Ο ευρωπαϊκός οργανισμός για την εξερεύνηση του Διαστήματος (ESA) κατάφερε να επιλύσει ένα τεχνολογικό πρόβλημα που εκκρεμεί εδώ και πάνω από μια δεκαετία, σύμφωνα με δημοσίευμα της Washington Post: την εκτόξευση ενός ζεύγους δορυφόρων ικανών να προκαλούν τεχνητές ηλιακές εκλείψεις.
Θεωρείται μια σημαντική εξέλιξη στην ηλιακή φυσική, σύμφωνα με τους επιστήμονες και την Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία, η οποία επέβλεψε την αποστολή Proba-3 και την εκτόξευσή των δορυφόρων της την περασμένη Πέμπτη στην Ινδία. Μέσω ενός ακριβούς ιπτάμενου σχηματισμού, οι δορυφόροι θα δημιουργήσουν ένα παράθυρο έξι ωρών, ώστε οι επιστήμονες να ερευνήσουν την εξωτερική ατμόσφαιρα του Ηλιου – μια δυνατότητα που μέχρι σήμερα ήταν περιορισμένη.
«Στη Γη οι επιστήμονες πρέπει να ταξιδέψουν σε όλον τον κόσμο ώστε να τοποθετηθούν σωστά για να ρίξουν μια σύντομη ματιά στο στέμμα του Ηλιου, που διαρκεί μόλις λίγα λεπτά τη φορά, κατά τη διάρκεια ολικών εκλείψεων» αναφέρει σε δελτίο τύπου της η ESA. Τώρα οι δύο δορυφόροι, που ονομάζονται «Occulter Spacecraft» και «Coronagraph Spacecraft» αντίστοιχα, θα παρέχουν στους επιστήμονες τη δυνατότητα να προκαλούν «ηλιακές εκλείψεις κατά παραγγελία».
Οι δορυφόροι, περίπου στο μέγεθος ενός πλυντηρίου ο καθένας, εκτοξεύθηκαν στο Διάστημα συνδεδεμένοι μεταξύ τους. Αναμένεται να χωριστούν και να κινηθούν σε μια άκρως ελλειπτική τροχιά έως και 60.500 χλμ. μακριά από την επιφάνεια της Γης.
Το «Occulter» θα ευθυγραμμιστεί με τον Ηλιο και θα χρησιμοποιήσει έναν δίσκο –αντί της Σελήνης– για να ρίξει μια σκιά στον «Cornograph», ο οποίος θα βρίσκεται περίπου 150 μέτρα μακριά. Οι δύο δορυφόροι πρέπει να είναι ευθυγραμμισμένοι με ακρίβεια χιλιοστού, ώστε να αποφευχθεί η διαρροή υπερβολικού φωτός και η παρεμπόδιση συλλογής των δεδομένων.
Οι ερευνητές ηλιακοί φυσικοί της αποστολής Proba-3 παρομοιάζουν την ακρίβεια της αποστολής με την προσπάθεια ενός ποδοσφαιριστή να στείλει μια… δεκάρα με πάσα ακριβείας, από το ένα άκρο του γηπέδου στο άλλο. Η επένδυση στην συγκεκριμένη αποστολή επιτρέπει περαιτέρω έρευνες για τις πηγές του ηλιακού ανέμου, τον τρόπο με τον οποίο το ηλιακό στέμμα φτάνει στις πανύψηλες θερμοκρασίες του, και τους οδηγούς της ηλιακής δραστηριότητας.
Η τεχνολογία θα μπορούσε ίσως στο μέλλον να επεκταθεί σε μεγαλύτερα ζεύγη δορυφόρων, επιτρέποντάς τους να μπλοκάρουν το φως των αστεριών και δίνοντας στους επιστήμονες τη δυνατότητα να εξερευνήσουν άλλους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος.
Παραδοσιακά, οι επιστήμονες βασίζονται σε στεμματογράφους –όργανα που εφευρέθηκαν πριν από περίπου 100 χρόνια από τον γάλλο αστρονόμο Μπερνάρ Λιόν– για να μελετήσουν το ηλιακό στέμμα, το πιο εξωτερικό στρώμα του Ηλιου, που είναι δύσκολο να φανεί, παρά μόνο μέσω έκλειψης.
Αυτή η διαδικασία παρουσιάζει αρκετές προκλήσεις, καθώς ο στεμματογράφος λειτουργεί καλύτερα σε μέρη με σκοτεινό ουρανό, όπου ελαχιστοποιεί την κάμψη του φωτός γύρω από τον δίσκο ο οποίος χρησιμοποιείται για να καλύψει τη φωτεινότητα του ήλιου. Στο Διάστημα οι επιστήμονες δεν περιορίζονται από τη φωτεινότητα του ουρανού, επιτυγχάνοντας έτσι ένα σκοτάδι παρόμοιο με εκείνο μιας ολικής έκλειψης Ηλίου.