Πρόκειται για μία από τις κορυφαίες προσωπικότητες παγκοσμίως στην κοσμολογία και την αστροφυσική. Ο επικεφαλής της Αστρονομικής Εταιρείας της Βρετανίας, Μάρτιν Ρις, έχει λάβει τους τίτλους του σερ και του βαρόνου, ενώ είναι μέλος της Βουλής των Λόρδων.
Την ώρα που η ανθρωπότητα βρίσκεται ένα βήμα πριν την επιστροφή της, με φυσική παρουσία, στη Σελήνη και ετοιμάζει την πρώτη της επίσκεψη στον Αρη, ο Ρις κάνει την έκπληξη και με άρθρο του στην ιστοσελίδα The Conversation προτείνει την άμεση διακοπή των επανδρωμένων διαστημικών προγραμμάτων, παρουσιάζοντας μια σειρά από λόγους για τους οποίους θεωρεί ότι είναι πλέον αχρείαστη η ύπαρξη αστροναυτών.
Στο πλαίσιο του διάδοχου πρόγραμματος Artemis, που βρίσκεται σε εξέλιξη, θα πραγματοποιηθούν ξανά επανδρωμένες αποστολές στη Σελήνη, ενώ θα δημιουργηθεί και ένας επανδρωμένος διαστημικός σταθμός σε τροχιά γύρω από τον φυσικό μας δορυφόρο. Σύμφωνα, ωστόσο, με τον διαπρεπή επιστήμονα, υπάρχει μια ειδοποιός διαφορά από την εποχή του προγράμματος Apollo της NASA και τις πρώτες επανδρωμένες αποστολές στη Σελήνη.
Ο λόγος για την τρομερή πρόοδο που συντελέστηκε στο μεσοδιάστημα των δύο αποστολών, στους τομείς των υπολογιστών και της ρομποτικής. Επιπλέον, οι γεωπολιτικές συνθήκες έχουν αλλάξει και δεν υπάρχει μια συνθήκη Ψυχρού Πολέμου για να δικαιολογεί τα κολοσσιαία ποσά που απαιτούνται για επανδρωμένα προγράμματα.
Κάθε εκτόξευση του πυραύλου SLS της NASA που θα μεταφέρει στο Διάστημα τα επανδρωμένα διαστημόπλοια κοστίζει 2-4 δισ. δολάρια, ενώ τα επανδρωμένα προγράμματα σε Σελήνη, Αρη και αργότερα σε άλλες περιοχές του ηλιακού συστήματος, θα απαιτήσουν κεφάλαια ύψους πολλών τρισ. δολαρίων, τα οποία θα μπορούσαν να κατευθυνθούν προς άλλες, χρήσιμες για την ανθρωπότητα, επενδύσεις.
Η ώρα των ρομπότ
Ο Ρις υποστηρίζει ότι η ραγδαία εξέλιξη στη ρομποτική, σε συνδυασμό με τα ολοένα πιο προηγμένα όργανα έρευνας και ανάλυσης, μαζί με την τεχνητή νοημοσύνη, θα επιτρέψουν την αποστολή ρομπότ σε σύνθετες εξερευνητικές αποστολές σε άλλους πλανήτες, χωρίς να χρειάζεται ανθρώπινος έλεγχος και καθοδήγησή τους από τη Γη, όπως συμβαίνει με τις σημερινές ρομποτικές αποστολές στον Αρη.
Τα ρομπότ θα μπορούν να κινούνται με δική τους πρωτοβουλία και αν εντοπίζουν κάποιο σημείο που κρίνουν ότι έχει ενδιαφέρον, θα προχωρούν σε επιτόπιες έρευνες, συλλέγοντας, αν χρειαστεί, και δείγματα που θα έρθουν στη Γη με άλλες ρομποτικές επίσης αποστολές, όπως αυτή που οργανώνει η NASA με την Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία στον Αρη – κατά την οποία θα γίνει προσπάθεια να φθάσουν στα χέρια των επιστημόνων δείγματα που έχει συλλέξει από τον Αρη το ρόβερ της αποστολής Preseverance.
Ακόμη και απαιτητικές εργασίες, όπως η τοποθέτηση τηλεσκοπίων στην αθέατη πλευρά της Σελήνης, έτσι ώστε να μην υπάρχει κανενός είδους εμπόδιο για αστρονομική παρατήρηση, μπορούν να γίνουν από ρομπότ, ικανά να εκτελούν ακόμη και εργασίες εξόρυξης, ώστε η ανθρωπότητα να εκμεταλλευθεί τον ορυκτό πλούτο πλανητών, δορυφόρων και αστεροειδών.
Η ανθρώπινη συμμετοχή σε όλα αυτά τα εγχειρήματα απαιτεί δημιουργία ειδικών συνθηκών, προκειμένου να επιζήσουν και να εργαστούν υπό αφιλόξενες διαστημικές συνθήκες, είναι εξαιρετικά υψηλού κόστους, ενώ δεν είναι τόσο ασφαλής όσο η χρήση ρομπότ. Επίσης, ένα ταξίδι μέχρι τον Αρη με τη βοήθεια της υπάρχουσας τεχνολογίας θα διαρκέσει περίπου 16 μηνες. Στο μεγαλύτερο μέρος της διάρκειάς του, οι αστροναύτες θα ταξιδεύουν στο Διάστημα μέσα πολύ περιορισμένο χώρο, κάτι που θέτει επιπλέον ζητήματα ασφάλειας της αποστολής – πέραν των δεδομένων κινδύνων υγείας από τη μεγάλη έκθεση στην ηλιακή και κοσμική ακτινοβολία.
Τέλος, η ανθρώπινη παρουσία σε κόσμους όπου ενδέχεται να υπάρχει κάποιου είδους εξωγήινη ζωή, ενέχει τον κίνδυνο μόλυνσης του τοπικού περιβάλλοντος και των συγκεκριμένων μορφών ζωής με μικροοργανισμούς (μικρόβια, βακτήρια) που θα μεταφέρουν εκεί οι άνθρωποι.