Ενα από τα πιο κοινά παγκοσμίως υποκατάστατα της ζάχαρης πρόκειται να χαρακτηριστεί πιθανόν καρκινογόνο τον επόμενο μήνα από τον Οργανισμό Υγείας του ΟΗΕ, σύμφωνα με δύο πηγές που γνωρίζουν τη διαδικασία, όπως αναφέρεται σε σημερινό αποκλειστικό ρεπορτάζ του πρακτορείου ειδήσεων Reuters.
Η ασπαρτάμη, η οποία χρησιμοποιείται σε προϊόντα από αναψυκτικά μέχρι τσίχλες και ορισμένα ροφήματα, θα χαρακτηριστεί τον Ιούλιο για πρώτη φορά «πιθανόν καρκινογόνος για τους ανθρώπους» από το Διεθνές Κέντρο Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC), τον ερευνητικό βραχίονα για τον καρκίνο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), είπαν οι πηγές.
Το πόρισμα του Κέντρου, το οποίο οριστικοποιήθηκε νωρίτερα μέσα στον μήνα έπειτα από συνάντηση των ειδικών που συνεργάζονται με τον οργανισμό αυτόν, στοχεύει να αξιολογήσει αν κάτι συνιστά πιθανό κίνδυνο ή μη, με βάση όλα τα δημοσιευμένα στοιχεία.
Δεν λαμβάνει υπόψη ποιες ποσότητες ενός προϊόντος μπορεί να καταναλώσει κάποιος με ασφάλεια.
Η σύσταση αυτή προς τους καταναλωτές γίνεται από μια ξεχωριστή επιτροπή εμπειρογνωμόνων του ΠΟΥ που ασχολείται με τις γλυκαντικές ουσίες και είναι γνωστή ως JECFA (Κοινή Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του ΠΟΥ και του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας για τα Πρόσθετα Τροφίμων) παράλληλα με τους προσδιορισμούς των εθνικών ρυθμιστικών αρχών.
Ωστόσο, παρόμοιες αποφάσεις του IARC στο παρελθόν για διάφορες ουσίες έχουν προκαλέσει ανησυχίες στους καταναλωτές σχετικά με τη χρήση τους, έχουν οδηγήσει σε αγωγές και έχουν πιέσει τους παρασκευαστές να αλλάξουν συνταγές και να στραφούν σε εναλλακτικές λύσεις. Αυτό έχει οδηγήσει σε επικρίσεις ότι οι εκτιμήσεις του IARC μπορεί να προκαλέσουν σύγχυση στο κοινό.
Η JECFA, η επιτροπή του ΠΟΥ για τα πρόσθετα, επανεξετάζει επίσης τη χρήση της ασπαρτάμης φέτος. Η συνεδρίασή της άρχισε στα τέλη Ιουνίου και αναμένεται να ανακοινώσει τα πορίσματά της την ίδια ημέρα που η IARC θα δημοσιοποιήσει την απόφασή της – στις 14 Ιουλίου.
Από το 1981, η JECFA έχει ανακοινώσει ότι η ασπαρτάμη είναι ασφαλής για κατανάλωση εντός των αποδεκτών ημερήσιων ορίων. Για παράδειγμα, ένας ενήλικας που ζυγίζει 60 κιλά θα πρέπει να πίνει καθημερινά 12 έως 36 κουτάκια αναψυκτικού διαίτης –ανάλογα με την ποσότητα ασπαρτάμης στο ποτό– για να κινδυνεύει. Την άποψή της συμμερίζονται ευρέως οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές, μεταξύ άλλων στις ΗΠΑ και την Ευρώπη.
Εκπρόσωπος του IARC δήλωσε ότι τα πορίσματα των επιτροπών IARC και JECFA ήταν εμπιστευτικά μέχρι τον Ιούλιο, αλλά πρόσθεσε ότι ήταν «συμπληρωματικά», με το συμπέρασμα του IARC να αντιπροσωπεύει «το πρώτο θεμελιώδες βήμα για την κατανόηση της καρκινογένεσης». Η επιτροπή πρόσθετων τροφίμων «διενεργεί αξιολόγηση κινδύνου, η οποία καθορίζει την πιθανότητα να εμφανιστεί ένας συγκεκριμένος τύπος βλάβης (π.χ. καρκίνος) υπό ορισμένες συνθήκες και επίπεδα έκθεσης».
Ωστόσο, η βιομηχανία και οι ρυθμιστικές αρχές φοβούνται ότι η διεξαγωγή και των δύο διαδικασιών περίπου την ίδια χρονική στιγμή θα μπορούσε να προκαλέσει σύγχυση, σύμφωνα με επιστολές των αμερικανικών και ιαπωνικών ρυθμιστικών αρχών που είδε το Reuters.
«Ζητάμε ευγενικά από τους δύο φορείς να συντονίσουν τις προσπάθειές τους κατά την επανεξέταση της ασπαρτάμης, ώστε να αποφευχθεί οποιαδήποτε σύγχυση ή ανησυχία στο κοινό», έγραψε η Νοζόμι Τομίτα, αξιωματούχος του ιαπωνικού υπουργείου Υγείας, Εργασίας και Πρόνοιας, σε επιστολή με ημερομηνία 27 Μαρτίου προς την αναπληρώτρια γενική διευθύντρια του ΠΟΥ Σουζάνα Γιάκαμπ.
Η επιστολή, την οποία έλεγξε το Reuters, έκανε επίσης έκκληση και στους δύο φορείς να δημοσιοποιήσουν τα συμπεράσματά τους την ίδια ημέρα. Η ιαπωνική αποστολή στη Γενεύη, όπου εδρεύει ο ΠΟΥ, δεν απάντησε σε αίτημα για να σχολιάσει.