Το ερώτημα «πού είναι η Κέιτ» μετά την νοσηλεία της πριγκίπισσας της Ουαλίας, τροφοδότησε τους τελευταίους μήνες θεωρίες συνωμοσίας, hashtag στα social media και ιατρικές αναλύσεις στα μέσα ενημέρωσης, χωρίς όμως να υπάρχουν στοιχεία.
Η αφορμή ήταν η «εξαφάνιση» της Κέιτ Μίντλετον από το προσκήνιο μετά από την επέμβαση την οποία το παλάτι του Κένσινγκτον περιέγραψε ως «εγχείρηση στην κοιλιακή χώρα». Το περασμένο Σαββατοκύριακο το παλάτι επιχείρησε να απαντήσει με μια φωτογραφία που είχε προφανή στόχο να πει ότι η Κέιτ Μίντλετον είναι εδώ, χαμογελαστή, μαζί με τα τρία παιδιά της. Η προσπάθεια αυτή όμως γύρισε μπούμερανγκ: η φωτογραφία ήταν εμφανώς επεξεργασμένη και η φημολογία αντί να σταματήσει, φούντωσε ακόμη περισσότερο.
Η πριγκίπισσα της Ουαλίας ζήτησε συγγνώμη για τη σύγχυση που προκλήθηκε γύρω από την επεξεργασμένη φωτογραφία, η οποία είχε αποσυρθεί ήδη από πολλά μεγάλα ειδησεογραφικά πρακτορεία. «Οπως πολλοί ερασιτέχνες φωτογράφοι», έγραψε η πριγκίπισσα σε δήλωσή της, «πειραματίζομαι περιστασιακά με την επεξεργασία». Ηταν πρώτη εικόνα της Κέιτ που κυκλοφόρησε από το παλάτι του Κένσινγκτον, μετά την εγχείρηση του Ιανουαρίου.
Το πρακτορείο Reuters ήταν ένα από τα μεγάλα πρακτορεία που εξέδωσε «Kill Notice» ειδοποιώντας με αυτό τον τρόπο τους συνδρομητές του ότι η φωτογραφία ήταν επεξεργασμένη (Prince of Wales/Kensington Palace/Handout via REUTERS):
«Το περιστατικό κρύβει πολλά διδάγματα για το πώς η εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης μας έχει προσφέρει λόγους να μην πιστεύουμε αυτό που βλέπουμε» σημειώνει στη Washington Post η δημοσιογράφος Μόλι Ρόμπερτς.
Οσοι αναπτύσσουν θεωρίες συνωμοσίας και ισχυρίζονται τα πάντα, «από πλαστική χειρουργική μέχρι διαζύγιο, ακόμη και τον θάνατο της πριγκίπισσας, είχαν ξαφνικά τροφή την Κυριακή για έναν ολόκληρο νέο γύρο θεωριών» προσθέτει η Ρόμπερτς και παραθέτει μερικές από αυτές:
— «Μήπως το πρόσωπο της “χαμένης” πριγκίπισσας προστέθηκε στην εικόνα εκ των υστέρων, ίσως από ένα παλιό εξώφυλλο της Vogue;»
— «Μήπως η φωτογραφία ήταν μια παλιά, επαναχρωματισμένη και εφοδιασμένη με νέο φόντο για να ξεγελάσει τους θεατές;»
— «Το πιο δελεαστικό: μήπως το όλο θέμα ήταν έργο Τεχνητής Νοημοσύνης;»
Το Associated Press εξέδωσε πρώτο «Kill Notice» προειδοποιώντας ότι «κατά την προσεκτικότερη εξέταση φαίνεται ότι η πηγή έχει παραποιήσει την εικόνα». Οι εξηγήσεις από την ίδια την Κέιτ Μίντλετον ήρθαν την επόμενη ημέρα.
«Η αλήθεια μάλλον δεν είναι ούτε τόσο αθώα όσο ισχυρίζονται οι βασιλείς, ούτε τόσο σκοτεινή όσο ισχυρίζεται το κοινό» εκτιμά η Washington Post. Iσως η ίδια η Kέιτ να μην περνάει τις μέρες της στο Adobe Photoshop, όπως υπονοεί η ίδια, αλλά φαίνεται ότι σε αυτή την περίπτωση κάποιος το έκανε:
♦ Το BBC αναφέρει ότι η ανάλυση των μεταδεδομένων της εικόνας δείχνει ότι η λήψη τραβήχτηκε με ψηφιακή φωτογραφική μηχανή και στη συνέχεια αποθηκεύτηκε δύο φορές στο Photoshop.
♦ Οι ειδικοί δεν βρήκαν ωστόσο καμία απόδειξη ότι η εικόνα δημιουργήθηκε μέσω Τεχνητής Νοημοσύνης (AI).
♦ Ο καθηγητής Χέινι Φαρίντ, εμπειρογνώμονας στην ανάλυση εικόνων, εντόπισε ότι λείπει ένα τμήμα του μανικιού από το πουλόβερ της πριγκίπισσας Σάρλοτ, μια θολούρα στο δεξί χέρι της Κέιτ Μίντλετον αλλά και στα μαλλιά της, στα δεξιά του προσώπου της.
♦ Ο ίδιος λέει ότι δεν υπάρχει τίποτα που να υποδηλώνει ότι το πρόσωπο της Κάθριν προστέθηκε μετά τη λήψη της φωτογραφίας.
Η Μόλι Ρόμπερτς υπογραμμίζει στη Washington Post ότι «ενώ η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί εύκολα να δημιουργήσει κάτι που δεν υπήρξε ποτέ, μπορεί επίσης να αλλάξει την πραγματικότητα, ώστε ένα μικρό τμήμα της να μην είναι ούτε εντελώς αληθινό ούτε εντελώς ψεύτικο. Εξομαλύνετε το δέρμα σας, προσθέστε κάποιο ελκυστικό φύλλωμα, αφαιρέστε τον τυχαίο τύπο με το άσχημο καπέλο που φαίνεται πάνω από τον ώμο της γιαγιάς. “Τελειοποιήστε τις αναμνήσεις σας”, υπόσχεται το Magic Editor της Google»…
Η αμερικανική εφημερίδα εξετάζει τη μεγάλη εικόνα, τονίζοντας ότι το φιάσκο της βασιλικής φωτογραφίας εξηγεί γιατί κανείς δεν πιστεύει πια αυτό που βλέπει. Παράλληλα όμως, οι δυνατότητες της τεχνολογίας αποτελούν ευλογία για τους συνωμοσιολόγους, «οι οποίοι λατρεύουν να επισημαίνουν συμπτώσεις, ασυνέπειες και ψεύδη μικρής έκτασης που τα παρουσιάζουν ως αποδείξεις τεράστιων και ύπουλων συνωμοσιών», γράφει η WP.
Για παράδειγμα, εφόσον η Κέιτ Μίντλεντον είπε ότι επεξεργάστηκε μια φωτογραφία, για τους συνωμοσιολόγους αποτελεί απόδειξη ότι, «την επόμενη φορά που θα τη δούμε, θα δούμε αντί γι’ αυτήν, τη σωσία της». Η μόνη λύση στο αίνιγμα, κατά την WP, «θα ήταν να είναι όλοι εντελώς και απόλυτα αληθινοί, ειδικά οι άνθρωποι με εξουσία και προβολή, και ειδικά οι πριγκίπισσες».
Η ευρύτερη κρίση αξιοπιστίας
«Οι διασημότητες φιλοδοξούν να φαίνονται τέλειες. Η δημοσιογραφία φιλοδοξεί να λέει την αλήθεια. Αυτά τα δύο πρότυπα συγκρούστηκαν με τη δημοσίευση μιας πολυαναμενόμενης φωτογραφίας», σχολιάζει το Washington Post σε έτερη ανάλυσή της με αφορμή το γεγονός.
«Το περιστατικό ανέδειξε μια αυξανόμενη σύγκρουση μεταξύ δύο προτύπων για τα μέσα ενημέρωσης. Από τη μία πλευρά, οι συνεχώς αυξανόμενες προσδοκίες για την τελειότητα των διασημοτήτων: λεία πρόσωπα και μηροί χωρίς κυτταρίτιδα, που επιτυγχάνονται καλύτερα με λίγο Photoshop. Από την άλλη, τα ιδεώδη της δημοσιογραφικής διαφάνειας και ακεραιότητας δέχονται όλο και μεγαλύτερη επίθεση καθώς τα deepfakes της Τεχνητής Νοημοσύνης και οι κραυγές για “ψεύτικες ειδήσεις” γίνονται μέρος της σύγχρονης κουλτούρας» υπογραμμίζει η αμερικανική εφημερίδα.
H Washington Post αναλύει πώς οι εικόνες που βλέπουμε στα media αντιμετωπίζονται με δύο μέτρα και δύο σταθμά:
— Η δημοσιογραφική δεοντολογία απαιτεί οι εικόνες που δημοσιεύονται στα ειδησεογραφικά πρακτορεία να απεικονίζουν την πραγματικότητα, χωρίς μεταγενέστερη επεξεργασία, όπως το Photoshop ή άλλο λογισμικό επεξεργασίας. Οι συντάκτες πρέπει επίσης να διασφαλίζουν την ειλικρίνεια των φωτογραφιών που τραβήχτηκαν σε δύσκολες συνθήκες. Οι εικόνες από τον πόλεμο στην Ουκρανία, για παράδειγμα, έχουν αναλυθεί pixel προς pixel για στοιχεία πιθανής παραπληροφόρησης.
— Αντίθετα, στο επίπεδο των VIPs, όπου εντάσσονται και οι βασιλείς, το Photoshop δεν είναι απλώς αποδεκτό: είναι αναμενόμενο. Τα περιοδικά μόδας και οι εκδόσεις που επικεντρώνονται στις διασημότητες δεν τηρούν τα ίδια πρότυπα με τα πρακτορεία ειδήσεων σε ό,τι αφορά τις φωτογραφίες. Οι ίδιες οι εκδόσεις ρετουσάρουν συχνά τα θέματα των εξωφύλλων για να πουλήσουν έναν γυαλιστερό, αψεγάδιαστο τρόπο ζωής.