Ας πούμε ότι ένα βράδυ αποφασίζετε να φάτε για επιδόρπιο όχι ένα αλλά δύο κομμάτια τούρτας. Πολλοί θα έλεγαν ότι είναι ανθυγιεινό – ή επιεικώς γενναιόδωρο- αλλά όλοι αξίζουν μια λιχουδιά μια στο τόσο. Σωστά; Ωστόσο αν συνεχίσετε να τρώτε πολλά γλυκά κάθε βράδυ επί μήνες, μπορεί να κάνετε κακό την υγεία σας.
Αυτή την αναλογία χρησιμοποίησε η Τσίτρα Ράγκαβαν, καθηγήτρια Ψυχολογίας στο John Jay College of Criminal Justice, για να εξηγήσει στη Τζίνα Τσέρελους των New York Times, τον τρόπο με τον οποίο η συμπεριφορά ενός ερωτικού συντρόφου μπορεί να μετατραπεί σε πρακτική χειραγώγησης γνωστή ως «Love Bombing» («Βομβαρδισμός Αγάπης»).
Πότε, πώς και γιατί; Η απάντηση είναι ότι όταν ένας νέος ερωτικός σύντροφος κάνει μεγαλειώδεις χειρονομίες και φροντίζει να είσαστε συνεχώς μαζί αποκλείοντάς σας από άλλες δραστηριότητες και επαφές με δικούς σας ανθρώπους, στόχος του ίσως είναι να κερδίσει το πάνω χέρι στη σχέση.
«Ο ένας σύντροφος, συνήθως ο άντρας αλλά όχι αποκλειστικά, περιβάλλει το άλλο άτομο με προσοχή, φροντίδα, στοργή, φιλοφρονήσεις, κολακεία και ουσιαστικά δημιουργεί το πλαίσιο ώστε εκείνη (εκείνος) να αισθάνεται ότι γνώρισε την αδελφή ψυχή και γίνεται αβίαστα», λέει η δρ Ράγκαβαν στους New York Times, «Στην πραγματικότητα, το άτομο που βομβαρδίζει ερωτικά τον άλλο ή την άλλη, δημιουργεί ή χειραγωγεί το περιβάλλον έτσι ώστε να φαίνεται σαν να είναι ο τέλειος ή η τέλεια σύντροφος».
Σας φαίνεται οικείο; Δείτε παρακάτω ορισμένα σημάδια και μοτίβα, που χρειάζεται να έχετε κατά νου για να αποφύγετε τον «βομβαρδισμό αγάπης», όπως τα αναλύουν στους New York Times οι καθηγητές Ψυχολογίας Ράγκαβαν, Μπρουνέλ και Ιστγουικ, και συμβουλές για το τι να κάνετε εάν πιστεύετε ότι μπορεί να σας συμβαίνει.
Υπερβολική προσοχή και κολακεία
Ενα από τα πιο περίπλοκα πράγματα σχετικά με τα ραντεβού, λέει η δρ Ράγκαβαν, είναι πως ό,τι συμβαίνει σε υγιείς σχέσεις μπορεί να συμβεί και σε ανθυγιεινές σχέσεις. Ενα παράδειγμα είναι η υπερβολική προσοχή.
«Αν κάποιος σας προσέχει και είναι γενικά παρών στο πρώτο ραντεβού, αυτό γενικά σηματοδοτεί ενδιαφέρον», λέει η αμερικανίδα καθηγήτρια Ψυχολογίας, η οποία ειδικεύεται στην ενδοοικογενειακή βία και το τράφικινγκ για σεξουαλική εκμετάλλευση. «Αλλά υπάρχει και κάποιος που δείχνει ενδιαφέρον με τρόπο που σε πνίγει», λέει.
Προσθέτει, ακόμη, ότι μπορεί να είναι δύσκολο να αναγνωρίσεις την αναντιστοιχία της οικειότητας (θυμήσου, ότι είναι κάποιος που μόλις γνώρισες) και της στοργής εκείνη τη στιγμή, ειδικά όταν το άλλο άτομο προφέρει λέξεις που λαχταράς να ακούσεις: «Είσαι η αδελφή ψυχή μου», «Ποτέ δεν γνώρισα κάποια με την οποία να νιώθω τόσο κοντά» ή «όλα σε σένα είναι αυτά που ήθελα».
«Είναι υπερβολικό, υποκριτικό, αλλά θα μπορούσε επίσης να το δει κανείς και ως βαθιά σαγηνευτικό και ερωτικό, ανάλογα με το τι συμβαίνει ενδιάμεσα, και τι συμβαίνει μετά», λέει η δρ Ράγκαβαν.
Απομόνωση από φίλους και συγγενείς
Μπορεί να φαίνεται γλυκό το ότι ο νέος σας σύντροφος θέλει να περνάει όλο τον χρόνο του μαζί σας. Αλλά πιο συχνά, είναι ένα σημάδι συναγερμού: μπορεί στην πραγματικότητα να είναι ένας νάρκισσος, που προσπαθεί να σας απομονώσει από τις άλλες σχέσεις της ζωή σας, επιδιώκοντας να σας ασκεί απόλυτο έλεγχο.
Η Εϊμι Μπρουνέλ, καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο, η οποία ερευνά τον ναρκισσισμό στις κοινωνικές και ερωτικές σχέσεις, λέει στους New York Times ότι αν και δεν υπάρχει πολλή έρευνα σχετικά με την κακοποίηση και τον ναρκισσισμό του ερωτικού συντρόφου, υπάρχει μια σύνδεση μεταξύ τους. Ο έλεγχος της κοινωνικής ζωής ενός ατόμου από την αρχή, μπορεί να έχει σαν συνέπεια, το άτομο αυτό να μην έχει πού να στραφεί όταν η σχέση χαλάει.
«Φυτεύει τους σπόρους βίας του ερωτικού συντρόφου γιατί συνήθως το άλλο άτομο θα είναι δυστυχισμένο και τελικά θα θέλει να ξεφύγει, αλλά μετά θα είναι πολύ δύσκολο», λέει η δρ Μπρουνέλ στους New York Times.
Υπερβολικά δώρα
Η δρ Ράγκαβαν επισημαίνει ότι το να βομβαρδίζουν τους νέους συντρόφους τους με δώρα είναι ένας συνηθισμένος τρόπος για τους ερωτευμένους να ασκούν επιρροή, μάλιστα ακόμη κι αν δεν έχουν χρήματα, μπορεί να συμπεριφέρονται σαν να έχουν: «Είναι μέρος της ιδέας της υπερβολής και της προσπάθειας να σκλαβώσουν το άλλο άτομο, έτσι ώστε να νιώσει παράφορα ερωτευμένο», λέει, προσθέτοντας ότι με «συνεχή προσοχή, κολακεία, αποπλάνηση, δώρα» καθίσταται δύσκολο «να καταλάβεις ότι σε έχουν κατακλύσει. Και όταν σε έχουν κατακλύσει, δεν βλέπεις τον κίνδυνο».
Οι ναρκισσιστές τείνουν, επίσης, να είναι υλιστές, προσθέτει η δρ Μπρουνέλ, επομένως μπορεί να κάνουν δώρα και για να τονώσουν την αξία και την αυτοεκτίμησή τους: «Μου θυμίζει λίγο τη συμπεριφορά του Κρίστιαν Γκρέι και τα πανάκριβα δώρα του», λέει η καθηγήτρια Ψυχολογίας, αναφερόμενη στον πρωταγωνιστή των «50 Αποχρώσεων του Γκρι». Και επειδή χαρακτήρες όπως ο Γκρέι αφθονούν στην ερωτική λογοτεχνία και το σινεμά, η συμπεριφορά τους «γίνεται αντίστοιχα η ιδέα μας για τον έρωτα», προσθέτει.
Ο Πολ Ιστγουικ, καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Davis της Καλιφόρνια, ο οποίος ερευνά τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι σχετίζονται ερωτικά, σημειώνει, ωστόσο, ότι δεν πρέπει να βλέπει κανείς σαν σήμα κινδύνου όλες τις γενναιόδωρες χειρονομίες: «Γενικά μιλώντας, ο τρόπος που δείχνουμε στοργή στους άλλους ανθρώπους, ο τρόπος που τους δείχνουμε ότι νοιαζόμαστε γι’ αυτούς, ο τρόπος που προσπαθούμε να τους υποστηρίξουμε, όλα αυτά τα πράγματα προβλέπουν ένα καλό αποτέλεσμα», λέει ο δρ Ιστγουικ στους New York Times. Και συμπληρώνει ότι ο «βομβαρδισμός αγάπης», αντιπροσωπεύει πιθανότατα ένα «μικρό υποσύνολο» αυτής της συμπεριφοράς.
Μετά τον «βομβαρδισμό αγάπης»
Σε υγιείς ερωτικές σχέσεις μεταξύ ενηλίκων, η υποστήριξη, η επιθυμία και η στοργή τείνουν να είναι αμοιβαίες, λέει ο αμερικανός καθηγητής Ψυχολογίας. Αλλά σε περιπτώσεις «βομβαρδισμού αγάπης», η προσοχή είναι μονομερής: Το ένα άτομο προσπαθεί να γίνει ολόκληρος ο κόσμος του άλλου.
Η δρ Ράγκαβαν επισημαίνει ακόμη ότι οι άνθρωποι που έχουν «βομβαρδιστεί με αγάπη» συχνά νιώθουν σαν να έχουν χάσει την αίσθηση του εαυτού τους, κάτι που μπορεί να πάρει πολύ χρόνο για να ξαναχτιστεί: «Χάνεις την αίσθηση του ποιος είσαι, επειδή αντί για σένα κάποιος άλλος διαχειρίζεται μικρά πράγματα, τα οποία μπορεί να είναι οτιδήποτε, από το πώς ντύνεσαι μέχρι το πώς παρουσιάζεσαι», λέει, «Μπορεί επίσης να είναι το είδος των αστείων που επιτρέπεται να λες δημόσια ή το είδος της γυναίκας, που θέλει εκείνος να είσαι».
Οι τρεις καθηγητές Ψυχολογίας προσθέτουν τέλος ότι τα θύματα «βομβαρδισμού αγάπης» χρειάζεται να έχουν υπομονή και να συγχωρήσουν τον εαυτό τους. Μπορούν επίσης να επωφεληθούν από το δώρο της ψυχοθεραπείας. Ακόμη χρειάζεται να προσπαθήσουν να επανασυνδεθούν με τους σημαντικούς ανθρώπους και τις δραστηριότητες που είχαν πριν μπει στη ζωή τους ο «βομβιστής αγάπης», συμβουλεύουν οι ειδικοί. «Αυτό που χρειάζεται είναι η αποδοχή των τραγικών γεγονότων και το αγκάλιασμα ενός θετικού μέλλοντος», τονίζει τέλος η δρ Τσίτρα Ράγκαβαν.