Η βασική μας σύνδεση –εννοώ ως ελληνική αγορά– με τη Lada ήταν, βασικά, το αξιόμαχο Niva. Σκληροτράχηλο, αδάμαστο, άσπαστο. Eγραψε τη δική του βουκολική ιστορία και συνεχίζει ακάθεκτο και τραχύ – τουλάχιστον για όσα υπάρχουν ακόμη στην ελληνική επικράτεια.
Το Niva δεν έκανε για να πηγαινοέρχεσαι στα ακριβά προάστια της πόλης, θα εισέπραττες τη χλεύη. Δεν ήταν για ταξίδι, κατέληγες με ασπιρίνες. Επίσης, δεν ήταν για να βγάλεις γκόμενα –εκτός αν είχε συμμετοχή στη «Φάρμα». Το Niva ήταν άλλου παπά ευαγγέλιο. Ορθοδόξου μεν, καθότι ρωσικών καταβολών, «παλαιοημερολογίτικου» δε, καθότι αλλεργικό στον κομφορμισμό. Βγαλμένο από τα σπλάχνα ενός σοβιετικού πριμιτίφ, αδιάφορο για κοινωνικά κλισέ και αυτοκινητικό καθωσπρεπισμό. Ηταν εργαλείο αδάμαστο, για να σε βγάζει από τα δύσκολα. Και γι’ αυτό έχω την αίσθηση πως, παρ’ όλο το νεάντερταλ του χαρακτήρα του, αγαπήθηκε.
Ακόμα και σήμερα, αν κάνετε μια ψηφιακή βόλτα στον επίσημο ιστότοπο, εξακολουθεί να πωλείται καινούργιο ως «Niva Legend Family» από 9.862 ευρώ – με τη σημερινή ισοτιμία των 821.900 ρουβλίων. Παρ’ όλα αυτά, το αυτοκίνητο για το οποίο φαίνεται να είναι υπερήφανη σήμερα η κρατική AvtoVaz, η κατασκευάστρια εταιρεία, είναι άλλο. Είναι το Vesta.
Ξεκίνησε ως σεντάν από το 2015, πλέον βγαίνει και σε SUV. Το 2018 ήταν το πρώτο αυτοκίνητο σε πωλήσεις στη Ρωσία, είναι φθηνό και, τουλάχιστον σε σχέση με κάτι άλλους δεινόσαυρους με ρόδες που παράγονται εκεί, είναι πιο ποιοτικό. Μη φαντάζεστε κάτι τρελό, εδώ διαφημίζoνται φάτσα-κάρτα στη home της ιστοσελίδας οι αναδιπλώμενοι καθρέπτες. Εχει, ωστόσο, την οθονίτσα του (πλέον must ακόμα και σε κοτέτσια), τον κλιματισμό του, έχει μεγαλύτερη απόσταση από το έδαφος από το Toyota RAV4 (που φαίνεται να είναι το είδωλό του) και, ω ναι, ήταν το πρώτο ρωσικό αυτοκίνητο που διέθετε στάνταρ δύο αερόσακους, για οδηγό και συνοδηγό.
Για να έχετε μια εικόνα, μόλις το 2016 απέκτησε και πλευρικούς. Γεγονός μέγα. Τα παραπάνω συνδυάζονται με κινητήρες 1.6 και 1.8 λίτρων, εννοείται αρχαίους, με απόδοση 106 και 122 ίππων αντίστοιχα, σε συνδυασμό με χειροκίνητο πεντάρι. Στην πορεία προστέθηκε και ένα «πεντατάχυτο» CVT – φαντάζεσαι τώρα πόσο βαρετό θα είναι το CVT σε ρωσική βερσιόν.
Πλάκα-πλάκα, ωστόσο, αυτές τις μέρες στη Lada βρίσκονται σε κέφια. Ο λόγος έχει να κάνει με το ότι, μετά την εισβολή στην Ουκρανία, για πρώτη φορά λένε ότι το προϊόν είναι «made in Russia» ή «cделано в России». Τι έχει συμβεί ακριβώς; Πρώτα, μετά τις κυρώσεις που δέχθηκε η Ρωσία, δημιουργήθηκαν προβλήματα ανεφοδιασμού στη βιομηχανική αλυσίδα της εταιρείας. Μετά, ήρθε και η αποχώρηση της Renault, που μέχρι τότε κατείχε το πλειοψηφικό πακέτο της AvtoVaz.
Οι γάλλοι παραχώρησαν το μερίδιό τους στην AvtoVaz συμβολικά, έναντι ενός ρουβλίου, διατηρώντας παράλληλα για έξι χρόνια το δικαίωμα ανάκτησης του μεριδίου τους. Σου λέει, πού θα πάει, δεν θα τελειώσει η ρημάδα η «πολεμική επιχείρηση» να μείνουμε απ’ έξω από τη ρωσική αγορά για πάντα;
Ολο αυτό, λοιπόν, κινητοποίησε την εθνική τους βιομηχανία να αρχίσει να παράγει εξαρτήματα που παρείχε η Renault και άλλοι Δυτικοί προμηθευτές. Ετσι, το «νέο» Vesta, πλέον με ABS, φώτα LED και θερμαινόμενα καθίσματα (άλλο μεγάλο must στη χώρα του Βορρά), διαφημίζεται ως ένα απόλυτα ρωσικό προϊόν, περήφανο και ανεξάρτητο από τις ξένες εξαρτήσεις, όπως επιβεβαίωσε και ο υπουργός βιομηχανίας Ντενίς Μαντούροφ.
To Lada Vesta κατασκευάζεται ξανά στο ιστορικό εργοστάσιο του Τολιάτι (βαφτίστηκε έτσι επί Σοβιετίας, προς τιμήν του ιστορικού ηγέτη του ιταλικού ΚΚ Παλμίρο Τολιάτι), σε μια πόλη του 1737, προς τα νότια της αχανούς υπερδύναμης. Μιας υπερδύναμης, ωστόσο, που για την ώρα δεν έχει καταφέρει να εμπλουτίσει την παραγωγή της με εξελιγμένη, ανταγωνιστική και επίκαιρη αυτοκινητοβιομηχανία.
Πώς ανταποκρίνεται η τοπική αγορά σε όλο αυτό; Πρώτα δέχθηκε το σοκ της αποχώρησης πολυεθνικών από τη χώρα, καθώς είχε καλομάθει στις Δυτικές φίρμες, και μετά, κατά το σύνηθες σκληραγωγημένο μενταλιτέ, αποδέχθηκε το νέο σχήμα. Ο ρωσικός λαός έχει μάθει στα ζόρικα, τις στερήσεις, τα συσσίτια, τα ζόρια επί κομμουνιστικού καθεστώτος, και η ιστορία του δείχνει να προσαρμόζεται στις εκάστοτε καταστάσεις. Τουλάχιστον για όσους από αυτόν το λαό δεν κατάφεραν να μπουν σε ένα αεροπλάνο και να φύγουν χωρίς εισιτήριο επιστροφής.