Στην αρχή δεν ήταν κόκκινη. Το χρώμα στη σόλα μιας καινούργιας γόβας που σχεδίαζε ο Κριστιάν Λουμπουτέν μια μέρα του 1992 τον απογοήτευε, γιατί δεν ήταν αρκετά φανταχτερό. Όταν όμως είδε ξαφνικά δίπλα του μια γραμματέα να βάφει τα νύχια της, της άρπαξε το μπουκαλάκι και έβαψε τη σόλα με το βερνίκι. Έτσι μέσα σε μια στιγμή γεννήθηκε η κόκκινη σόλα που θα γινόταν το σήμα κατατεθέν του αυτοκράτορα στη χώρα της γόβας-στιλέτο.
«Το κόκκινο σημαίνει έρωτα, πάθος, αίμα» έχει πει ο δημιουργός των πιο ποθητών γυναικείων παπουτσιών στον κόσμο, που πουλάει σχεδόν ένα εκατομμύριο ζευγάρια γόβες το χρόνο, κι ας είναι πανάκριβα -κάνουν εκατοντάδες ευρώ- και καθόλου, μα καθόλου άνετα. Και πώς να είναι όταν πρέπει να σταθείς πάνω σε δωδεκάποντα στιλέτα;
Ο δημιουργός τους δεν έχει κανένα πρόβλημα να το παραδεχτεί. «Κάνω μια δουλειά που έχει σχέση με την ομορφιά, όχι με την άνεση», έχει πει, «δεν πρόκειται να πω ότι ένα τακούνι 12 πόντων είναι άνετο. Όχι, δεν είναι άνετο». Είναι όμως σέξι και η κόκκινη σόλα το κάνει ακόμα πιο ποθητό. Αυτή την κόκκινη σόλα, λοιπόν, την οποία έχουν αντιγράψει κατά κόρο άλλοι σχεδιαστές παπουτσιών, προσπαθεί να πατεντάρει εδώ και χρόνια ο Κριστιάν Λουμπουτέν, χωρίς επιτυχία τελικά.
Την περασμένη Τρίτη, υπέστη άλλο ένα πλήγμα από το ανώτατο δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το 2012, ο οίκος «Louboutin» είχε καταθέσει αγωγή εναντίον της «Van Haren», μιας ολλανδικής αλυσίδας καταστημάτων με παπούτσια στα οποία μεταξύ άλλων πουλούσε γυναικείες γόβες με ψηλά τακούνια και κόκκινες σόλες σε προσιτές τιμές.
Οι δικηγόροι του Λουμπουτέν ισχυρίστηκαν ότι τα παπούτσια που πουλούσε η «Van Haren», ήταν μέρος της δικής του σειράς «Halle Berry» που πουλούσε στο «Saks Fifth Avenue», παραβιάζοντας το εμπορικό σήμα της εταιρείας του. Το σήμα αυτό, που είναι καταχωρημένο στο Βέλγιο, στις Κάτω Χώρες και στο Λουξεμβούργο, αναφέρεται στο «κόκκινο χρώμα (Pantone 18 1663TP) που εφαρμόζεται στη σόλα του παπουτσιού».
Η «Van Haren» υποχρεώθηκε προσωρινά να σταματήσει να κατασκευάζει και να πουλά τα παπούτσια, αλλά οι δικηγόροι της αγωνίστηκαν σκληρά και η υπόθεση έφτασε τελικά στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Και κέρδισαν. Ο Μάτσι Σπουνάρ, γενικός εισαγγελέας του δικαστηρίου, δήλωσε την Τρίτη ότι οι κόκκινες σόλες του κυρίου Λουμπουτέν δεν αποτελούσαν ξεχωριστή οντότητα από το σχήμα των παπουτσιών του με τα ψηλά τακούνια και ότι σύμφωνα με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα σχήματα των παπουτσιών δεν μπορούν τυπικά να κατοχυρωθούν.
Στην πραγματικότητα, υποστήριξε μια νομική άποψη σύμφωνα με την οποία οι κόκκινες σόλες του Κριστιάν Λουμπουτέν δεν θα μπορούσαν να ωφεληθούν από την προστασία που προσφέρουν τα εμπορικά σήματα, στέλνοντας την υπόθεση πίσω στα ολλανδικά δικαστήρια. Οι δικαστές στα εθνικά δικαστήρια συνήθως, αν και όχι πάντοτε, ακολουθούν τις συμβουλές του γενικού εισαγγελέα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
Η υπόθεση αναδεικνύει μία από τις πιο δύσκολες ερωτήσεις της μόδας, γράφουν οι New York Times: Σε έναν κόσμο όπου οι σχεδιαστές έχουν συχνά διακριτά στυλ και προσελκύουν τους θαυμαστές τους με βάση αυτά τα στυλ, τι μπορεί ή δεν μπορεί να γίνει εμπορικό σήμα;
Ιστορικά, μεγάλοι όμιλοι ειδών πολυτελείας όπως ο LVMH Moët Hennessy Louis Vuitton and Kering είναι οι πιο δικομανείς, αφού χρησιμοποιούν συχνά τα δικαστήρια για να πολεμήσουν την αντιγραφή που εδώ και χρόνια προκαλεί μεγάλο πονοκέφαλο στη βιομηχανία της μόδας. Πιο πρόσφατα, ωστόσο, μικρότερα εμπορικά σήματα και σχεδιαστές ασκούν επίσης ένδικα μέσα, ειδικά κατά μεγαλύτερων εταιρειών ειδών πολυτελείας ή fast-fashion μόδας με τον ισχυρισμό ότι χρησιμοποιούν τα σχέδιά τους χωρίς την άδειά τους.
Την περασμένη εβδομάδα, ο ινδός σχεδιαστής Ορίτζιν Σεν -έχει στο Νέο Δελχί το κατάστημα «People Tree»- κατηγόρησε τον οίκο «Christian Dior» ότι του έκλεψε το print ενός άνδρα που κάνει γιόγκα. Ο Σεν υποστήριξε ότι είχε δημιουργήσει το σχέδιο το 2000 και διαμαρτυρήθηκε όταν το είδε σε ένα κόκκινο φόρεμα που φορούσε η ηθοποιός του Μπόλιγουντ, Σονάμ Καπούρ, στο εξώφυλλο της ινδικής έκδοσης του περιοδικού Elle τον περασμένο μήνα. Δημοσιοποίησε, μάλιστα, την καταγγελία του στο Facebook με τον τίτλο «Unchristian Dior».
Και το 2016, η αλυσίδα «Zara» κατηγορήθηκε από τουλάχιστον 20 ανεξάρτητους καλλιτέχνες ότι τους έκλεψε τα σχέδια, ενώ μία από τις πιο ισχυρές φωνές που εμφανίστηκαν στον online κόσμο της μόδας τους τελευταίους μήνες είναι η «Diet Prada», ένας λογαριασμός στο Instagram αφιερωμένος στην αποκάλυψη των αντιγραφέων του κλάδου.
Απεικονίζοντας την πολυπλοκότητα του θέματος, ο ίδιος ο Κριστιάν Λουμπουτέν κέρδισε παλιότερα έναν δικαστικό αγώνα με τον οίκο «Yves Saint Laurent» σε ένα ομοσπονδιακό δικαστήριο προσφυγών των ΗΠΑ. Το 2008 το Αμερικανικό Γραφείο Προστασίας Πατεντών και Εμπορικών Σημάτων είχε παραχωρήσει προστασία του εμπορικού σήματος του «Louboutin» επιτρέποντάς του να κατοχυρώσει τη χρήση της κόκκινης σόλας, και απαγορεύοντας στον YSL τις πωλήσεις ανάλογων παπουτσιών.
Αλλά η άποψη του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου «θα μπορούσε να σημαίνει ότι ο οίκος “Louboutin” δεν θα μπορέσει να σταματήσει τους ανταγωνιστές του, συμπεριλαμβανομένων των οίκων υψηλής μόδας, να προσφέρουν γόβες με κόκκινες σόλες», δήλωσε ο νομικός Σαντζάι Καπούρ, από το δικηγορικού γραφείου « Potter Clarkson», ειδικός στο δίκαιο των εμπορικών σημάτων, «Η κόκκινη σόλα θα μπορούσε επομένως να είναι πανταχού παρούσα, πράγμα που θα βλάψει σοβαρά το σήμα-κατατεθέν της μάρκας Louboutin»