Αναμφίβολα, το «Imagine» είναι ένας ύμνος στην ειρήνη, μια ωδή στον ιδεαλισμό, είναι όμως και ένα τραγούδι για την αγάπη. Το 1971 που γράφτηκε, ο Τζον Λένον και η Γιόκο Ονο ήταν ήδη τρία χρόνια μαζί. Οι ορκισμένοι φαν των Beatles κατηγόρησαν τη γιαπωνέζα εικαστικό ότι αυτή έφταιγε που διαλύθηκε το συγκρότημα, κάποιοι της φόρτωσαν ακόμη και τη διάλυση του γάμου του Λένον με Σίνθια Πάουελ, που είχε προηγηθεί.
Ωστόσο, όπως αποκαλύπτει το «imagine john yoko», ένα νέο βιβλίο που κυκλοφoρεί από τον εκδοτικό οίκο Thames & Hudson, με αφορμή τα 78 χρόνια από τη γέννηση του Τζον Λένον, τα γεγονότα διαστρεβλώθηκαν, ακόμη και στη περίπτωση της δημιουργίας ενός τραγουδιού. Σε μια συνέντευξη του 1980 που αναδημοσιεύεται στο βιβλίο, ο Λένον παραδέχεται ότι έγραψε το «Imagine» μαζί με τη Γιόκο. Το 2017, άλλωστε, αν και μετά από σχεδόν μισό αιώνα, η Γιόκο Ονο αναγνωρίστηκε επίσημα ως συν-δημιουργός του εμβληματικού τραγουδιού, και το όνομά της μπήκε στα credits του δίσκου.
Στο βιβλίο, γράφει το BBC, παρουσιάζεται μια συλλογή από σπάνιες φωτογραφίες, συνεντεύξεις αρχείου και στοιχεία που περιγράφουν λεπτομερώς την παραγωγή του άλμπουμ, τα οποία δείχνουν ότι ο Τζον και η Γιόκο ενέπνεαν ο ένας τον άλλο από την πρώτη, κιόλας, συνάντησή τους.
Γνωρίστηκαν το 1966, στη γκαλερί Indica στο Λονδίνο, μια μέρα πριν από τα εγκαίνια της έκθεσης της Γιόκο «Unfinished Paintings And Objects». Ανάμεσα σε άλλα έργα υπήρχε και ένας πίνακας με τίτλο «Hammer a Nail in», με ένα σφυρί κρεμασμένο στο πλάι που καλούσε τους επισκέπτες να καρφώσουν πάνω του καρφιά. Ο Λένον ήθελε να το κάνει, η Ονο, όμως, ήταν απρόθυμη, θέλοντας το έργο της να μείνει καθαρό μέχρι τα εγκαίνια. Τελικά, «είπα εντάξει, αν πληρώσει πέντε σελίνια, είναι εντάξει, επειδή αποφάσισα ότι ο πίνακάς μου δεν επρόκειτο να πουληθεί ποτέ», λέει η Γιόκο Ονο σε μια παλιά συνέντευξη που αναδημοσιεύεται στο βιβλίο.
Στην ίδια συνέντευξη, εξάλλου, ο Λένον λέει: «Είπα, “άκου, θα σου δώσω πέντε φανταστικά σελίνια και θα καρφώσω ένα φανταστικό καρφί, εντάξει;” Και όλη η φάση της ήταν “φαντάσου αυτό, φαντάσου το άλλο”». Και η Ονο συνεχίζει: «Φαντάσου, φαντάσου. Σκεφτόμουν: “ Ω, εδώ είναι ένας τύπος που παίζει το ίδιο παιχνίδι που παίζω κι εγώ ”. Και πραγματικά σοκαρίστηκα, ξέρετε, αναρωτήθηκα, “Ποιος είναι;”»
Δεν είχε αναγνωρίσει τον Λένον: «Είχα ακούσει για τους Beatles και ήξερα το όνομα Ρίνγκο, και κανείς δεν πρόκειται να με πιστέψει, αλλά έτσι ακριβώς ήταν. Το Ρίνγκο μού χτύπησε επειδή στα Ιαπωνικά σημαίνει “μήλο”. Ναι, ήξερα τους Beatles ως κοινωνικό φαινόμενο, αλλά το rock ‘n’ roll το είχα προσπεράσει».
Η Ονο έδειξε στον Λένον έναν δρόμο επιστροφής στην τέχνη: «Είχα πάντα το όνειρο να συναντήσω μια γυναίκα καλλιτέχνη που θα την ερωτευόμουν. … Ήταν σαν να είχες βρει χρυσό ή κάτι τέτοιο», λέει. Βλέποντας την έκθεσή της κάτι «ξεκλειδώθηκε» μέσα του: «Υπήρχε μια αίσθηση του χιούμορ στο έργο της, ήταν αστείο. Η δουλειά της με έκανε πραγματικά να γελάσω. Γι’ αυτό με ενδιέφερε και πάλι η τέχνη, απλά μέσα από την δική της δουλειά».
Στη δημιουργία του «Imagine», όμως, θα τον βοηθούσε ειδικά το «Grapefruit» της Γιόκο, ένα «φανταστικό, ευχάριστο, ανατρεπτικό βιβλίο με οδηγίες για την τέχνη και για τη ζωή» που κυκλοφόρησε το 1964. Ο Λένον αναγνώρισε δημόσια το χρέος του απέναντί της: «Υπάρχουν πολλά κομμάτια στο “Grapefruit” που λένε “φαντάσου αυτό” ή “φαντάσου το άλλο”. To “Imagine” δεν θα μπορούσε να είχε γραφτεί ποτέ χωρίς αυτή. Και ξέρω ότι βοήθησε σε πολλούς στίχους, αλλά δεν ήμουν αρκετά άντρας για να την αφήσω να έχει τα δικαιώματα του δημιουργού.
»Αυτό το τραγούδι γράφτηκε στην πραγματικότητα από τον Τζον και τη Γιόκο, αλλά εξακολουθούσα να είμαι πολύ εγωιστής και ασυνείδητος για να αναγνωρίσω τη συμβολή της. Το ίδιο το τραγούδι εκφράζει αυτό που έμαθα με το να είμαι με τη Γιόκο και τα συναισθήματά μου για όλο αυτό. Αυτός ο δίσκος θα έπρεπε πραγματικά να λέει “Lennon/Ono”, επειδή συνέβαλε σε μεγάλο μέρος αυτού του τραγουδιού».
Δύο χρόνια μετά τη γνωριμία τους συνδέθηκαν ερωτικά και το 1969 παντρεύτηκαν. Δεν ήταν εύκολο. Στο βιβλίο, η Γιόκο Όνο αποκαλύπτει ότι το ζευγάρι αντιμετώπισε αρνητικές αντιδράσεις, παρ’όλη την ελεύθερη σκέψη και την ριζοσπαστική κουλτούρα που υποτίθεται ότι επικρατούσε στο Λονδίνο: «Μείναμε έκπληκτοι όταν η λεγόμενη “hip society” της εποχής στην οποία ανήκαμε και οι δύο στράφηκε εναντίον μας μόλις ανακοινώσαμε τη σχέση μας. Ο “προοδευτισμός” τους τέλειωσε στο σημείο που ο Τζον επέλεξε για σύντροφό του μια Ασιάτισσα»
»Δεν είχαμε συνειδητοποιήσει ότι υπήρχε τόσο πολύς ρατσισμός … Δεν θα έλεγα ότι ήταν εύκολο, αλλά ήταν ένα μάθημα για μας. Μια καλή εμπειρία. Προσπαθούσαμε πάντα να αντιμετωπίζουμε τις δύσκολες καταστάσεις, ο Τζον και εγώ, με λίγο χιούμορ και πλάκα».
Η Ονο αναγνώρισε ότι και αυτό ήταν μέρος του «Imagine»: «Ο Τζον κι εγώ συναντηθήκαμε -εκείνος από τη Δύση και εγώ από την Ανατολή- και είμαστε ακόμα μαζί», δήλωσε το 1980. «Έχουμε αυτή την ενότητα και το “όλος ο κόσμος τελικά θα γινόταν ένας” είναι η αίσθηση ότι όλοι θα έχουμε χρώμα café-au-lait και όλοι θα είμαστε πολύ χαρούμενοι μαζί».
Το τραγούδι φαντάζεται, κατά κάποιο τρόπο, έναν άλλο κόσμο στο επίπεδο δύο ανθρώπων αλλά και με ευρύτερη έννοια. «Ο Τζορτζ Οργουελ και όλοι αυτοί οι τύποι έχουν προβάλει πολύ αρνητικές απόψεις για το μέλλον. Αλλά το να φαντάζεται κανείς μια προβολή είναι μια πολύ ισχυρή, μαγική δύναμη», λέει η Γιόκο Ονο, «Το εννοώ. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο δημιουργήθηκε η κοινωνία. Και επειδή προβάλλονται όλες αυτές τις αρνητικές εικόνες, αυτές θα δημιουργήσει η κοινωνία. Προσπαθήσαμε, λοιπόν, να δημιουργήσουμε μια πιο θετική εικόνα, η οποία, φυσικά, θα δημιουργήσει ένα άλλο είδος κοινωνίας».
Η Ονο περιγράφει ακόμη πώς ένιωθαν τότε σχετικά με το «Imagine»: «Άρεσε πολύ και στους δύο μας, αλλά ειλικρινά δεν είχαμε συνειδητοποιήσει ότι θα μετατρεπόταν σε ένα τόσο ισχυρό τραγούδι, σε όλο τον κόσμο … Το κάναμε απλά επειδή πιστεύαμε στις λέξεις και απλά αντανακλούσε το πώς αισθανόμασταν».
Για τα τραγούδια του ο Λένον λέει, «Η μεγαλύτερη χαρά μου είναι να γράφω ένα τραγούδι -λέξεις και στίχους- που θα διαρκέσουν περισσότερο από δύο χρόνια. Τραγούδια που θα μπορούσε να τραγουδήσει ο καθένας. Τραγούδια που θα με ξεπεράσουν, πιθανώς. Και αυτό μου δίνει τη μέγιστη ευχαρίστηση. Είναι το διεγερτικό μου».