Στις αρχές Μαρτίου η σταρ της κορεατικής ποπ (K-pop) Καρίνα δημοσίευσε στον λογαριασμό της στο Instagram ένα χειρόγραφο σημείωμα, με το οποίο ζητούσε συγγνώμη από τους θαυμαστές της που είχαν εξοργιστεί επειδή είχε αγόρι! Οπως ανέφερε το BBC, η 23χρονη frontwoman του κορεατικού κοριτσίστικου συγκροτήματος Αespa ορκίστηκε «να γιατρέψει τα τραύματα» που τους είχε προκαλέσει…
«Ζητώ συγγνώμη που σας εξέπληξα τόσο πολύ», έγραψε, υποσχόμενη να δείξει μια «πιο ώριμη και σκληρά εργαζόμενη πλευρά» της στο μέλλον. Η τραγουδίστρια, το πραγματικό όνομα της οποίας είναι Γιου Τζι-Μιν, είναι επικεφαλής των τεσσάρων κοριτσιών του Αespa από το ντεμπούτο τους το 2020, με το single «Black Mamba». Πέρυσι, μάλιστα, το άλμπουμ τους «My World» έσπασε κάθε ρεκόρ, πουλώντας 2,1 εκατ. αντίτυπα στη Νότια Κορέα.
Το αδίκημα της Καρίνα; Αποκάλυψε δημόσια τη σχέση της με τον ηθοποιό Λι Τζέι-Γουκ. Το γεγονός, ωστόσο, ότι η κορεάτισσα ποπ σταρ ένιωσε υποχρεωμένη να απολογηθεί επειδή ήταν σε σχέση, έχει προβληματίσει πολλούς εκτός της K-pop σκηνής, αλλά επίσης ανοίγει ένα παράθυρο στον κόσμο των «super fans» της βιομηχανίας, επισημαίνουν με άρθρο τους στο BBC οι Τζέικ Κουόν και Κέλι Εντζί από τη Σεούλ και τη Σιγκαπούρη αντίστοιχα.
Αυτοί οι σούπερ οπαδοί στριμάρουν τη μουσική των αγαπημένων τους ειδώλων όλο το 24ωρο –ακόμα και σε σίγαση ενώ κοιμούνται– για να ενισχύσουν την κατάταξή τους στα τσαρτ, οργανώνουν μαζικές ψηφοφορίες τις εποχές των βραβείων, ενώ μερικές φορές γίνονται ακόμη και χορηγοί διαφημίσεων σε ψηφιακές οθόνες σε μέρη όπως η Τάιμς Σκουέαρ της Νέας Υόρκης.
Πληρώνοντας το τίμημα της αγάπης
Οταν κυκλοφόρησε η είδηση για τη σχέση της Καρίνα, κάποιοι φαν της πήγαν στα γραφεία του μάνατζέρ της με φορτηγό: «Υποστηρίξαμε το λαμπρό μέλλον της Καρίνα, πιστεύοντας σε ένα κοινό όνειρο, αλλά ήταν παρανόησή μας», έγραφε μια ηλεκτρονική πινακίδα πάνω στο όχημα, ενώ μια άλλη έλεγε «Δεν αρκεί η αγάπη που σου δίνουν οι θαυμαστές σου;»…
Ολο αυτό έρχεται σε αντίθεση με το πώς δημοσιοποιείται συχνά η ερωτική ζωή των διασημοτήτων –και μερικές φορές δοξάζεται– σε άλλα μέρη του κόσμου. Η παρουσία της Τέιλορ Σουίφτ, για παράδειγμα, στο Super Bowl του περασμένου μήνα, όπου παρακολούθησε τον φίλο της Τράβις Κελς, λέγεται ότι ενίσχυσε τόσο πολύ τα νούμερα της τηλεθέασης του παιχνιδιού, ώστε η μετάδοση του αγώνα έγινε εκπομπή με τη μεγαλύτερη τηλεθέαση στις ΗΠΑ από την προσγείωση στο φεγγάρι το 1969, αναφέρει το BBC. Οι δημοσκοπήσεις, δε, λένε ότι ένας στους πέντε θεατές του Super Bowl υποστήριζαν με πάθος τους Kansas City Chiefs –οι οποίοι τελικά κέρδισαν το ετήσιο πρωτάθλημα– λόγω της σχέσης της ποπ σταρ με τον Κελς.
Γιατί, όμως, διαφέρουν τόσο πολύ οι συμπεριφορές στην K-pop;
Ερωτικές φαντασιώσεις
«Οι θαυμαστές αισθάνονται απόρριψη», είπε στο BBC ο Τζέονγκ Ντεόκ-άιεον, αρθρογράφος σε κορεατικά μέσα ενημέρωσης, προσθέτοντας ότι οι οπαδοί της K-pop συχνά έχουν παρακοινωνικές σχέσεις με τα είδωλά τους, φαντάζονται, δηλαδή, ότι διατηρούν μακροχρόνιο (ερωτικό) δεσμό μαζί τους. Σε αυτές τις μονόπλευρες σχέσεις ένα πρόσωπο ξοδεύει υπερβολικά πολύ χρόνο, συναισθηματική ενέργεια και χρήματα για κάποιον άλλο με τον οποίο είναι γοητευμένος, αλλά εκείνος μπορεί να μη γνωρίζει καν την ύπαρξή του.
«Καθώς η βιομηχανία ενθαρρύνει όλο και περισσότερο τους θαυμαστές να εκφράζουν τη λατρεία τους μέσω του καταναλωτισμού, η επιθυμία τους να “αποζημιωθούν” [για τις επενδύσεις τους] μεγαλώνει. Αυτό συνέβαλε στο να προβάλλουν οι θαυμαστές απαιτήσεις, που μερικές φορές συνορεύουν με απειλές», είπε ο κ. Τζέονγκ.
Κάποιοι, εξάλλου, πιστεύουν ότι οι ίδιοι οι καλλιτέχνες και οι μάνατζέρ τους έχουν διευκολύνει μια «ψεύτικη οικειότητα» μεταξύ ειδώλων και θαυμαστών. Ακόμη και πριν από δέκα χρόνια, ήταν κοινή πρακτική των μάνατζερ της K-pop να απαγορεύουν στα νέα αστέρια να βγαίνουν ραντεβού ή ακόμη και να έχουν ένα προσωπικό κινητό τηλέφωνο.
Αρχισαν επίσης να δημιουργούν εφαρμογές στα social media για τους καλλιτέχνες τους, που φαίνεται ότι προσφέρουν στους φαν μια γεύση από την καθημερινή ζωή των ειδώλων τους. Η SM Entertainment, μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες ψυχαγωγίας στη Νότια Κορέα (είναι υπεύθυνη για την προώθηση και τη διάδοση της καριέρας πολλών σταρ της K-pop με τεράστιες βάσεις θαυμαστών παγκοσμίως, όπως το συγκρότημα aespa), το 2020 παρουσίασε μια εφαρμογή που σχεδιάστηκε για να μοιάζει με εφαρμογή μηνυμάτων one-on-one, αλλά στην πραγματικότητα είναι μια ομαδική επικοινωνία, κατά την οποία το είδωλο στέλνει μηνύματα σε χιλιάδες θαυμαστές ταυτόχρονα. Ακόμη, μερικοί σταρ αγόρασαν επίσης δώρα για θαυμαστές ή τους πρόσφεραν τηλεφωνήματα one-on-one.
«Οι ατζέντηδες της K-pop λένε στους θαυμαστές ότι έχουν τη δύναμη να δημιουργούν σταρ», δήλωσε στο BBC η Αρεουμ Τζέονγκ, επίκουρη καθηγήτρια Κορεατικών Σπουδών στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Αριζόνα. Και η ΣίνταρΜπαφ Σέιτζι, καθηγήτρια Κορεατικών και Απωανατολικών Σπουδών στο Εθνικό Πανεπιστήμιο του Πουσάν στη Νότια Κορέα, χαρακτήρισε το περιστατικό της Καρίνα «κλασική περίπτωση θαυμαστών που προσπαθούν να επιβάλουν “πειθαρχία” σε σταρ».
«Hταν θυμωμένοι για τη σχέση και μετά θύμωσαν που ζήτησε συγγνώμη με “λάθος τρόπο”», είπε η Σέιτζι, αναφερόμενη στο γεγονός ότι ορισμένοι θαυμαστές θεώρησαν πως η Καρίνα θα έπρεπε να είχε δημοσιεύσει τη συγγνώμη της σε ένα φόρουμ μόνο για θαυμαστές της και όχι σε μια δημόσια πλατφόρμα. «Το 2024, η προστασία της ιδιωτικής ζωής των σταρ της K-pop, που ζουν σε αυτή τη μικροσκοπική χώρα και είναι τόσο αναγνωρισμένοι, είναι ουσιαστικά αδύνατη», είπε.
Η κυρία Τζέονγκ δηλώνει αφοσιωμένη θαυμάστρια της K-pop και συμμετέχει επίσης στο «fan labour» (συμβολή του θαυμαστή) μέσω streaming της μουσικής του αγαπημένου της αγορίστικου συγκροτήματος NCT 127 και πληρώνοντας για να τους ψηφίσει σε μουσικές πλατφόρμες και σε εκπομπές βραβείων.
Υπάρχουν 12 ψηφιακές πλατφόρμες κορεατικής μουσικής ποπ, η καθεμία με το δικό της τσαρτ Top 100 με βάση τον αριθμό των ατόμων που κάνουν streaming και downloading τραγουδιών. Οι super fans οργανώνονται σε χωριστές ομάδες για να κατευθύνουν τους κανόνες σε κάθε πλατφόρμα.
«Οι θαυμαστές εργάζονται για να εξασφαλίσουν την επιτυχία του γκρουπ. Θεωρούν το είδωλό τους προϊόν. Και αν θέλεις να δεις το προϊόν στη σκηνή για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι καλλιτέχνες, οι θαυμαστές και η διοίκηση θα πρέπει να δουλέψουν σκληρά όλοι μαζί», είπε στο BBC η κυρία Τζέονγκ. Μερικοί μοιράζονται με «κανονικούς θαυμαστές» ακόμη και προγράμματα ψηφοφορίας και οδηγίες streaming, πρόσθεσε, ώστε να μπορούν να συμβάλουν και εκείνοι στην προώθηση των ειδώλων τους στην κορυφή των charts.
Σε έναν κατάλογο με «οδηγίες streaming», γραμμένες από θαυμαστές του αγορίστικου συγκροτήματος Seventeen, το BBC βρήκε οδηγίες όπως, «Δείτε δύο ή τρία άλλα μουσικά βίντεο των Seventeen, διάρκειας τουλάχιστον 7- 10 λεπτών. Στη συνέχεια επαναλάβετε τη διαδικασία» και «Μην κάνετε pause, forward or rewind»…
Μεγάλες ομάδες θαυμαστών οργανώνονται έτσι ώστε διαφορετικά μέλη να αναλαμβάνουν διαφορετικούς ρόλους. Το «ARMY», για παράδειγμα, η ομάδα εκατομμυρίων θαυμαστών των BTS (ή Bangtan Boys, το συγκρότημα με τους περισσότερους μουσικούς στον κόσμο), έχει αναλάβει φιλανθρωπικά έργα εκ μέρους του συγκροτήματος, ενώ επίσης έχει X accounts, που μεταφράζουν όλο το περιεχόμενο που σχετίζεται με τους BTS, από στίχους τραγουδιών, μέχρι αναρτήσεις των μελών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
«Οι superfans συγκεντρώνουν χρήματα, κάνουν καμπάνιες για ψηφοφορίες… Κάποιοι, δε, αστυνομεύουν τα σχόλια στο διαδίκτυο για να βεβαιωθούν ότι γίνονται αναφορές σε αρνητικά σχόλια για τα είδωλά τους και διεξάγουν συντονισμένες αναζητήσεις για να αφαιρέσουν τους “κακούς” όρους αναζήτησης. Ολα αυτά απαιτούν χρόνο και χρήμα. Και η βιομηχανία κερδίζει από αυτά» είπε η κυρία Τζέονγκ στο BBC.
Eνα άλλο χαρακτηριστικό του fandom της K-pop είναι οι εορτασμοί γενεθλίων, που γίνονται για τα είδωλα χωρίς την παρουσία τους. Μερικοί θαυμαστές νοικιάζουν ολόκληρα καφέ για τέτοιες εκδηλώσεις, στις οποίες πωλούνται επίσης εμπορεύματα που σχετίζονται με το είδωλο.
Αλλάζοντας στάση
Ο αρθρογράφος της κορεατικής ποπ Τζεφ Μπέντζαμιν είπε στο BBC ότι ορισμένα είδωλα μπορεί να αισθάνονται «υποχρεωμένα να κρατούν τους θαυμαστές τους ευτυχισμένους» λόγω της ευθραυστότητας της καριέρας τους. «Η ζωή των συγκροτημάτων είναι συνήθως πολύ σύντομη, κρατάει περίπου τέσσερα έως πέντε χρόνια… Νομίζω ότι σε μεγάλο βαθμό η Καρίνα ζήτησε δημόσια συγγνώμη επειδή έχει ευθύνη ως επικεφαλής των Αespa και ήθελε να διαβεβαιώσει τους θαυμαστές της ότι θα συνεχίσει να εργάζεται σκληρά με τη μουσική της», είπε και πρόσθεσε: «Η ειρωνεία είναι ότι αυτοί οι καλλιτέχνες λένε τραγούδια για την αγάπη, αλλά το να βγουν ραντεβού αποδοκιμάζεται. Τους νιώθω».
Ωστόσο, καθώς η K-pop διευρύνει το παγκόσμιο αποτύπωμά της, οι συμπεριφορές στη μουσική βιομηχανία της Κορέας θα μπορούσαν επίσης να αλλάξουν. Πολλοί από τους διεθνείς θαυμαστές της Καρίνα εμφανίστηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να εκφράσουν την οργή τους, επειδή η διάσημη τραγουδίστρια αναγκάστηκε να ζητήσει συγγνώμη. «Δεν της αξίζει αυτού του είδους η μεταχείριση» γράφει ένα σχόλιο στο X (πρώην Twitter), ενώ ένα άλλο αναφέρει: «Το ότι η Καρίνα ζητά συγγνώμη επειδή της ΑΡΕΣΕΙ κάποιος, πρέπει να είναι ένα από τα πιο τρελά πράγματα στον κόσμο».
Ορισμένοι κορεάτες θαυμαστές επεσήμαναν επίσης τη διεθνή κάλυψη της συγγνώμης της, λέγοντας ότι ήταν ντροπιαστική: «Εχει περάσει πολύς καιρός από τότε που η K-pop έγινε παγκόσμια, αλλά ακόμα δεν φαίνεται να έχουν καταλάβει το γεγονός πως όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο, ντροπιάζει αμέσως τη χώρα», έγραψε κάποιος.
Σύμφωνα με την Allied Market Research, γράφει το BBC, η παγκόσμια αγορά εκδηλώσεων της K-pop αποτιμήθηκε το 2021 σε 8,1 δισ. δολάρια και έως το 2031, προβλέπεται να φτάσει τα 20 δισ. δολάρια.
Επίσης κορεατικά συγκροτήματα έχουν προσκληθεί να εμφανιστούν σε διεθνείς εκδηλώσεις. Οι Seventeen, για παράδειγμα, είναι το πρώτο συγκρότημα K-pop που θα εμφανιστεί φέτος στο διάσημο φεστιβάλ του Γκλάστονμπερι. Και οι BTS, οι οποίοι έχουν οριστεί ειδικοί απεσταλμένοι του ΟΗΕ, προσκλήθηκαν το 2021 να εμφανιστούν στην έδρα του οργανισμού στη Νέα Υόρκη.
Τα άλμπουμ της K-pop, τέλος, απέφεραν κέρδη ρεκόρ στο εξωτερικό, ύψους 243,8 εκατ. δολαρίων, από τον Ιανουάριο έως τον Οκτώβριο του περασμένου έτους. Η Ιαπωνία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα ήταν οι τρεις πρώτοι αγοραστές.
«Τα πράγματα αλλάζουν καθώς ο αριθμός των διεθνών θαυμαστών της K-pop αυξάνεται. Είμαι αισιόδοξος ότι οι θαυμαστές θα γίνουν πιο υποστηρικτικοί και ανοιχτόμυαλοι… Και ότι η βιομηχανία μπορεί να εξαρτάται λιγότερο από τα παραδοσιακά πρότυπα», είπε ο κ. Μπέντζαμιν.
Στο μεταξύ, θαυμαστές της Καρίνα στη Νότια Κορέα συνέχισαν να εγγυώνται για το είδωλό τους: «Δεν έγινε τίποτα για το οποίο έπρεπε να ζητήσει συγγνώμη… Είτε είσαι διασημότητα είτε απλός άνθρωπος, χρειάζεσαι στενούς φίλους. Είναι φυσικό να έχει εραστή», είπε η Τζέονγκ Σο-γιεόν, μια 33χρονη θαυμάστρια της Καρίνα από τη Σεούλ και πρόσθεσε: «Αλλα κορυφαία αστέρια τα πάνε καλά ακόμα και μετά από “σκανδαλώδεις” σχέσεις. Ανυπομονώ για τα επόμενα άλμπουμ της», τόνισε.