Για τους περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένους, κάποιες αλήθειες είναι πραγματικά πολύ άβολες: πάρα πολλά τρόφιμα καταλήγουν στα σκουπίδια. Οι συσκευασίες του φαγητού είναι υπερβολικές. Πολλές από αυτές ζουν για πάντα.
Η σύγχρονη έρευνα, όμως, έρχεται να δώσει μια κοινή απάντηση και στα τρία αυτά προβλήματα αφού όλο και περισσότεροι επιχειρηματίες και ερευνητές συνεργάζονται προσπαθώντας να μετατρέψουν τρόφιμα όπως τα μανιτάρια, τα φύκια, το γάλα και οι φλούδες ντομάτας σε βρώσιμα υποκατάστατα πλαστικών περιτυλιγμάτων και άλλων υλικών συσκευασίας, γράφουν οι New York Times.
Επιχειρήσεις τροφίμων και ποτών αναζητούν βιοδιασπώμενα δοχεία -πρόσφατα, η Nestlé Waters και η Danone ανακοίνωσαν ένα κοινό σχέδιο για τη δημιουργία μπουκαλιών από ξύλο- αλλά επίσης συμμετέχουν στην κοινή προσπάθεια κυβερνήσεων, εστιατορίων και καταναλωτών για τη μείωση των αποβλήτων, που συμβάλλουν στο Φαινόμενο του Θερμοκηπίου.
Το υπουργείο Γεωργίας των Ηνωμένων Πολιτειών δίνει νέο νόημα στην ιδέα της πίτσας αφού στα εργαστήριά του αναπτύχθηκε ένα υλικό από πρωτεΐνη γάλακτος που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στα κουτιά της πίτσας, σε περιτύλιγμα τυριών, να γίνει ακόμα και υδατοδιαλυτό πακέτο σούπας που θα πέφτει απλώς σε καυτό νερό, ενώ θα μπορούσε να χρησιμεύσει και ως υποκατάστατο της ζάχαρης για την επικάλυψη νιφάδων δημητριακών (για να διατηρούνται τραγανά).
Η Merck Forest and Farmland Center, μια μη κερδοσκοπική περιβαλλοντική οργάνωση του Βερμόντ στις ΗΠΑ, αντιμετώπισε με επιτυχία μια σοβαρή πρόκληση. Ενώ έκαναν μια μεγάλη επένδυση για να φτιάξουν σιρόπι σφενδάμου (maple syrup) και για να πάρουν την βιολογική του πιστοποίηση, στη συνέχεια έπρεπε να το στέλνουν στους πελάτες τους σε πλαστικά δοχεία, τοποθετημένα σε συσκευασίες με συνθετικά πέλετς. Τα τελευταία δύο χρόνια, όμως, συσκευάζουν το σιρόπι τους σε γυάλινα μπουκάλια, στερεωμένα σε ένα πλέγμα φτιαγμένο από μανιτάρια.
Το καινοτόμο υλικό, που μπορεί να μπει στον κάδο της κομποστοποίησης και να γίνει λίπασμα, είναι εφεύρεση της Ecovative, μιας πρωτοπόρου εταιρείας, που σχεδιάζει νέα υλικά. Ιδρυτής της είναι ο μηχανικός Έμπεν Μπάγιερ: «Η Βιολογία είναι πραγματικά η καλύτερη τεχνολογία, που έχουμε στη διάθεσή μας», λέει ο Μπάγιερ που μεγάλωσε σε ένα αγρόκτημα του Βερμόντ, «και έχουμε αρχίσει να σκεφτόμαστε τα ζωντανά κύτταρα περισσότερο σαν ζωντανές μηχανές».
Την τελευταία δεκαετία, οι κυβερνήσεις επενδύουν αθόρυβα σε προσπάθειες για την ανάπτυξη συσκευασιών από τρόφιμα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία μεταξύ 2011 και 2015 χρηματοδότησε ένα έργο για την ανάπτυξη περιτυλιγμάτων από πρωτεΐνες ορού γάλακτος και πατάτας, εκτιμά ότι η παγκόσμια αγορά για τα λεγόμενα βιοπλαστικά αυξάνεται κατά 30% ετησίως. Ωστόσο, η προώθηση αυτών των προϊόντων στην αγορά αποτελεί πρόκληση γιατί ακόμη οι τιμές τους δεν είναι ανταγωνιστικές.
Οι καιροί, όμως, έχουν αλλάξει. Σύμφωνα με τον Μάικ Λι, ιδρυτή της Future Market, μιας εταιρείας που διερευνά τις μελλοντικές τάσεις στο πεδίο των τροφίμων, «μπορεί, μια μέρα, να δούμε ένα ολόκληρο μπακάλικο χωρίς συμβατικές συσκευασίες», προβλέπει. Αλλά υπάρχουν εμπόδια: «Ακόμα κι αν αυτά τα προϊόντα είναι σημαντικά», λέει, «μέχρι να βρεθεί κάποιος να πει:” Θα τα χρησιμοποιήσω σε μεγάλη κλίμακα”, θα είναι απλώς επιστήμη, που ψάχνει για εφαρμογή».
Μεγάλες εταιρείες όπως η PepsiCo και η Nestlé ενδιαφέρονται σήμερα πολύ περισσότερο από ό,τι στο παρελθόν για οικολογικές συσκευασίες, καθώς δέχονται πιέσεις από καταναλωτές που γνωρίζουν ότι τα τρόφιμα και οι συσκευασίες τους μπορούν να βλάψουν το περιβάλλον.
Ωστόσο, από τη θεωρία μέχρι την πράξη υπάρχει απόσταση. «Κάποια πράγματα εκεί έξω είναι απλώς τρελά», δήλωσε ο Ντέιβιντ Στράους, επικεφαλής του τμήματος συσκευασίας στις αμερικανικές επιχειρήσεις της Nestlé, «ακούγονται ωραία, αλλά ποτέ δεν θα είναι ανταγωνιστικά σε σχέση με το κόστος ή, σε τελική ανάλυση, δεν θα έχουν τον αντίκτυπο, που υπόσχονται, στα απόβλητα και στο περιβάλλον».
Για τη Nestlé, υπάρχει, άλλο ένα ζήτημα, που έχει σχέση με το επισιτιστικό πρόβλημα: «Δεν είναι καλό να συσκευάζουμε τα προϊόντα μας σε μια συσκευασία που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη διατροφή των ανθρώπων», δήλωσε ο εκπρόσωπός της.
Πόσοι, όμως, θα ικέτευαν να φάνε τις φλούδες που μένουν μετά την επεξεργασία της ντομάτας; Ομάδα ιταλών ερευνητών τις χρησιμοποίησε για να φτιάξει μια εσωτερική επίστρωση σε κονσέρβες τροφίμων και τώρα μια οικογενειακή αγροτική επιχείρηση, μια μεγάλη εταιρεία επεξεργασίας τροφίμων και ένα εργοστάσιο υλικών επίστρωσης ετοιμάζουν από κοινού στην Μάντοβα της Ιταλίας, μια πιλοτική μονάδα παραγωγής επίστρωσης για κονσέρβες από ντομάτα .
Το προϊόν λέγεται Biocopac Plus, και αποσκοπεί στην αντικατάσταση του BPA (δισφαινόλη Α), οργανικής χημικής ένωσης που χρησιμοποιείται σε διάφορες συσκευασίες τροφίμων και αναψυκτικών. Μικρές ποσότητες BPA μπορούν να περάσουν στα τρόφιμα, προκαλώντας ανησυχίες στους καταναλωτές, παρά τις διαβεβαιώσεις των αμερικανικών και ευρωπαϊκών ρυθμιστικών αρχών ότι είναι ασφαλείς.
Ακόμη, στο Wyss Institute for Biologically Inspired Engineering του Χάρβαρντ, έφτιαξαν το Shrilk, ένα υλικό από κελύφη γαρίδας και αστακού σε συνδυασμό με μεταξωτές ίνες, που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε συσκευασίες αυγών και για περιτύλιγμα λαχανικών, το οποίο όμως δεν είναι ακόμη ανταγωνιστικό.
Η βρετανική start-up Skipping Rocks Lab, εξάλλου, έχει αναπτύξει το Ohoo μια βρώσιμη συσκευασία για νερό, χυμούς, καλλυντικά και άλλα υγρά που μπορεί να δημιουργείται από ένα μηχάνημα επί τόπου, με κάθε παραγγελία.
Ιδέες λοιπόν υπάρχουν, έστω και αν οι αλλαγές δεν συμβαίνουν τόσο γρήγορα. Είναι θέμα κόστους, αλλά που θα πάει; Πολλά πράγματα θα αλλάξουν, έσω έτοιμος, καταναλωτή.