Τι θα συμβεί όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία της ψήφου στις αμερικανικές εκλογές και αρχίσουν να τρέχουν στις οθόνες τα αποτελέσματα, τα ξημερώματα της Τετάρτης (ώρα Ελλάδας);
Στο ερώτημα αυτό εστιάζουν όλο και περισσότερο οι αναλυτές στα διεθνή ΜΜΕ, αρχίζοντας από τα πρακτικά ζητήματα (το πότε θα μάθουμε τον νικητή) και περνώντας στη συνέχεια στην ουσία: αυτές οι εκλογές δεν είναι όπως οι άλλες. Ο Τραμπ αμφισβήτησε την ήττα του το 2020, ακολούθησε η εισβολή των οπαδών του στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου του 2021, ενώ την Κυριακή (3/11), λίγο πριν την κάλπη, δήλωσε ότι δεν έπρεπε να είχε φύγει από τον Λευκό Οίκο (!).
Ολα δείχνουν ότι ο πρώην πρόεδρος προετοιμάζει το κλίμα σε περίπτωση που χάσει ξανά τις εκλογές, καθώς πέρα από τις δηλώσεις του, ομάδες υποστηρικτών του είναι έτοιμες για ενστάσεις που μπορούν να μπλοκάρουν τα αποτελέσματα, ειδικά στις κρίσιμες πολιτείες (swing states)…
Ας αρχίσουμε από τα πρακτικά, πριν περάσουμε στη μεγάλη εικόνα.
Αφότου κλείσουν και οι κάλπες, από τη 01.00 έως τις 07.00 τα ξημερώματα της Τετάρτης( ώρα Ελλάδας) στις Πολιτείες που ρίχνουν την αυλαία, ανάλογα με το πόσο κοντά βρίσκονται οι δύο διεκδικητές του Λευκού Οίκου, ενδέχεται, σύμφωνα με το BBC, να μη ξέρουμε τον νικητή… «για αρκετές ώρες, ημέρες ή ακόμη και εβδομάδες».
Τι θα μπορούσε να καθυστερήσει τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών; Σύμφωνα με το βρετανικό δίκτυο, αν το αποτέλεσμα είναι οριακό, αυτό θα αναγκάσει τα μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα να περιμένουν περισσότερο πριν κάνουν τις προβλέψεις τους για τον νικητή, κάτι που ενδέχεται να τροφοδοτήσει το φάσμα των επανα-καταμετρήσεων και των νομικών αμφισβητήσεων.
Τραμπικός «στρατός» για ενστάσεις
Στην Πενσιλβάνια, για παράδειγμα, ίσως στην πιο κρίσιμη από όλες τις πολιτείες, τίθεται σε ισχύ αυτόματη επανακαταμέτρηση σε ολόκληρη την πολιτεία εάν υπάρχει διαφορά μισής ποσοστιαίας μονάδας ανάμεσα στον νικητή και τον ηττημένο. Το 2020, η διαφορά ήταν λίγο πάνω από 1,1%. Περισσότερες από 100 προεκλογικές αγωγές έχουν ήδη κατατεθεί σε ολόκληρη τη χώρα, συμπεριλαμβανομένων αμφισβητήσεων για τη διαχείριση των εκλογικών καταλόγων, από οπαδούς του Τραμπ, που δείχνουν ετοιμοπόλεμοι να επέμβουν επί τόπου την Κυριακή και τα ξημερώματα της Δευτέρας.
Τι συμβαίνει σε περίπτωση αμφισβήτησης των αποτελεσμάτων των προεδρικών εκλογών, όπως συνέβη το 2020; Το BBC σημειώνει ότι αφού συμπεριληφθούν όλες οι έγκυρες ψήφοι στα τελικά αποτελέσματα, και αφότου ολοκληρωθούν διαδικασίες όπως οι επανακαταμετρήσεις, τα αποτελέσματα των εκλογών επικυρώνονται, πρώτα σε τοπικό επίπεδο και στη συνέχεια σε επίπεδο πολιτείας.
Ενα εκτελεστικό όργανο της πολιτείας, συνήθως ο κυβερνήτης, επικυρώνει στη συνέχεια τη λεγόμενη λίστα των εκλεκτόρων. Οι εκλέκτορες συγκεντρώνονται στις πολιτείες τους στις 17 Δεκεμβρίου για να καταθέσουν τις ψήφους τους και να τις στείλουν στην Ουάσινγκτον. Στις 6 Ιανουαρίου, το νέο Κογκρέσο των ΗΠΑ, σε κοινή συνεδρίαση, καταμετρά τις ψήφους των εκλεκτόρων, με τον νυν αντιπρόεδρο να προεδρεύει. Μετά τις εκλογές του 2020, ο Τραμπ αρνήθηκε να παραδεχτεί την ήττα του και συγκέντρωσε τους υποστηρικτές του για να διαδηλώσουν στο Καπιτώλιο, την ώρα που το Κογκρέσο συνεδρίαζε για να πιστοποιήσει τη νίκη του Μπάιντεν. Οσα ακολούθησαν είναι γνωστά.
Σχολιάζοντας τον παράγοντα Τραμπ, που αλλάζει τα πάντα σε αυτές τις εκλογές, οι Financial Times, θυμίζουν ότι στις εκλογές του 2020 ο Τραμπ εμφανίστηκε στις 02.30 τα ξημερώματα (ώρα ανατολικής ακτής ΗΠΑ), μπροστά στις κάμερες του Λευκού Οίκου, για να δηλώσει ότι ήταν ο νικητής. Στην ομιλία του ανέφερε πως όσα ψηφοδέλτια θα καταμετρούνταν μετά από εκείνη τη στιγμή και μετά θα ήταν πλαστά.
Στόχος του ήταν να εκμεταλλευτεί το γεγονός ότι πολύ περισσότεροι Δημοκρατικοί από ό,τι Ρεπουμπλικάνοι είχαν ψηφίσει ταχυδρομικώς, πράγμα που σήμαινε ότι η «γαλάζια στροφή» θα αργούσε να φανεί. Χρειάστηκαν άλλες τρεις ημέρες πριν η Πενσιλβάνια ολοκληρώσει την καταμέτρηση και ο Μπάιντεν ανακηρυχθεί νικητής.
Ετσι ξεκίνησε η σταυροφορία του Τραμπ για τις «κλεμμένες εκλογές» που κορυφώθηκε με την έφοδο στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου. «Η σταυροφορία συνεχίζεται και σήμερα. Η εκστρατεία του Τραμπ για το 2024 βασίζεται ρητά στον ισχυρισμό ότι εξαπατήθηκε και του έκλεψαν την προεδρία πριν από τέσσερα χρόνια. Θα πρέπει να προετοιμαστούμε για νέες αμφισβητούμενες εκλογές – ή και για ακόμη χειρότερα;» θέτουν το ερώτημα οι Financial Times.
«Η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται, όπως είπε ο Μαρκ Τουέιν, αλλά συχνά κάνει ομοιοκαταληξία» απαντά η κορυφαία οικονομική εφημερίδα και προχωράει σε μερικές επισημάνσεις:
♦ Σύμφωνα με τους συνταγματολόγους, αυτές οι εκλογές είναι πιθανό να οδηγήσουν σε δύο ειδών κρίσεις την επόμενη μέρα. Το πρώτο ενδεχόμενο, εάν η Κάμαλα Χάρις ανακηρυχθεί νικήτρια, είναι να ξεσπάσει ένας νομικός και επικοινωνιακός πόλεμος από την πλευρά του Τραμπ και των υποστηρικτών του για να μην πιστοποιηθεί η νίκη της. Μόνο μια (μη απίθανη προς ώρας) σαρωτική νίκη της Χάρις σε τουλάχιστον πέντε από τις επτά κρίσιμές πολιτείες (swing states) θα μπορούσε να προλάβει κάτι τέτοιο.
♦ Το δεύτερο σενάριο-θρίλερ, σε περίπτωση νίκης του Τραμπ, θα ξεκινήσει στις 21 Ιανουαρίου, την επομένη της ορκωμοσίας του. Οι συνταγματολόγοι ανησυχούν πολύ περισσότερο τονίζουν οι FT, για το τι θα κάνει αυτή τη φορά ο Τραμπ με την εξουσία που θα έχει στα χέρια του παρά για την ικανότητά του να ανατρέψει μια νίκη της Χάρις.
«Αν η Χάρις κερδίσει έστω και με μικρή διαφορά, είναι πολύ απίθανο να υπάρξει επανάληψη της 6ης Ιανουαρίου», λέει στους FT η Ρόζα Μπρουκς, καθηγήτρια του Georgetown Law Center. «Αυτή τη φορά ο Τραμπ δεν θα είναι πρόεδρος, η διαδικασία πιστοποίησης θα είναι πολύ ισχυρότερη και ο Μπάιντεν δεν θα ανεχθεί τη βία» προσθέτει.
Ωστόσο, θα εξακολουθούσε να υπάρχει πραγματικός κίνδυνος σε μια οριακή νίκη του Χάρις, εκτιμούν οι FT. Σε αντίθεση με τη νίκη του Μπάιντεν το 2020, η οποία είχε καταγραφεί στους μέσους όρους των δημοσκοπήσεων εδώ και μήνες, ο Τραμπ και η Χάρις βρίσκονται σε απόσταση δεκαδικών ο ένας από τον άλλον στις περισσότερες κρίσιμες πολιτείες.
Ο Μπάιντεν πήρε 6 εκατ. περισσότερες ψήφους από τον Τραμπ και κέρδισε το εκλεκτορικό σώμα με διαφορά 306-232. Ακόμα κι έτσι, χρειάστηκαν εννέα ημέρες για να ανακοινωθεί το αποτέλεσμα στην Αριζόνα και 16 ημέρες στη Τζόρτζια. Και η καθαρή νίκη του Μπάιντεν δεν πρόσφερε τίποτα ώστε να σταματήσει την άρνηση των εκλογών από τους Ρεπουμπλικάνους.
«Με τόσο μικρά περιθώρια, η φετινή καταμέτρηση θα μπορούσε να διαρκέσει περισσότερο και να είναι πολύ πιο επιβαρυμένη. Οποιαδήποτε διαφορά μικρότερη του 0,5% θα προκαλέσει αυτόματες επανακαταμετρήσεις σε αρκετές πολιτείες, οι οποίες θα μπορούσαν να διαρκέσουν ημέρες ή ακόμη και εβδομάδες» σχολιάζουν οι FT, που συγκλίνουν με τις εκτιμήσεις του BBC.
Και η βρετανική εφημερίδα αναφέρεται στις ομάδες που πρόσκεινται στον Τραμπ, όπως το True the Vote και το Election Integrity Network που θα είναι παρούσες στα σημεία της ψηφοφορίας. Θυμίζει ακόμη ότι η Ρεπουμπλικανική Εθνική Επιτροπή έχει ήδη καταθέσει περισσότερες από 100 αγωγές που αμφισβητούν τις διαδικασίες ψηφοφορίας και τους εκλογικούς καταλόγους. Σε αυτό το χρονικό σημείο, πριν από τέσσερα χρόνια, δεν είχε κατατεθεί καμία υπόθεση.
«Οι περισσότερες από αυτές τις αγωγές είναι επιπόλαιες και δεν θα οδηγήσουν πουθενά», λέει ο ιαν Μπέιζιν, επικεφαλής του Protect Democracy, μιας μη κερδοσκοπικής ομάδας που παρακολουθεί τις εκλογικές ατασθαλίες. «Δείχνουν ότι το νομικό παιχνίδι του Τραμπ είναι πολύ καλύτερα οργανωμένο αυτή τη φορά» προσθέτει.
Από την άλλη, οι FT σημειώνουν ότι ο εκλογικός μηχανισμός των ΗΠΑ είναι επίσης πιο ισχυρός. Ενας σοβαρότερος φόβος είναι ωστόσο η επίδραση στη δημόσια τάξη από μια χιονοστιβάδα παραπληροφόρησης και βίντεο που δημιουργούνται με τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) για δήθεν εκλογικές ατασθαλίες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν τις πολιτοφυλακές των οπαδών του Τραμπ. Ακόμη και οι φάρσες για βόμβες, που κλείνουν εκλογικά κέντρα, μπορεί να αποτελέσουν πρόβλημα.
O Ελον Μασκ στη θέση του Fox News
Αυτή τη φορά, τα συντηρητικά δίκτυα των ΗΠΑ, όπως το Fox News του Ρούπερτ Μέρντοκ, αποφεύγουν μέχρι στιγμής να ανακυκλώσουν τις φήμες περί απάτης τύπου 2020. Το Fox υποχρεώθηκε να καταβάλει αποζημίωση ύψους 787,5 εκατ. δολαρίων στην Dominion Voting Systems πέρυσι, επειδή προέβαλε αβάσιμους ισχυρισμούς ότι τα μηχανήματά της εμπλέκονταν σε εκλογική απάτη.
Ωστόσο, σύμφωνα με τους Financial Times, το μεγαλύτερο μέρος της παραπληροφόρησης προέρχεται από το σημερινό X (το πρώην Twitter), την πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης του Ελον Μασκ. Ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου είναι το πιο ισχυρό νέο όπλο του Τραμπ.
«Σε αντίθεση με τους εκδότες των συμβατικών μέσων ενημέρωσης, το Χ του Μασκ προσφέρει σχεδόν πλήρη ασυλία για τους όποιους ψεύτικους ισχυρισμούς, όσο επικίνδυνοι κι αν είναι, διαδίδονται στην πλατφόρμα του. Ο Μασκ, ο οποίος έχει περισσότερους από 200 εκατ. ακολούθους, αναδημοσιεύει μανιωδώς ιστορίες σχετικά με τους Δημοκρατικούς που εισάγουν ορδές παράνομων μεταναστών για να ψηφίσουν τον Χάρις την Τρίτη. Ο ισχυρισμός αυτός δεν έχει καμία βάση» τονίζουν οι FT…