Ενώ οι περισσότεροι κατασκευαστές βιολιών συμφωνούν ότι δεν υπάρχει πιο γλυκός ήχος από εκείνον ενός Stradivarius, διαφωνούν ως προς τους λόγους που είναι τόσο ξεχωριστός. Κάποιοι αποδίδουν τον περίφημο λαμπερό ήχο τους στη μορφή των ανοιγμάτων τους σε σχήμα F, άλλοι σε μια μίνι «Εποχή των Παγετώνων» που έκανε το κομμένο ξύλο εκείνης της περιόδου ιδιαίτερα αντηχητικό.
Ωστόσο, όπως αναφέρουν οι Times του Λονδίνου, οι εξελίξεις στην τεχνολογία τρισδιάστατης αναπαραγωγής φέρνουν το κοινό πιο κοντά στα μυστικά του κατασκευαστή βιολιών Αντόνιο Στραντιβάρι, με ένα ακριβές τρισδιάστατο εκτυπωμένο μοντέλο ενός από τα πιο θρυλικά του όργανα –του «Κρεμονέζε» του 1715–, το πρώτο που εγκαταστάθηκε το περασμένο Σάββατο στο Μουσείο Βιολιών της Κρεμόνα, στη βόρεια Ιταλία.
Σε αντίθεση με τα περισσότερα από τα πολύτιμα όργανα του μουσείου, τα οποία εκτίθενται πίσω από προστατευτικό γυαλί, το εν λόγω μοντέλο στηρίζεται σε μια προσβάσιμη, ανοιχτή προεξοχή. Χωρισμένο σε δύο κομμάτια, το αποσπασμένο σώμα και ο λαιμός του είναι κατασκευασμένα από νάιλον και στερεώνονται στην προεξοχή με αναδιπλούμενα κορδόνια – κάτι που σημαίνει ότι ο επισκέπτης μπορεί να τα σηκώσει με τα χέρια του.
«Δεν μπορεί κανείς να δει τις πιο λεπτές λεπτομέρειες της φόρμας ενός βιολιού όταν αυτό βρίσκεται σε ένα γυάλινο ντουλάπι» λέει στους Times ο Ρικάρντο Αντζελόνι, επιμελητής του μουσείου. «Τώρα, ειδικοί και το ευρύ κοινό μπορούν να έρθουν στο μουσείο και να αγγίξουν αυτό το ιστορικό όργανο με γυμνά χέρια».
Το βιολί πιστεύεται ότι εφευρέθηκε στην Κρεμόνα από τον Αντρέα Αμάτι πριν από 450 χρόνια, και η ταυτότητα της πόλης παραμένει άρρηκτα συνδεδεμένη με το όργανο. Η UNESCO χαρακτήρισε την παραδοσιακή χειροτεχνία βιολιού στην Κρεμόνα Αϋλη Πολιτιστική Κληρονομιά το 2012, με περισσότερα από 150 εργαστήρια κατασκευής βιολιών να εξακολουθούν να λειτουργούν στην πόλη σήμερα.
Το 1959 το δημοτικό συμβούλιο στην Κρεμόνα αποφάσισε να αγοράσει το πρώτο βιολί του φτιαγμένο από τον Αντόνιο Στραντιβάρι, άλλο ένα από τα διάσημα τέκνα της πόλης, και μετά από δύο χρόνια έρευνας εγκαταστάθηκε στο μουσείο το μοντέλο του 1715 που είναι τώρα γνωστό ως «Κρεμονέζε», λόγω την ανώτερης ποιότητας ήχου του. Το όργανο μετατράπηκε από τότε σε σύμβολο της πόλης.
Η κατασκευή του εκτυπωμένου αντιγράφου ήταν το αποκορύφωμα μιας έρευνας που διήρκεσε πάνω από μια δεκαετία, στο διαγνωστικό εργαστήριο Arvedi του μουσείου, το οποίο διευθύνεται από το Πανεπιστήμιο της Παβίας. Κατά τη διάρκειά της οι ερευνητές δημιούργησαν δεκάδες μοντέλα οργάνων από τη συλλογή, ώστε να μπορούν να μελετηθούν από κατασκευαστές βιολιών σε όλον τον κόσμο.
Τα μηχανήματα σάρωσης μπορούν να παράγουν τρισδιάστατα μοντέλα με ακρίβεια ενός μικρόν, δηλαδή ενός χιλιοστού του χιλιοστού. Ο Μάρκο Μαλαγκόντι, διευθυντής του εργαστηρίου, λέει στους Times ότι αυτό είναι θεμελιώδες για τους κατασκευαστές οργάνων, καθώς τους επιτρέπει να συγκρίνουν βιολιά που έφτιαξε ο Στραντιβάρι με εκείνα των συγχρόνων του ή να μελετήσουν πώς εξελίχθηκε η κατασκευή βιολιού σε ένα συγκεκριμένο εργαστήριο.
Το μοντέλο Κρεμονέζε τυπώθηκε σε άλλο πανεπιστημιακό εργαστήριο στην Παβία, περίπου 80 χιλιόμετρα μακριά από την Κρεμόνα. Σύμφωνα με τον Μαλαγκόντι η κατασκευή του ανοίγει νέες δυνατότητες στους επισκέπτες του μουσείου. «Μπορούν τώρα να επιθεωρήσουν πραγματικά τις οπές σε σχήμα F ή την καμπυλότητά του, κοιτάζοντας το όργανο είτε από πάνω είτε από κάτω» εξηγεί στους Times.
Χάρη στις εξελίξεις της τεχνολογίας, τα μοντέλα με τρισδιάστατη εκτύπωση μπορούν να κατασκευαστούν με κόστος λιγότερο των 1.800 ευρώ. Η συλλογή θα συμπληρωθεί σύντομα με άλλα αντίγραφα, γεγονός που θα μπορούσε να κάνει τα παιδιά να ενδιαφερθούν για την κατασκευή βιολιών, προσφέροντας παράλληλα πρόσβαση στη συλλογή και σε άτομα με προβλήματα όρασης.
Ωστόσο, με την τρισδιάστατη εκτύπωση, που χρησιμοποιείται πλέον και για δημιουργία βιολιών που μπορούν να παιχτούν, οι εργαζόμενοι στα μουσεία θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί ώστε τα μοντέλα να μην πέσουν σε λάθος χέρια – καθώς θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για μαζική παραγωγή πανομοιότυπων αντιγράφων σε γραμμές συναρμολόγησης.