Πριν από έναν χρόνο, όταν δημοσιοποιήθηκαν τα πρώτα θετικά δεδομένα κλινικών δοκιμών για το αντιιικό φάρμακο Paxlovid κατά του κορoνοϊού, στη διεθνή ιατρική κοινότητα ακούστηκε ένας αναστεναγμός ανακούφισης: επιτέλους, μια εξέλιξη που θα «γύριζε το παιχνίδι» της πανδημίας.
Ομως, η χορήγηση του Paxlovid στις Ηνωμένες Πολιτείες παραμένει φειδωλή και αρκετοί εκτιμούν ότι πολλοί ασθενείς θα μπορούσαν να είχαν γλιτώσει τα χειρότερα, ακόμη και τη ζωή τους, εάν τους είχε χορηγηθεί η θεραπεία.
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, κάποιες απόψεις έχουν συνδέσει τη θεραπεία με ένα μυστηριώδες rebound της νόσου (επανεμφάνιση των συμπτωμάτων ύστερα από κάποιες ημέρες βελτίωσης), ενώ άλλες εκφράζουν προβληματισμό για τυχόν παρενέργειες του φαρμάκου. Στο μεταξύ, μειώνεται η ανησυχία για τον κορoνοϊό καθαυτό, παρ’ όλο που συνεχίζει να σκοτώνει χιλιάδες ανθρώπους καθημερινά και σε αρκετές περιπτώσεις ταλαιπωρεί για πολύ καιρό (βλέπε σύνδρομο Long Covid).
Ολα αυτά, μαζί με κάποια (χρηματοδοτικά και λειτουργικά) προβλήματα στη διανομή και την υψηλή τιμή του φαρμάκου, δημιουργούν εμπόδια στη χορήγηση. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι γιατροί έχουν συνταγογραφήσει Paxlovid σε μόλις 0,5% των ασθενών που μπορούν να λάβουν το φάρμακο. Στις ΗΠΑ, παρότι έχουν «χαλαρώσει» οι προϋποθέσεις χορήγησης της θεραπείας, το αντίστοιχο ποσοστό είναι 13%, σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας Airfinity, με έδρα το Λονδίνο.
Ισχύουν, εννοείται, και οι ανισότητες που έτσι κι αλλιώς υπάρχουν στην Αμερική σε ό,τι αφορά την πρόσβαση στην περίθαλψη: σύμφωνα με σχετική έρευνα, οι μαύροι και οι ισπανόφωνοι πληθυσμοί έχουν αντίστοιχα 36% και 30% λιγότερες πιθανότητες να τους συνταγογραφηθεί Paxlovid, σε σύγκριση με τους λευκούς πληθυσμούς.
Αμερικανοί γιατροί μιλούν ακόμη για παραπληροφόρηση, που έχει ως αποτέλεσμα πολλοί ασθενείς να υποτιμούν πλέον την επικινδυνότητα του ιού, αρκετοί να μην αναζητούν εγκαίρως ιατρική βοήθεια, αλλά και πολλοί γιατροί να ακολουθούν τη λογική «ας περιμένουμε να δούμε πώς θα πάει», με την οποία χάνεται χρόνος.
Οσο για το rebound, έχει παρατηρηθεί σε έως και 10% των ασθενών με λοίμωξη Covid, με ή χωρίς θεραπεία, και ακόμη είναι υπό διερεύνηση οι ακριβείς αιτίες που οδηγούν στην ανάκαμψη του ιικού φορτίου ύστερα από την αρχική βελτίωση.
Το μόνο μας όπλο
Ολα αυτά συμβαίνουν την ώρα που η μετάλλαξη Ομικρον έχει «αχρηστέψει» τα μονοκλωνικά αντισώματα, καθιστώντας το Paxlovid ουσιαστικά το μοναδικό «όπλο» ενάντια στη βαριά νόσο και στον θάνατο.
Το Paxlovid είναι ένας συνδυασμός των από του στόματος αντιιικών φαρμάκων nirmatrelvir και ritonavir. Η κλινική μελέτη βάσει της οποίας εγκρίθηκε δείχνει πως όταν χορηγηθεί εντός τριών ημερών από την έναρξη των συμπτωμάτων, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο νοσηλείας ή θανάτου κατά 89% σε άτομα υψηλού κινδύνου.
Το Paxlovid δρα αναστέλλοντας τον πολλαπλασιασμό του ιού, κάτι που συμβαίνει στην αρχή της λοίμωξης. Αυτό σημαίνει ότι το φάρμακο πρέπει να χορηγείται στα πρώτα 24ωρα από την έναρξη των συμπτωμάτων.
Η θεραπεία Paxlovid περιλαμβάνει τρία χάπια τα οποία πρέπει να λαμβάνονται δύο φορές την ημέρα, επί πέντε ημέρες. Μερικοί ασθενείς αναφέρουν ότι αφήνει πικρή ή μεταλλική γεύση στο στόμα, αλλοιώνοντας και τη γεύση των τροφών.
Στην Ελλάδα το Paxlovid χορηγείται από τον περασμένο Μάρτιο, με συγκεκριμένα κριτήρια και σε ασθενείς υψηλού κινδύνου.
Το επόμενο διάστημα, δεν αποκλείεται το Paxlovid να αποκτήσει ανταγωνισμό: πρόσφατα η Ιαπωνία ενέκρινε το ensitrelvir, ένα αντιιικό φάρμακο που λαμβάνεται μία φορά την ημέρα, ενώ η Κίνα ενέκρινε τη χρήση ενός φαρμάκου για τον ιό HIV ως θεραπεία για τον κορονοϊό. Επί του παρόντος δεν υπάρχουν σχετικά κλινικά δεδομένα.