Όταν ανακοινώθηκε πως αναλαμβάνει το τιμόνι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας μετά την θητεία της στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, πολλά φρύδια μπορεί να σηκώθηκαν στους διαδρόμους του πύργου της ΕΚΤ στην Φρανκφούρτη – και όχι μόνο.
Η Κριστίν Λαγκάρντ. Σαρξ εκ της σαρκός της σύγχρονης ευρωπαϊκής πολιτικής ελίτ, με τον αμερικανικό αέρα της επικεφαλής του ΔΝΤ στις ακριβές αποσκευές της, με την υψηλή της αναγνωρισιμότητα και δημοφιλία, ίσως να μην ήταν αυτό που ακριβώς θα ήθελαν ή θα επιθυμούσαν οι τάξεις των «γερακιών» στην ΕΚΤ. Και μπορώ να φανταστώ την αμηχανία στελεχών της Τράπεζας με την συγκεκριμένη απόφαση, που οι καλά γνωρίζοντες την αποδίδουν σε μεγάλο βαθμό στην Μέρκελ, καθώς ο καλοντυμένος αυτός σίφουνας (κάποιες κακές γλώσσες παλιά την έλεγαν «η κυρία Channel») προσγειωνόταν με την ομάδα και το ταπεραμέντο του στο γυάλινο πύργο της Φρανκφούρτης. Κάνοντας αμέσως το twitter να πάρει φωτιά – μην πούμε να αναφλεγεί, για τα δεδομένα της ΕΚΤ.
Αν και είναι νωρίς ακόμη, καθώς τέτοιου επιπέδου αξιωματούχοι σε τέτοιου επιπέδου προκλήσεις όπως είναι η οικονομική κρίση ελέω Covid-19 κρίνονται εκ του αποτελέσματος και στο τέλος, προς το παρόν πολλοί θα μπορούσαν να συμφωνούσαν σε ένα: εάν η ΕΚΤ δεν είχε την Λαγκάρντ, τότε σήμερα, θα έπρεπε να την είχε εφεύρει.
Παίρνοντας την σκυτάλη από τον Μάριο, τον Σούπερ Μάριο της ΕΚΤ που πάλεψε με «γεράκια», πολιτικούς (και πολιτικάντηδες) για να κρατήσει το καράβι σε ισορροπία εν μέσω των κυμάτων της κρίσης χρέους, με τα συν και με τα πλην του, η Λαγκάρντ καλείται σήμερα να αφήσει το δικό της στίγμα, παλεύοντας με μια πρόκληση ιστορικών διαστάσεων, δηλαδή το κτύπημα της πανδημίας στην παγκόσμια οικονομία.
Προ ημερών δήλωνε – σε απλή και κατανοητή γλώσσα χωρίς διαγράμματα και τεχνικούς όρους – πως μάλλον θα πρέπει να αποχαιρετήσουμε την προσδοκία για μια ανάκαμψη τύπου V στην ευρωπαϊκή οικονομία, η οποία δεν αναμένεται μάλιστα να επιστρέψει στο επίπεδο που ήταν προ κορονοϊού πριν από το 2022. Τόνισε δε πως η ΕΚΤ θα «χρησιμοποιήσει όλα τα εργαλεία», για να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων της πανδημίας και πως είναι σε ετοιμότητα να τροποποιήσει την αντίδραση της ενώ εκτίμησε πως οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να εντείνουν και να συνεχίσουν να παρέχουν κίνητρα για να διευκολύνουν τις κρατικές δαπάνες προκειμένου να στηριχθεί η οικονομία.
Είναι εύκολο να την φανταστεί κανείς, για παράδειγμα, σε μια από τις βαρετές αίθουσες των συνεδριάσεων των Eurogroup να εγκαταλείπει τις ευγένειες και να μεταφέρει με κοφτό τρόπο σε διάφορους σκληροπυρηνικούς, τους λόγους για τους οποίους πρέπει στην παρούσα φάση να κάνουν κυβερνήσεις και κεντρικό τραπεζικό σύστημα περισσότερα από όσα μπορούν ή επιθυμούν. Και είναι επίσης εύκολο να φανταστεί κανείς πως ακόμη και εχθροί της δεν θα μπορούν να μην αναγνωρίσουν – κι ας μην το παραδεχθούν – πως η Κριστίν, μια “star” για τα δεδομένα του οικονομικού κατεστημένου, έμπειρη, αναντίρρητα ευφυής, δημοφιλής και πεισματάρα, μάλλον αφουγκράζεται καλύτερα την κοινή γνώμη και τον αντίκτυπο των οικονομικών αποφάσεων στο εκλογικό σώμα.
Γιατί; Γιατί αυτό είναι η Λαγκάρντ.
Και για αυτό ίσως προκρίθηκε σε μια θέση-κλειδί, να ηγηθεί ίσως του πιο νευραλγικού μηχανισμού της ΕΕ που ελέγχει έναν πολύ βασικό παράγοντα: τις καταθέσεις και την τσέπη των Ευρωπαίων – και των Γερμανών ειδικότερα.
Δεν είναι τυχαίο το προφίλ της ως «γεφυροποιού» που πολλά δημοσιεύματα έσπευσαν να φιλοτεχνήσουν όταν αναλάμβανε το νέο της πόστο- προτού η πανδημία δείξει τα δόντια της στην Ευρώπη – ούτε η σπουδή της να διαβεβαιώσει πως η ίδια δεν είναι ούτε “γεράκι”, ούτε “περιστέρι” αλλά “γλαύκα”, φροντίζοντας να φορέσει και μια σχετική χρυσή κουκουβάγια στο πέτο στην πρώτη της συνέντευξη.
Ούτε είναι φυσικά τυχαίες οι νέες προτεραιότητες που έθεσε αναλαμβάνοντας το τιμόνι της ΕΚΤ: να δώσει πρόσωπο σε έναν κατεξοχήν άχρωμο μηχανισμό, να τον κάνει πιο ανοικτό στο κοινό (και την κοινή γνώμη) και να ενισχύσει μεταξύ άλλων την γυναικεία παρουσία.
Και εάν για πολλούς αυτά ακούγονται λίγο μαρκετινίστικα, στην παρούσα φάση και στην Ευρώπη του σήμερα, του ελλείμματος ηγετών, του λαϊκισμού, των social media και των μεγάλων προκλήσεων, μάλλον δεν είναι. Γιατί στο τέλος της ημέρας οι πολιτικές για να είναι επιτυχημένες πρέπει να είναι κατανοητές, διάφανες και αντιληπτές από τον μέσο πολίτη, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όχι μόνο σε μια πλούσια – ανδροκρατούμενη – πολιτικό επιχειρηματική ελίτ στα γυάλινα κτίρια των Βρυξελλών και των μεγάλων ευρωπαϊκών πρωτευουσών.
Σήμερα, λοιπόν, η Κριστίν Λαγκάρντ είναι πια ένα κεντρικό πρόσωπο στην διαχείριση της κρίσης. Μιας κρίσης που συμβαίνει μια φορά στα 100 χρόνια και μπορεί ακόμη και να σαρώσει στο μέλλον καριέρες πολιτικών και τεχνοκρατών εάν τα πράγματα στραβώσουν.
Και η όποια αποστολή είχε αναλάβει η Γαλλίδα όταν καθόταν στην καρέκλα του Ντράγκι, σήμερα έχει πια άλλο χαρακτήρα, άλλη βαρύτητα και άλλα ρίσκα. Ειδικά όταν θα κληθεί το σύστημα στην Ευρώπη, με πρωταίτια την τάξη των «γερακιών», να αποφασίσει με ποιο ρυθμό και πότε θα αποσύρει την πρωτοφανή στήριξη που παρέχεται με γαλαντομία στις αγορές και τις οικονομίες, τους τελευταίους μήνες, υπό το βάρος της πανδημίας.
Είναι δε βέβαιο πως στην αντιμετώπιση της ιστορικής αυτής κρίσης με τις μικρότερες δυνατές, συνέπειες για τις κοινωνίες δεν επαρκούν τα πτυχία, τα μεταπτυχιακά και οι διατριβές στα οικονομικά. Η ανθρωπότητα έχει πολλούς και καλούς οικονομολόγους, μια επαγγελματική τάξη που επίσης δοκιμάζεται σκληρά καθώς η Covid έχει τρελάνει και όλα τα οικονομικά μοντέλα.
Σε αυτήν την διαδικασία απαιτείται πολύ υψηλό πολιτικό κριτήριο, ταλέντο στην πολιτική διπλωματία, αλλά και πρόσωπα που έχουν την ικανότητα να αφουγκραστούν και να γίνονται αποδεκτά από τον κόσμο, ει δυνατόν να έχουν διείσδυση σε όσο πιο ετερόκλητο κοινό γίνεται. Από την νοικοκυρά στη Μασσαλία, τον δημόσιο υπάλληλο στην Γερμανία μέχρι το στέλεχος των Βρυξελλών αλλά και γυναίκες π.χ. στην Σαουδική Αραβία που ίσως βλέπουν στο πρόσωπο μιας τέτοιας, χειραφετημένης, γυναίκας αξιωματούχου εκείνο που θα μπορούσε να ονειρεύεται και εκείνη αν ζούσε σε μια διαφορετική πραγματικότητα.
Στο πεδίο αυτό, της απήχησης στον κόσμο και της προσωπικής ακτινοβολίας οι πιθανότητες είναι με προσωπικότητες σαν την Λαγκάρντ.
Οι πιθανότητες. Όχι απαραίτητα το αποτέλεσμα. Για αυτό έχουμε ακόμη πολύ και απρόβλεπτο δρόμο.
ΥΓ: Το στιγμιότυπο της φωτογραφίας είναι από την τελευταία (πριν από την πανδημία) Σύνοδο της G20 στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας όπου δεν πέρασε απαρατήρητο από φίλους και (εχθρούς) το κύμα δημοφιλίας που ξεσήκωνε η νέα Πρόεδρος της ΕΚΤ στις εμφανίσεις της. Για την ιστορία, στον βραχίονα της Κριστίν Λαγκάρντ κάθεται άριστα εκπαιδευμένο κυνηγετικό γεράκι. Ίσως ωστόσο το γεράκι που εικονίζεται να είναι πιο ακίνδυνο από τα άλλα «γεράκια». Εκείνα των σαλονιών…