«Κατά τη διάρκεια της έρευνας, κάποιοι από τους ανθρώπους που προσεγγίσαμε απειλήθηκαν από την αστυνομία, η οποία τους είπε ότι οι Financial Times έφτασαν στην πόλη με “κακές προθέσεις”. Η παρενόχληση από την αστυνομία των θυμάτων του ιού, των συγγενών τους και οποιουδήποτε ευελπιστεί να μιλήσει μαζί τους συνεχίζεται, δημιουργώντας αμφιβολίες όσον αφορά το κατά πόσο η κυβέρνηση του Σι Τζινπίνγκ προτίθεται πραγματικά να διευκολύνει τη διεξαγωγή μιας αμερόληπτης έρευνας για την πανδημία, όπως είχε υποσχεθεί στον κόσμο».
Αυτό διαπίστωσαν καταρχάς τέσσερις δημοσιογράφοι των Financial Times έπειτα από έρευνα διάρκειας έξι μηνών που πραγματοποίησαν στη Γουχάν της Κίνας και αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν πολλά πράγματα, ειδικά όσον αφορά τις πρώτες φάσεις διάδοσης του ιού, που η κινεζική ηγεσία δεν επιθυμεί να αποκαλυφθούν. Μετέβησαν στο Σημείο Μηδέν της πανδημίας με σκοπό να διαπιστώσουν «τι πήγε στραβά» κατά τις πρώτες, εξαιρετικά κρίσιμες για την εξέλιξή της, ημέρες και εβδομάδες. Πολλά από τα επεισόδια στα οποία αναφέρονται είναι πλέον σε γενικές γραμμές γνωστά.
Η αρχική υποτίμηση της κατάστασης, οι «εκκλήσεις» (βλ. διαταγές) για την αποφυγή πανικού, η «φίμωση» των πρώτων γιατρών που τόλμησαν να υψώσουν τη φωνή τους, όπως ο οφθαλμίατρος Λι Γουενλιάνγκ, τον οποίο τελικά σκότωσε ο κορονοϊός, το συμπόσιο για την Κινεζική Πρωτοχρονιά που πραγματοποιήθηκε την 18η Ιανουαρίου στη Γουχάν με τη συμμετοχή 40.000 οικογενειών, την ώρα που ιός καταλάμβανε, ανεξέλεγκτα και σιωπηρά, την κινεζική μητρόπολη.
Η κινεζική κυβέρνηση υπεραμύνθηκε της απόφασής της να μην αναγνωρίσει δημοσίως την κρισιμότητα του ξεσπάσματος της πανδημίας και τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού από άνθρωπο σε άνθρωπο έως την 20ή Ιανουαρίου, υποστηρίζοντας ότι καλούνταν να αντιμετωπίσει μία ανείπωτα πολύπλοκη κατάσταση υπό ασαφείς συνθήκες.
Ο Γουάνγκ Λινφά, επικεφαλής του προγράμματος Αναδυόμενων Μολυσματικών Ασθενειών στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Duke –NUS της Σιγκαπούρης και κορυφαίος ειδικός παγκοσμίως στις νόσους που προέρχονται από τις νυχτερίδες, χαρακτήρισε το κινεζικό πολιτικό σύστημα «δίκοπο μαχαίρι», το οποίο αρχικά παρεμπόδισε την έγκαιρη αντίδραση της χώρας στην πρωτοφανή απειλή, αλλά στη συνέχεια διευκόλυνε την επιβολή δρακόντειων μέτρων περιορισμού του ρυθμού διάδοσης του κορονοϊού.
Σύμφωνα με τον κινέζο επιστήμονα, το κινεζικό πολιτικό σύστημα «δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό στις αρχικές φάσεις οποιασδήποτε επιδημίας, επειδή δεν σου επιτρέπεται να μιλήσεις έως ότου η κυβέρνηση πει “Εντάξει, πείστηκα, έχεις δίκιο, μπορείς να μιλήσεις”. Εάν το κινεζικό σύστημα καταστεί πιο δημοκρατικό, αυτό θα ευνοήσει τη διαφάνεια, αλλά ενδέχεται να καταστήσει λιγότερο αποτελεσματικό τον περιορισμό», σημείωσε.
Στο πλαίσιο της έρευνάς τους, οι δημοσιογράφοι των Financial Times θέλησαν να φωτίσουν ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια όσον αφορά τα αρχικά στάδια της πανδημίας. Κατά τη διάρκεια των τριών πρώτων εβδομάδων του περασμένου Ιανουαρίου, περισσότεροι από 465.000 πολίτες της Γουχάν μετέβησαν σε δέκα ιδιαίτερα δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς της Κίνας, ενώ όλοι όσοι εγκατέλειψαν τη Γουχάν για να μεταβούν σε χώρες του εξωτερικού ήταν σημαντικά λιγότεροι. Στην Κίνα, ωστόσο, η εξάπλωση του ιού δεν πήρε πουθενά διαστάσεις ανάλογες με εκείνες που έλαβε στη Γουχάν, ενώ στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ η διάδοσή του ήταν και εξακολουθεί να είναι σχεδόν καθολική. Η απάντηση έγκειται στις ιδιαίτερα διαφορετικές αντιδράσεις των κυβερνήσεων στην Κίνα και την περιοχή Ασίας – Ειρηνικού σε σχέση με τις αντιδράσεις των κυβερνήσεων στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, όπου σχηματίστηκαν δεκάδες Γουχάν.
Ελάχιστοι αμφιβάλλουν ότι οι πραγματικοί αριθμοί της πανδημίας ήταν υψηλότεροι από τα επίσημα στοιχεία. Αυτό δεν οφείλεται στο ότι αποσιωπήθηκαν, αλλά στο ότι δεν καταγράφηκαν, γιατί σχεδόν ολόκληρος ο πληθυσμός της χώρας τέθηκε υπό αυστηρότατο περιορισμό από τα τέλη Φεβρουαρίου έως τα μέσα Απριλίου.
Μιλώντας στους Financial Times, ο Ντέιλ Φίσερ, ειδικός στις μολυσματικές ασθένειες από το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης, εξήγησε ότι έναν μήνα μετά την εμφάνιση της πανδημίας, οι αρμόδιες υγειονομικές αρχές σταμάτησαν να πραγματοποιούν τεστ ανίχνευσης του ιού, «επειδή όλοι παρέμεναν στα σπίτια τους. Ανθρωποι με ήπια συμπτώματα ενδέχεται να μετέδωσαν τον ιό σε κάποια μέλη των οικογενειών τους, τα οποία εμφάνισαν επίσης ήπια συμπτώματα και έτσι ο ιός έσβησε από μόνος του. Μέσα σε τρεις, τέσσερις εβδομάδες μπόρεσαν να άρουν τα μέτρα».
Στα μέσα Φεβρουαρίου ο Ντέιλ Φίσερ βρισκόταν στην Κίνα, οπότε είχε τη δυνατότητα να διαπιστώσει με τα ίδια του τα μάτια την αποφασιστικότητα των κινεζικών αρχών να εξαλείψουν την απειλή του κορονοϊού. «Απίστευτα lockdown, με τρένα ακινητοποιημένα, αεροπλάνα με τους κινητήρες τους καλυμμένους και απόλυτα καθαρούς ουρανούς στο Πεκίνο. Οπότε, ναι, ο ιός εξαπλώθηκε στην Κίνα, αλλά απλώς τον έκλεισαν έξω», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Στη Νότια Κορέα, στην Ταϊβάν, στο Χονγκ Κονγκ και στη Σιγκαπούρη –μας υπενθυμίζουν οι FT– οι αρχές αντέδρασαν πιο ευέλικτα σε σχέση με την κινεζική κυβέρνηση και, περιορίζοντας τις μετακινήσεις, απαγορεύοντας τις επισκέψεις, ανιχνεύοντας κρούσματα και τις επαφές τους, επιβάλλοντας επιλεκτικά μίνι λοκντάουν, κατάφεραν τελικά να περιορίσουν την εξάπλωση του ιού.
Αντιθέτως, στις χώρες που έσπευσαν να εκδώσουν ταξιδιωτικές απαγορεύσεις, όπως οι ΗΠΑ, αλλά αμέλησαν να καταστρώσουν και να εφαρμόσουν ένα πανεθνικό σχέδιο αντιμετώπισης του κορονοϊού, ήταν σχεδόν αναπόφευκτο η κατάσταση να μην τεθεί γρήγορα εκτός ελέγχου.
Συνομιλώντας τηλεφωνικά με τους FT στα μέσα του περασμένου Αυγούστου, ο Ντέιλ Φίσερ σχολίαζε αποσβολωμένος τις εικόνες από το συνέδριο του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, επισημαίνοντας μεταξύ άλλων πως «η κόρη του Ντόναλντ Τραμπ απευθύνεται σε όλους χωρίς να φοράει μάσκα! Και κανένας άλλος δεν φοράει. Δεν έχουν καν απομακρύνει τις θέσεις».
Κατά τη γνώμη του, οπότε, ακόμη και στην περίπτωση που οι κινεζικές αρχές είχαν προειδοποιήσει τον υπόλοιπο κόσμο για την απειλή του κορονοϊού δύο εβδομάδες νωρίτερα, σήμερα η κατάσταση σε πολλές χώρες που πλήττονται βαριά, κατά πάσα πιθανότητα δεν θα ήταν διαφορετική.
Και προς επίρρωση της άποψής του επισήμανε ενδεικτικά πως, παρότι επιβεβαιώθηκε την 20ή Ιανουαρίου ότι ο ιός μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο, «δεν έσπευσαν όλοι να αναλάβουν δράση». Οι περισσότερες ασιατικές χώρες κινητοποιήθηκαν άμεσα και εργάστηκαν σκληρά τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο για ό,τι επρόκειτο να ακολουθήσει. «Δυστυχώς, το μεγαλύτερο μέρος του υπόλοιπου κόσμου έπρεπε να συντριβεί για να το συνειδητοποιήσει».
Ο καθηγητής Γουάνγκ Λινφά σημείωσε από την πλευρά του ότι, παρά τα λάθη και τις αστοχίες και τις παραλείψεις των κινεζικών Αρχών κατά την πρώτη φάση της πανδημίας, οι υπόλοιπες χώρες του κόσμου όφειλαν να τεθούν σε κατάσταση συναγερμού. Με το που επιβεβαιώθηκε ότι ο ιός μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο, έπρεπε να αρχίσουν να προετοιμάζονται για την άφιξή του στις επικράτειές τους, όπως έκαναν η Ταϊβάν και η Νότια Κορέα, μεταξύ άλλων.
Οι περισσότερες κυβερνήσεις, ωστόσο, αντέδρασαν κάθε άλλο παρά συντονισμένα και δραστικά. Ειδικά η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ, η απάντηση της οποίας στην πανδημία ήταν εγκληματικά επιπόλαιη και θα καταγραφεί «ως μία από τις χειρότερες καταστροφές όσον αφορά την εθνική ασφάλεια στην ιστορία της Αμερικανικής Δημοκρατίας, με τον ιό να παραβιάζει ακόμα και τον Λευκό Οίκο και να προσβάλλει τον ίδιο τον πρόεδρο», αναφέρουν οι Financial Times.
Σύμφωνα με τον κορυφαίο ειδικό από τη Σιγκαπούρη, «για τις χώρες που υποτίμησαν τον κορονοïό, δεν υπάρχει καμία δικαιολογία».
Κοντολογίς, εγκλημάτησαν.