Στις 25 Μαΐου 1948 ο πρόεδρος των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν παρέλαβε την εβραϊκή «τορά», δώρο του σιωνιστή Χαΐμ Βάιτσμαν (δεξιά), πρώτου προέδρου του Ισραήλ | Getty Images
Θέματα

Και όμως, δεν ήταν πάντα ρόδινη η σχέση των ΗΠΑ με το Ισραήλ

Αναδρομή στην ειδικού τύπου εξάρτηση η οποία κράτησε και κρατάει στη ζωή το εβραϊκό κράτος. Τα γεγονότα από την υλοποίηση του ονείρου των σιωνιστών μέχρι σήμερα, αναφορικά με τους πολέμους, τα Κατεχόμενα, τους εποικισμούς και το ζητούμενο της ίδρυσης παλαιστινιακού κράτους
Protagon Team

Ο Τζο Μπάιντεν αναγκάστηκε να απειλήσει το Ισραήλ με διακοπή της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας, καθώς το «πρόγραμμα» της ακροδεξιάς κυβέρνησης Νετανιάχου για ολοκληρωτική νίκη επί της Χαμάς δεν φαίνεται να αλλάζει – και εφ’ όσον δεν αλλάζει, η γενοκτονία των παλαιστινίων αμάχων θα συνεχιστεί στη Γάζα. Υπό την πίεση της παγκόσμιας κατακραυγής ο Λευκός Οίκος ζήτησε να σταματήσει αμέσως η επίθεση του ισραηλινού στρατού στη Ράφα, «έτσι στον ορίζοντα διαγράφεται σύγκρουση ΗΠΑ-Ισραήλ» σχολίασε η Corriere della Sera.

Αυτή η διαπίστωση στάθηκε και η αφορμή για μία αναδρομή στις αμερικανοϊσραηλινές σχέσεις από ιδρύσεως Ισραήλ, με έμφαση στα δύο κορυφαία πολιτικά ζητήματα: στην ίδρυση παλαιστινιακού κράτους και στη διευθέτηση των κατεχομένων εδαφών.

Οι Ιταλοί έγραψαν ότι σήμερα, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στο Ισραήλ, οι κυβερνητικοί παράγοντες φρονούν ότι η κρίση μεταξύ των δύο συμμάχων είναι προσωρινή και δεν θα επηρεάσει μακροπρόθεσμα την «ειδική σχέση» τους, η οποία θεμελιώθηκε την εποχή του Ψυχρού Πολέμου και κυρίως μετά τον Πόλεμο της Κορέας. Το Ισραήλ, εξάλλου, είναι η χώρα που έχει λάβει την περισσότερη αμερικανική στρατιωτική βοήθεια από οποιαδήποτε άλλη τα τελευταία 50 χρόνια.

Μάλιστα αυτός είναι ο λόγος που η ισραηλινή αντιπολίτευση κατηγορεί τον Νετανιάχου ότι διακινδυνεύει τη στήριξη ενός ζωτικού για την ίδια την ύπαρξη του Ισραήλ συμμάχου. Μα, μπορούν οι ΗΠΑ να κόψουν τους δεσμούς τους με το εβραϊκό κράτος; Το παρελθόν δείχνει ότι οι αμερικανοϊσραηλινές σχέσεις δεν ήταν πάντα ρόδινες. Και αμοιβαία καχυποψία υπήρξε, ακόμη και εχθρότητα.

Πρώτ’ απ’ όλα, σημείωσε η Corriere, η προ του 1948 υποστήριξη στο σιωνιστικό κίνημα συνοδεύτηκε από τον φόβο ότι συνεπάγεται αυτομάτως οριστική ρήξη σχέσεων με τον αραβικό κόσμο, άρα προβλήματα στις πετρελαϊκές εισαγωγές και κατά συνέπειαν στην ανάπτυξη και στο ΑΕΠ των ΗΠΑ. «Αυτά μοιάζουν απίστευτα μακρινά, όμως όντως υπήρξε περίοδος κατά την οποία η αμερικανική κυβέρνηση έβλεπε με έντονο προβληματισμό την πιθανότητα ίδρυσης εβραϊκού κράτους».

Μετά το τέλος του Β’ΠΠ χρειάστηκε να επιβληθεί ο πρόεδρος Τρούμαν στον υπουργό του επί των Εξωτερικών, Τζορτζ Μάρσαλ, ο οποίος ευνοούσε τη συμμαχία με τους Αραβες ώστε να μην παραδοθούν στη σοβιετική επιρροή. «Ετσι γεννήθηκε το κράτος-καταφύγιο των εβραίων, μάλιστα οι ΗΠΑ ήταν η πρώτη χώρα που το αναγνώρισε de facto ύστερα από τη διακήρυξη ανεξαρτησίας του, το 1948. Η Σοβιετική Ενωση του Στάλιν, ωστόσο, ήταν η πρώτη χώρα που το αναγνώρισε de jure».

Οι Αμερικανοί απέστειλαν ανθρωπιστική βοήθεια, όμως τα όπλα για τον πόλεμο της ανεξαρτησίας ήταν κομμουνιστικά. «Μέχρι το 1950 δεν ήταν σαφές αν το Ισραήλ θα ήταν με τη Δύση ή με τη Ρωσία. Τα κιμπούτς θύμιζαν κολχόζ και ο ισραηλινός εργατικός συνδικαλισμός ήταν στενά συνδεδεμένος με τον σοβιετισμό. Μόνο με τον Πόλεμο της Κορέας ξεκαθάρισαν τα πράγματα, όταν ο Νταβίντ Μπεν Γκουριόν ετάχθη ανοιχτά στο πλευρό των Αμερικανών».

Στη συνέχεια η Corriere θύμισε ότι στο Ισραήλ πήγαν οι γερμανικές αποζημιώσεις, η στρατιωτική βοήθεια και η ατομική βόμβα με θετική παρέμβαση της Γαλλίας. Και ότι οι ΗΠΑ απαίτησαν τον τερματισμό του πολέμου εναντίον της νασερικής Αιγύπτου, το 1956. Σε εκείνη την περίπτωση, του πολέμου των Ισραηλινών και των Αγγλογάλλων κατά της Νειλοχώρας, «η αμερικανική κυβέρνηση Αϊζενχάουερ απαίτησε την αποχώρηση του Ισραήλ από το Σινά, συμπεριλαμβανομένης της Λωρίδας της Γάζας».

Τελικά «το αμερικανικό εμπάργκο όπλων τερματίστηκε επί Τζον Κένεντι, όμως ο ίδιος ήθελε να διαλύσει τον πυρηνικό αντιδραστήρα Dimona επειδή φοβήθηκε ότι έτσι ήταν πιθανόν να προκληθεί η κούρσα της αραβικής ατομικής βόμβας».

Μετά τον πόλεμο του 1967 οι Αμερικανοί εδραίωσαν τη συμμαχία τους με το Ισραήλ. Ηταν ενάντια στον εποικισμό των Kατεχομένων μεν, όμως έστελναν συνεχώς όπλα στο Τελ Αβίβ. Χάρις σε αυτά το Ισραήλ σώθηκε από την αραβική επίθεση τον Οκτώβριο του 1973. «Η οξεία κρίση επανήλθε κατά την περίοδο των Συμφωνιών του Οσλο, μεταξύ 1992 και 1994, όταν η Ουάσιγκτον ζήτησε το πάγωμα των εποικισμών. Η αμερικανική πίεση δεν είχε σημαντικά αποτελέσματα και έκτοτε η ειρηνευτική διαδικασία ουσιαστικά έχει μπλοκαριστεί».