια αυτή όμως πράγματι ο δημιουργός του μιούζικαλ εμπνεύστηκε από την κοινωνική επίδραση της ιταλίδας τραγουδίστριας.

Από τη δεκαετία του 1950 και μετά, η Ραφαέλα Καρά πρόσφερε τριπλή απόλαυση στο κοινό της αφού μπορούσε να τραγουδάει, να χορεύει και να παίζει εξίσου καλά, ασκώντας επιρροή στην ιταλική μουσική και την ποπ κουλτούρα όσο κανείς άλλος καλλιτέχνης. Από τεχνικής απόψεως, η Ιταλία διέθετε πολύ καλύτερες ερμηνεύτριες, όπως η Μίνα, μια βιρτουόζα μέτζο σοπράνο, η Μίλβα, γνωστή και ως «Κόκκινη Μίλβα» χάρη στην φλογερή κόκκινη χαίτη και στις πολιτικές της πεποιθήσεις που δοξάστηκε για τις ερμηνείες των τραγουδιών των Μπέρτολτ Μπρεχτ και Κουρτ Βάιλ, η μοιραία και ανδρόγυνη άλτο Πάτι Μπράβο, και η Τζούνι Ρούσο (πέθανε το 2004 σε ηλικία 53 ετών) μια πρωτοπόρος ερμηνεύτρια με έκταση φωνής που κάλυπτε πέντε οκτάβες, η οποία έβαλε οπερατικές τεχνικές στην ποπ. Η Ραφαέλα Καρά, όμως, τις ξεπέρασε όλες, γράφει στον Guardian η Αντζέλικα Φρέι.

Tο 1968, όταν η νεανική κουλτούρα πολιτικοποιήθηκε περισσότερο και οι συνομήλικοί της πήγαιναν σε διαδηλώσεις, η Καρά ταξίδεψε στη Νέα Υόρκη και επί έναν μήνα κάθε βράδυ έβλεπε στο Μπρόντγουεϊ το «Hair», το διάσημο ροκ μιούζικαλ, που είχε σοκάρει την πουριτανική κοινή γνώμη της Αμερικής. Και επέστρεψε στην πατρίδα της με την πεποίθηση ότι η ιταλική ψυχαγωγία χρειαζόταν ένα γερό ταρακούνημα. «Ήταν το πρώτο είδωλο της ποπ, που άρεσε ανέκαθεν και στις νοικοκυρές. Εφερε επανάσταση στην τηλεοπτική ψυχαγωγία», έγραψε το 2008, η δημοσιογράφος Αννα Μαρία Σκαλίζε. Η ίδια η Καρά, εξάλλου, είχε πει το 1974: «Δεν εμπνέομαι από όποιον κι’ όποιον: Μιλάω σε παιδιά, σε μπαμπάδες που παρακολουθούν αθλητικές εκπομπές, σε συζύγους, δηλαδή σε ιταλικές οικογένειες που βλέπουν τηλεόραση».

Το φόρτε της ήταν οι τηλεοπτικές εκπομπές, με τραγούδια και χορευτικές φιγούρες εμπνευσμένες από το Μπρόντγουεϊ και η φήμη της ξεκίνησε το 1970 ως συμπαρουσιάστρια του «Canzonissima», μιας μουσικής εκπομπής η οποία σόκαρε το Βατικανό και τη συντηρητική διοίκηση της RAI που την απέλυσε πάραυτα.

Ωστόσο, την επόμενη χρονιά επανήλθε με τον χορευτή Εντσο Πάολο Τούρκι και το «Tuca Tuca»: καθώς το τραγούδι εξελίσσεται οι δύο ερμηνευτές (προφίλ, για να είναι ξεκάθαρες οι κινήσεις τους) αγγίζουν ο ένας τον άλλο σε διάφορα σημεία του σώματος. «Ti voglio» («σε θέλω») τραγουδάει η Καρά και «L’ho inventato io» («Τον έχω εφεύρει», εννοεί τον χορό) ενθουσιάζοντας το κοινό με την εύκολη χορογραφία, αλλά η λογοκρισία απαίτησε και πάλι να κοπεί. Αυτή τη φορά, όμως, ο σταρ του ιταλικού σινεμά Αλμπέρτο Σόρντι, ο οποίος παρουσίαζε το «Canzonissima», πάτησε πόδι και το χορευτικό επανήλθε στην εκπομπή με ενισχυμένη δημοτικότητα. Ταυτόχρονα ο Τύπος αποθέωνε την Ραφαέλα Καρά.

Παρά τις  προσπάθειες της ιταλικής λογοκρισίας, η τραγουδίστρια-φαινόμενο της εποχής δεν το έβαλε κάτω. Κατάφερε να ξεχωρίσει με το πολύπλευρο ταλέντο και το φανταχτερό της ντύσιμο με περίεργα τζάκετ, κάπες, στρας, φτερά και πούπουλα, και μέση σφιγμένη με στενές ζώνες (το «στυλ Ραφαέλα Καρά» έγινε μάλιστα  θέμα έκθεσης το 2018): ήταν ένας συνδυασμός σεξ-απίλ και διαθεσιμότητας.

Η Ραφαέλα Καρά με τα τραγούδια της δίδαξε στις γυναίκες ότι το να είναι ενεργές στην κρεβατοκάμαρα δεν είναι σκανδαλώδες, ότι είναι εντάξει να ερωτευτείς έναν ομοφυλόφιλο άντρα και ότι όλες οι σχέσεις δεν είναι απαραίτητα υγιείς: «Νομίζω ότι η Ραφαέλα Καρά έχει κάνει περισσότερα για την απελευθέρωση των γυναικών από ό,τι πολλές φεμινίστριες», δήλωσε ο καλλιτέχνης Φραντσέσκο Βετσόλι, επιμελητής της TV 70, μιας έκθεσης για την ιταλική τηλεόραση της δεκαετίας του 1970 στη Fondazione Prada το 2017.

Το 1976, το τραγούδι της «A Far l’Amore Comincia Tu», μια έκκληση στις γυναίκες να ζητάνε από τους εραστές τους τι θέλουν στο κρεβάτι, έγινε τεράστια επιτυχία σε όλο τον κόσμο. Ταυτόχρονα, όμως, κυκλοφόρησε και το «Forte Forte», μια μπαλάντα με αντίθετο μήνυμα, που τους λέει να είναι υποτακτικές σε μια σχέση γεμάτη άγριο σεξ. Παράξενο; Καθόλου, γράφει η Αντζέλικα Φρέι.  Η Καρά αναγνωρίζει ότι η ευχαρίστηση μπορεί να προέλθει από το να έχεις την πρωτοβουλία αλλά και από το να σε καθοδηγούν.

Την ίδια χρονιά γνώρισε μεγάλη επιτυχία στην Ισπανία. Ο Φράνκο μόλις είχε πεθάνει, και η Καρά παρουσίασε στην ισπανική τηλεόραση την εκπομπή «La Hora de Raffaella», τραγουδώντας και χορεύοντας όπως στην Ιταλία. «Ήμουν τυχερή γιατί η εκπομπή μου προβαλλόταν αμέσως μετά από σημαντικούς ποδοσφαιρικούς αγώνες, όπως Ρεάλ Μαδρίτης-Μπαρτσελόνα, εξ ου και η επιτυχία μου», είπε σεμνά στην ιταλική εφημερίδα Corriere della Sera το 2018. Γεγονός όμως είναι ότι η επιρροή της στην ισπανική ποπ κουλτούρα ήταν τόσο μεγάλη ώστε το 2018, ο βασιλιάς Χουάν Κάρλος την έχρισε «Dama de la Orden del Mérito Civil», ως «έμβλημα ελευθερίας».

Επιστρέφοντας το 1978 στην Ιταλία, όπου στο μεταξύ τα νοικοκυριά είχαν αποκτήσει έγχρωμη τηλεόραση, η Καρά άρχισε να παρουσιάζει την εκπομπή «Ma Che Sera». Το τραγούδι της εισαγωγής «Tanti Auguri» έγινε ύμνος του σεξ και της σεξουαλικότητας με την ποπ σταρ να τραγουδάει «ma girando questa terra io mi sono convinta che non c’è odio non c’è guerra quando a letto l’amore c’è» («ταξιδεύοντας σε αυτόν τον κόσμο πείστηκα ότι δεν υπάρχει πόλεμος ούτε μίσος όταν υπάρχει αγάπη στο κρεβάτι»), ενώ με έναν άλλο στίχο της ισχυρίστηκε ότι ήταν υπέροχο να κάνεις σεξ οπουδήποτε νότια της Τεργέστης…

«Μπορείτε να φανταστείτε μια ξανθιά γυναίκα να τραγουδά αυτό το τραγούδι δυνατά στις 8:30 μ.μ. στην ιταλική τηλεόραση, με 30 εκατ. ανθρώπους να παρακολουθούν;», είπε ο Βετσόλι. «Είναι μια τόσο πρωτοποριακή, απελευθερωτική πράξη! Φανταστείτε όλες εκείνες τις γυναίκες στα περίχωρα της Ρώμης ή στην επαρχία της Μπρέσια, που νόμιζαν ότι το να κάνεις έρωτα ήταν μια πράξη η οποία επιτρεπόταν μόνο με τους συζύγους τους με τρόπο πολύ δυστυχή».

Σε άλλη μια προκλητική της εκπομπή, η Καρά εμφανίστηκε ως σέξι καλόγρια πάνω σε ένα μήλο και τραγούδησε μερικές από τις μεγαλύτερες επιτυχίες των Beatles, ενώ γυμνοί χορευτές χοροπηδούσαν μπροστά της. Παρουσίασε επίσης το «Luca», ένα disco single, στο οποίο μιλάει για το πόσο χάλια ένιωσε όταν ερωτεύτηκε έναν τύπο με χρυσά μαλλιά που όμως την απάτησε με έναν ξανθομάλλη, και δεν τον ξαναείδε ποτέ: «Εβγαινα μόνο με gays, γιατί δεν προσπαθούσαν να σου βάλουν χέρι στο σινεμά» είπε το 2017 στην Corriere della Sera, μιλώντας για τα εφηβικά της χρόνια. Οπότε δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι όχι μόνο στην Καθολική καταπιεσμένη Ιταλία, αλλά και σε όλο τον κόσμο η Καρά έγινε είδωλο των ομοφυλοφίλων, μάλιστα τιμήθηκε με το βραβείο World Pride 2017 στη Μαδρίτη.

Δώδεκα ημέρες μετά την έναρξη της εκπομπής «Ma Cha Sera», στις 16 Μαρτίου 1978, η αριστερή τρομοκρατική οργάνωση Ερυθρές Ταξιαρχίες απήγαγε τον πρωθυπουργό Αλντο Μόρο, και τελικά τον εκτέλεσε. Η Καρά προσπάθησε να αναστείλει την εκπομπή, αλλά, καθώς 30 εκατομμύρια άνθρωποι συντονίζονταν κάθε Σάββατο, το αίτημά της δεν έγινε δεκτό. Τελικά το 1979 έφυγε από την Ιταλία. «Ήμουν τόσο ντροπιασμένη που για μεγάλο χρονικό διάστημα δεν επέστρεψα », είπε το 1999.

Έγινε ποπ σταρ και ηθοποιός στη Νότια Αμερική, και όταν επέστρεψε στην Ευρώπη, τη δεκαετία του 1980, άρχισε να παρουσιάζει μια εκπομπή λόγου, την οποία διατηρεί μέχρι σήμερα, στην ηλικία των 77 ετών: «Πιο χειροκροτημένη και από τον [πρόεδρο] Σάντρο Περτίνι, πιο ακριβή και από τον [ποδοσφαιριστή] Μισέλ Πλατινί, πιο θαυματουργή και από τον [σύγχρονο άγιο] Πάντρε Πίο της Πιετρελτσίνα», την περιέγραψε το 1984 η εβδομαδιαία επιθεώρηση L’Espresso .

Οι περισσότερες επιτυχίες της ανήκουν στη δεκαετία του 1970, ωστόσο δεν είναι λείψανα του παρελθόντος: οι Ιταλοί ξέρουν ακόμα τους στίχους των τραγουδιών της απέξω και τους τραγουδούν όταν το απαιτεί η περίσταση.  Να θυμίσουμε ότι η Καρά ήταν στο ζενίθ της πριν από το I Feel Love της Ντόνα Σάμερ, το Take Me Home της Σερ, σχεδόν μια δεκαετία πριν από το She Bop της Σίντι Λόπερ, και 15 χρόνια πριν από το Erotica της Μαντόνα.  Στα σύγχρονα άσεμνα σεξουαλικά τραγούδια όπως το WAP της Cardi B ή το Side to Side Nicki Minaj, η παρότρυνση για απόλαυση του σεξ μπορεί να ακούγεται αρκετά απλή. Όμως η Ραφαέλα Καρά ήταν μια πρωτοπόρος, που βοήθησε τους ανθρώπους να απολαύσουν περισσότερο τη ζωή τους σε ρυθμούς στους οποίους κανείς με αίμα στις φλέβες του δεν μπορεί να αντισταθεί…