Στην αρχή της δεκαετίας που διανύουμε ήταν φετίχ τα υπέρβαρα μοντέλα. Τα 85 κιλά και βάλε. Τα τελευταία 3-4 χρόνια, αφού η τάση αυτή πήρε τον δρόμο της, οι μαρκετίρ των οίκων μόδας πέρασαν σε μία νέα κατηγορία γυναικών – φετίχ: τις ώριμες. Τις πάνω από 70 ετών… ως μοντέλα στην πασαρέλα.
Οι ηλικιωμένες γυναίκες είναι όμορφες. Εχουν μια εντελώς δική τους γοητεία, η οποία δεν μπορεί να γίνει καρμπόν. Δηλαδή, τα πρόσωπά τους δεν είναι καμβάδες, πάνω στους οποίους οι μακιγιέρ μπορούν να εφαρμόσουν το ενιαίο μακιγιάζ του σόου. (Στις επιδείξεις, αν προσέξετε, όλα τα μοντέλα είναι βαμμένα το ίδιο ακριβώς). Επίσης τα σώματα των μεγαλύτερων γυναικών δεν είναι πανομοιότυπα. Εχουν ιδιαιτερότητες, ακόμα και αν τα κιλά τους είναι πολύ λίγα.
Είναι ενδιαφέρον λοιπόν να βλέπεις την 73χρονη καναδή τραγουδοποιό Τζόνι Μίτσελ να ποζάρει για τον οίκο Saint Laurent ή την 83χρονη αμερικανίδα συγγραφέα Τζόαν Ντίντιον να φωτογραφίζεται για τον οίκο Celine.
Είναι επίσης ωραία η 73χρονη αμερικανίδα ηθοποιός και (πρώην) μοντέλο Λορίν Χάτον δίπλα στη Τζίτζι Χαντίντ, καθώς περπατούν μαζί στην πασαρέλα του οίκου Bottega Veneta, όπως είναι εξαιρετική η Χάτον και στη διαφημιστική εκστρατεία του εν λόγω ιταλικού οίκου που έκανε θραύση το 2017.
Η μεγαλύτερη απ΄όλες είναι η Δάφνη Σέλφι, 89 ετών σήμερα, η οποία γεννήθηκε το 1928 και είναι το γηραιότερο μοντέλο στον κόσμο. Η Δάφνη φωτογραφήθηκε πρώτη φορά σαν μοντέλο το 1949. Ωστόσο στις ημέρες μας άρχισε να γίνεται διάσημη σε ηλικία 70 ετών, όταν χήρεψε. Τότε, το 1998, εργάστηκε για τον οίκο Red or Dead, ο οποίος (προκειμένου να κάνει την ανατροπή) εκείνη τη χρονιά χρησιμοποίησε για να παρουσιάσει τη νεανική κολεξιόν του καλλονές περασμένης ηλικίας.
Τρεις ακόμη σημερινές σταρ του μόντελινγκ, άνω των 70, είναι οι εξής: Η 73χρονη Μπενεντέτα Μπαρτζίνι, η οποία περπάτησε στην πασαρέλα του οίκου Simone Rocha για την κολεξιόν Χειμώνας 2017. Η 72χρονη Ζαν ντε Βιλνέβ, η οποία έχει καριέρα 50 χρόνων ως μοντέλο αλλά τώρα έγινε σούπερ διάσημη. Και η 84χρονη Φράνσις Ντάνσκονμπι, η οποία όλα τα χρόνια της ζωής της υπήρξε γραμματέας και η οποία πόζαρε για πρώτη φορά ως μοντέλο σε ηλικία 82 ετών για τον οίκο Prada. Η Ντάνσκονμπι φωτογραφήθηκε γυμνή το 2016 από τον Τζος Ρέντμαν και η φωτογραφία της κέρδισε βραβείο από την Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου.
Όλα αυτά είναι πολύ ωραία. Ομως ποιο είναι ακριβώς το νόημα; Κοινωνικό πάντως δεν είναι. Δηλαδή το να ρίχνει ένας οίκος στην πασαρέλα ανάμεσα στις 16χρονες ζωντανές κούκλες μία 80άρα γυναίκα, όμορφη, με προσωπικότητα και με μια ολόκληρη ζωή χαραγμένη πάνω στο πρόσωπό της, δεν σημαίνει ότι ξαφνικά δείχνει στο κοινό του πως απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες.
Το μόνο που ίσως καταφέρνει στην πράξη είναι να ορίσει ως μια νέα μόδα τα μακριά λευκά μαλλιά και τις ρυτίδες. Τα ηλικιωμένα μοντέλα βλέπετε δεν έχουν κάνει πλαστικές εγχειρήσεις στα πρόσωπά τους. Εχουν ρυτίδες, έχουν αληθινά χαμόγελα, έχουν έκφραση στα μάτια.
Όμως, είναι ξεκάθαρο ότι χρησιμοποιούνται από τους οίκους μόδας στην πασαρέλα ή στις διαφημίσεις για λόγους αισθητικής, φετιχισμού και εκκεντρικότητας. Όπως για παράδειγμα είχε χρησιμοποιήσει το 2016 ο οίκος Louis Vuitton τον γιο του Γουίλ Σμιθ, τον Τζέιντεν Σμιθ, για να διαφημίσει όχι ανδρικά, αλλά γυναικεία ρούχα.
Εδώ όμως έχουμε ορισμένα άλλα δεδομένα. Εχουμε την κατανάλωση της μόδας. Και σύμφωνα με έρευνες, οι ηλικίες άνω των 50 καταναλώνουν, στη Βρετανία τουλάχιστον, το 49% της συνολικής κατανάλωσης μόδας.
Για την Ελλάδα δεν έχουμε αντίστοιχη έρευνα αλλά μάλλον δεν χρειάζεται κιόλας. Δείτε απλώς τον δρόμο του χρήματος. Πού πάνε τα λεφτά σήμερα; Σ’ αυτούς που έχουν σύνταξη ή σ΄αυτούς που έχουν δουλειά. Ποιοι πλήττονται περισσότερο από την ανεργία; Οι νέοι. Εχει ο νέος λεφτά να παίρνει ρούχα και παπούτσια; Εχει όσα του δίνουν οι γονείς και οι παππούδες.
Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι πράγματι οι ηλικίες των 40κάτι και 50κάτι είναι εκείνες που καταναλώνουν περισσότερο. Γιατί τα μοντέλα, ακόμη και τα διάσημα, των ‘90s που τώρα πενηντάρισαν, είναι χαμένα από προσώπου Γης; Γιατί «ωραία» σήμερα σημαίνει μόνο «νέα και σέξι» ή «ηλικιωμένη και φετιχιστική»;
Δηλαδή προσέξτε: ενώ οι όμορφες «γιαγιάδες» ποζάρουν αυτή τη στιγμή στους μεγαλύτερους οίκους μόδας παγκοσμίως με νεανικά ρούχα, τα μοντέλα ηλικίας 45-50 ετών χρησιμοποιούνται αποκλειστικά στις διαφημίσεις ρούχων για παχουλές ή για ώριμες γυναίκες… Δεν είναι αλλοπρόσαλλο;
«Είναι ψεύτικο αυτό που γίνεται. Δήθεν…», λέει στον Guardian η ιδρύτρια του πρακτορείου μοντέλων Grey, Ρεμπέκα Βάλενταϊν. «Όταν στέλνουμε σε κάστινγκ μοντέλα ηλικίας 55κάτι, μας τις στέλνουν πίσω και μας λένε ότι δείχνουν πολύ νέες…».
Χμ, απλώς η μέση ηλικία δεν είναι της μόδας. «Η διαφήμιση είναι σαν μυωπική απέναντι στις μεγαλύτερες ηλικίες», λέει ο αντιπρόεδρος του Mature Marketing Association (MMA), Κέβιν Λέιβερι. «Μέρος του προβλήματος είναι πως οι άνθρωποι οι οποίοι δημιουργούν τις διαφημίσεις δεν μοιάζουν με τους ανθρώπους που καταναλώνουν τα προϊόντα που διαφημίζονται. Η μέση ηλικία ενός στελέχους Account ή Creative σε μία διαφημιστική εταιρεία είναι 28 ετών. Το ίδιο ισχύει και στο μάρκετινγκ.
»Αυτό μάλλον δημιουργεί πρόβλημα. Ενας 28χρονος δεν μπορεί να σκεφτεί σαν έναν 55άρη. Αυτό είναι γεγονός», καταλήγει ο Λέιβερι.
Ο μόνος χώρος μέχρι στιγμής όπου κινείται και είναι ενεργή η μέση ηλικία είναι τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Εκεί, λόγω της απόλυτης μαζικοποίησης, το lifestyle ξεπερνά τη δημογραφία και τους τυπικούς κανόνες ομορφιάς και κινείται περισσότερο γύρω από τους άξονες της προσωπικότητας και της ψυχογραφίας. Τα μεγάλα πολυκαταστήματα, στις μητροπόλεις της μόδας, όπως είναι το Λονδίνο και η Νέα Υόρκη, λαμβάνουν ήδη, πολύ σοβαρά υπ΄όψιν, φερειπείν το Instagram όταν πρόκειται να πραγματοποιήσουν παραγγελίες κάθε σεζόν. Είναι όμως αρκετά δυνατές οι 55άρες εκεί για να σαρώσουν και να πείσουν τους διαφημιστές και τους οίκους μόδας να τις βάλουν στο παιχνίδι;
Ο Λέιβερι θεωρεί ότι τα πράγματα θα αλλάξουν: «Σε τρία χρόνια στη Βρετανία οι 50κάτι θα ξεπερνούν το 50% του ενήλικου πληθυσμού της χώρας – θα είναι περισσότεροι από 20 εκατομμύρια. Αυτοί θα ορίζουν τους κανόνες, αυτοί θα αποτελέσουν τους νέους “μεγάλους σε ηλικία”. Μην ξεχνάμε ότι αυτοί κατέχουν το 80% του πλούτου της Βρετανίας». Ναι, όταν μπαίνουν τα λεφτά στη μέση όντως τα πράγματα αλλάζουν.
Πάντως πρώτης τάξεως μοντέλα μέσης ηλικίας υπάρχουν ήδη και περιμένουν τη σειρά τους. Σημειώστε: Αμπερ Βαλέτα ετών 43, Τζέιτ Πάρφιτ ετών 38, Αμάντα Καζελέτ ετών 52 (μούσα του Γκοτιέ και εκείνη που φιλάει η Μαντόνα στο βιντεοκλίπ του «Justify my love»), Σάρα Στόκμπριτζ ετών 51 (μούσα της Βίβιαν Γουέστγουντ), Μπέβερλι Κλαρκ ετών 51. Ολες αυτές μεσουράνησαν τη δεκαετία του 1990. Και περιμένουν να βγουν στη μάχη ξανά.