Μπορεί να έχει περάσει μόνο το πρώτο τρίμηνο του έτους, όμως το 2022 ήδη έχει φέρει σημαντικές καινοτομίες στην αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη.
Η πρώτη αφορά ένα νέο φάρμακο, το οποίο, σύμφωνα με πρόσφατη κλινική δοκιμή φάσης 3 η οποία διεξήχθη από μία κοινοπραξία επιστημόνων από εννέα χώρες του κόσμου, αποτελεί ορόσημο για την πρόοδο που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια στον συγκεκριμένο τομέα.
Οι ειδικοί διαπίστωσαν ότι μία νέα, ισχυρή ορμονοθεραπεία, που γίνεται με βάση τη δραστική ουσία δαρολουταμίδη, την οποία παράγει η φαρμακευτική εταιρεία Bayer, θα μπορούσε να παρατείνει για πολύ την επιβίωση σε άνδρες με προχωρημένο καρκίνο του προστάτη, καθώς επίσης και να μειώσει τον πόνο.
«Συνήθως, οι άνδρες με μη μεταστατικό ευνουχοάντοχο καρκίνο του προστάτη (μμΕΚΠ) μπορούν να επιτελούν τις καθημερινές τους δραστηριότητες. Συνεπώς, είναι σημαντικό για αυτούς να υπάρχουν επιλογές θεραπείας που καθυστερούν την πρόοδο της νόσου τους, ελαχιστοποιώντας ταυτόχρονα τις επιβαρυντικές παρενέργειες της θεραπείας. Ετσι, μπορούν να διατηρήσουν τον τρόπο ζωής τους με ελάχιστες διαταραχές», εξηγεί ο Αριστοτέλης Μπάμιας, καθηγητής Θεραπευτικής, Παθολογίας-Ογκολογίας και διευθυντής της Β’ προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής, στο Νοσοκομείο «Αττικόν».
«Η θεραπεία του μμΕΚΠ μπορεί να επηρεάσει, εκτός από την ευρύτερη ποιότητα ζωής και τη συμμόρφωση των ασθενών στη συγκεκριμένη θεραπεία, αλλά και σε άλλα φάρμακα που χορηγούνται συνήθως σε αυτόν τον πληθυσμό ασθενών. Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί πολλές νέες θεραπευτικές επιλογές στον τομέα του καρκίνου του προστάτη, τα κενά εξακολουθούν να υπάρχουν, ιδιαίτερα στην περίπτωση αποτελεσματικών θεραπειών που έχουν ταυτόχρονα ένα προφίλ ασφαλείας που δεν επιφέρει πρόσθετο φορτίο στη ζωή των ασθενών», συμπληρώνει ο ίδιος.
Η δαρολουταμίδη έχει εγκριθεί σε περισσότερες από 60 χώρες σε όλο τον κόσμο, μεταξύ των οποίων οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, οι ΗΠΑ, η Βραζιλία και ο Καναδάς.
Αυτή βέβαια είναι η πιο πρόσφατη ανακάλυψη των τελευταίων έξι μηνών και αφορά ασθενείς που βρίσκονται στα τελευταία στάδια της νόσου, όπως γράφει η βρετανική Telegraph.
Τον Δεκέμβριο, σε μια μεγάλη κλινική δοκιμή, τη «Stampede», διαπιστώθηκε ότι η σύγχρονη χορήγηση δύο φαρμάκων που ήδη κυκλοφορούν για τον καρκίνο του προστάτη, σε συνδυασμό με αμπιρατερόνη συν αναστολέα πολυμεράσης της ριβόζης (ADP), θα μπορούσε να αυξήσει το ποσοστό εξαετούς επιβίωσης από 69% έως και 82%.
Στο ίδιο πλαίσιο, η δραστική ουσία ολαπαρίμπη, φέρεται να είναι το πρώτο φάρμακο που απευθύνεται αποκλειστικά σε μία υποομάδα ασθενών με προχωρημένο καρκίνο του προστάτη. Συγκεκριμένα, αφορά τους ασθενείς που έχουν μετάλλαξη στα γονίδια BRCA1 και BRCA2.
Σε αυτούς, η ολαπαρίμπη δρα παρεμβαίνοντας σε ένα ένζυμο που βοηθά τα καρκινικά κύτταρα να επιδιορθωθούν, αναστέλλοντας έτσι την ικανότητα των όγκων να αναπτύσσονται και να κάνουν μεταστάσεις. Κλινικές δοκιμές έχουν δείξει ότι μπορεί να διπλασιάσει τον μέσο χρόνο επιβίωσης για τους συγκεκριμένους ασθενείς.
Το ενδιαφέρον αυξάνεται επίσης για μια άλλη, νέα κατηγορία θεραπειών, που ονομάζονται στοχευμένες ραδιονουκλεϊδικές θεραπείες. Αυτά τα φάρμακα προσκολλώνται στους καρκινικούς όγκους και εκεί απελευθερώνουν πολύ μικρές ποσότητες ακτινοβολίας, η οποία διαλύεται μέσα σε λίγες ώρες. Αυτό βοηθά τόσο στο να είναι στοχευμένη η θεραπεία, όσο και να μειωθούν κατά πολύ οι παρενέργειες.
Η τεχνική «NanoKnife»
Η δεύτερη σημαντική πρόοδος που καταγράφηκε αφορά την κατηγορία των ασθενών, οι οποίοι διαγνώστηκαν πρόσφατα με καρκίνο του προστάτη. Μια ελάχιστα επεμβατική τεχνική, που ονομάζεται NanoKnife (νανομαχαίρι), η οποία χρησιμοποιεί εκρήξεις γρήγορων ηλεκτρικών παλμών που καθοδηγούνται από μαγνητικές τομογραφίες, με στόχο να εντοπίσει και να σκοτώσει τους όγκους, έχει εγκριθεί ήδη στη Βρετανία για ευρεία χρήση στο Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS). Οι ειδικοί ευελπιστούν ότι μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή πολλών προβλημάτων, τα οποία σχετίζονται με την παραδοσιακή χειρουργική επέμβαση.
«Αρκετοί ασθενείς με καρκίνο του προστάτη που έχουν κάνει κλασικό χειρουργείο, έχουν μετά στυτική δυσλειτουργία και ακράτεια ούρων. Το NanoKnife μπορεί να μειώσει σημαντικά τις ανεπιθύμητες ενέργειες, επειδή προστατεύει τις νευρικές απολήξεις και έτσι κάνει τη μεγάλη διαφορά στην ποιότητα ζωής», υποστηρίζει ο Ολιβερ Κεμπ, διευθύνων σύμβουλος στο βρετανικό Κέντρο Ερευνας του Προστάτη.
Η τρίτη καινοτομία αφορά την πρόοδο στα εμβόλια για τον καρκίνο του προστάτη. Στόχος τους είναι να σταματούν την εξέλιξη της νόσου, εμποδίζοντας τον καρκίνο να μεγαλώσει ή να δώσει μεταστάσεις σε άλλα όργανα.
Η σουηδική εταιρεία βιοτεχνολογίας RhoVac, αναπτύσσει τα τελευταία χρόνια ένα εμβόλιο που διεγείρει τα Τ-κύτταρα, με τρόπο τέτοιο, ώστε να επιτεθούν και να καταστρέψουν τα καρκινικά κύτταρα, τα οποία έχουν υψηλά επίπεδα μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται RhoC. H πρωτεΐνη αυτή δίνει στα καρκινικά κύτταρα την ιδιότητα να μεταναστεύουν και να διεισδύουν σε άλλους ιστούς, δημιουργώντας μεταστάσεις.
Εγκαιρη διάγνωση και τεχνητή νοημοσύνη
Ωστόσο, απαραίτητη προϋπόθεση για να είναι επιτυχημένα τα θεραπευτικά εμβόλια του καρκίνου, είναι να υπάρχει καλό πρόγραμμα για την έγκαιρη διάγνωση και τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του προστάτη. Διότι όσο νωρίτερα διαγνωστεί ο συγκεκριμένος τύπος καρκίνου, τόσο καλύτερα μπορούν να επέμβουν οι γιατροί και να τον αντιμετωπίσουν.
Δυστυχώς αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κάποια έγκυρη και έγκαιρη εξέταση για την πρώιμη ανίχνευση του καρκίνου του προστάτη. Η βασική εξέταση είναι η μέτρηση του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA), μιας πρωτεΐνης που εκκρίνεται τόσο από τον καρκινικό, όσο και από τον υγιή ιστό του προστάτη. Το πρόβλημα, όμως, με αυτήν την εξέταση, είναι ότι δίνει ψευδώς θετικά αποτελέσματα, δηλαδή μπορεί κάποιος να μην έχει καρκίνο, όμως το PSA του να είναι εξαιρετικά αυξημένο. Ως εκ τούτου, αρκετοί άνδρες υποβάλλονται σε χειρουργεία που είναι επώδυνα και τους αλλάζουν τον τρόπο ζωής, αφού στις ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνονται η στυτική δυσλειτουργία και η ακράτεια ούρων.
Το πρόβλημα αυτό αναμένεται να λύσει στο μέλλον η τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης (AI), σε συνδυασμό με τις υπάρχουσες διαγνωστικές μεθόδους. Και εδώ έρχεται να συμβάλει η τέταρτη καινοτομία που παρουσιάστηκε τους τρεις πρώτους μήνες του έτους, καθώς τον Μάρτιο, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Φρανσίσκο, παρουσίασαν δεδομένα από μελέτη, με τα οποία περιέγραφαν πώς η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να χρησιμοποιήσει τα δεδομένα από την κλινική εικόνα και τις εργαστηριακές εξετάσεις, ώστε να κάνει μια μακροχρόνια πρόβλεψη για ασθενείς με καρκίνο του προστάτη.