Γαλλική νεοφυής εταιρία σχεδίασε την εφαρμογή «Bonjour Vincent», μέσω της οποίας οι επισκέπτες του μουσείου μπορούν να ρωτήσουν ό,τι θέλουν το ψηφιακό αντίγραφο του ζωγράφου | Jumbo Mana
Θέματα

Πάμε στο μουσείο να τα πούμε με τον Βαν Γκογκ;

Το Μουσείο Ορσέ στο Παρίσι δημιούργησε μέσω Τεχνητής Νοημοσύνης ένα «ζωντανό» αντίγραφο του ολλανδού ζωγράφου που μπορεί να αλληλεπιδρά με τους επισκέπτες. Η συχνότερη ερώτηση που του κάνουν: «Γιατί αυτοκτόνησες;»
Protagon Team

Οι πίνακές του έχουν παρουσιαστεί σε μεγάλες εκθέσεις μουσείων φέτος. Ανερχόμενα θέατρα σε πόλεις όπως το Μαϊάμι και το Μιλάνο ανθίζουν με προβολές των στροβιλιζόμενων τοπίων του. Τα σχέδιά του εμφανίζονται πλέον σε οτιδήποτε, από αθλητικά παπούτσια μέχρι πατάκια πόρτας. Ο Βίνσεντ βαν Γκογκ είναι πια κομμάτι της ποπ κουλτούρας.

Μια από τις πιο τολμηρές απόπειρες για την υπεράσπιση της κληρονομιάς του ζωγράφου βρίσκεται στο δημόσιο Μουσείο Ορσέ στο Παρίσι, όπου ένα ψηφιακό αντίγραφο του ολλανδού μάστερ συνομιλεί με τους επισκέπτες προσφέροντας πληροφορίες για τη ζωή και τον θάνατό του, σύμφωνα με ρεπορτάζ των Times της Νέας Υόρκης.

Η εφαρμογή «Bonjour Vincent», που προοριζόταν να αναπαραστήσει την προσωπικότητα του ζωγράφου, δημιουργήθηκε από μηχανικούς που χρησιμοποίησαν την Τεχνητή Νοημοσύνη για να αναλύσουν περίπου 900 γράμματα που έγραψε ο καλλιτέχνης τον 19ο αιώνα, καθώς και πρώιμες βιογραφίες που γράφτηκαν για αυτόν, σημειώνει η αμερικανική εφημερίδα.

Ωστόσο, ο αλγόριθμος χρειάζεται ακόμα κάποια ανθρώπινη καθοδήγηση για το πώς να απαντά σε πιο ευαίσθητες ερωτήσεις των επισκεπτών, οι οποίοι συνομιλούν με το αντίγραφο του Βαν Γκογκ σε μια ψηφιακή οθόνη μέσω μικροφώνου. Η πιο δημοφιλής: Γιατί αυτοκτόνησε; (Ο ζωγράφος αυτοπυροβολήθηκε τον Ιούλιο του 1890 σε ένα χωράφι με σιτάρι, κοντά στο Ουβέρ της Γαλλίας).

Εκατοντάδες επισκέπτες έχουν κάνει αυτή τη νοσηρή ερώτηση, σύμφωνα με τους υπεύθυνους του μουσείου. Εξηγούν στους ΝΥΤ ότι ο αλγόριθμος βελτιώνει συνεχώς τις απαντήσεις του, ανάλογα με το πώς διατυπώνεται η ερώτηση. Οι προγραμματιστές έχουν μάθει να κατευθύνουν απαλά τη συζήτηση, από ευαίσθητα θέματα όπως η αυτοκτονία σε μηνύματα ανθεκτικότητας. «Σας εκλιπαρώ, αγαπήστε τη ζωή – ακόμα και στις πιο ζοφερές στιγμές της υπάρχει ομορφιά και ελπίδα», λέει το ψηφιακό αντίγραφο του Βαν Γκογκ.

Το πρόγραμμα διαθέτει και κάποιες λιγότερο πλάγιες αποκρίσεις. «Αχ, αγαπητέ μου επισκέπτη, το θέμα της αυτοκτονίας μου είναι ένα βαρύ φορτίο. Στις πιο σκοτεινές μου στιγμές, πίστευα ότι το να βάλω τέλος στη ζωή μου ήταν η μόνη διαφυγή από το μαρτύριο που βασάνιζε το μυαλό μου», απαντά σε μια άλλη στιγμή, προσθέτοντας: «Δεν έβλεπα άλλον τρόπο να βρω την ειρήνη».

Η Ανιές Αμπαστάδο, επικεφαλής ψηφιακής ανάπτυξης του μουσείου, λέει στους ΝΥΤ ότι η συζήτηση για την ανάπτυξη ενός αλγορίθμου για τον Βαν Γκογκ διήρκεσε περίπου έναν χρόνο. Η πρωτοβουλία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι μιας ευρύτερης προσπάθειας του Μουσείου Ορσέ, ενός δημόσιου ιδρύματος που υποστηρίζεται από τη γαλλική κυβέρνηση, να επιβεβαιώσει τη σημασία του στη σύγχρονη ζωή, όταν το μεγαλύτερο μέρος της συλλογής του προέρχεται από τον 19ο αιώνα.

Για να κάνει αυτό το άλμα προς τα εμπρός, το μουσείο έχει συνεργαστεί με αρκετές εταιρείες, που ενδέχεται να επωφεληθούν από την επιχείρηση. Ορισμένα προγράμματα συνδέονται με την τρέχουσα έκθεση, που διαρκεί έως τις 4 Φεβρουαρίου και η οποία εξετάζει τους κρίσιμους και εξαντλητικούς τελευταίους μήνες της ζωής του καλλιτέχνη, όταν και δημιούργησε περισσότερους από 74 πίνακες και 33 σχέδια.

Η Jumbo Mana, η γαλλική νεοφυής εταιρεία τεχνολογίας που ανέπτυξε τον αλγόριθμο, ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να κυκλοφορήσει το πρόγραμμα ΤΝ του Βαν Γκογκ σε συσκευές  που υποστηρίζονται από τα chatbot Amazon Alexa και Echo, εντός του επόμενου έτους. Η εταιρεία εργάζεται σε ένα παρόμοιο πρότζεκτ βασισμένο στη ζωή του γάλλου ποιητή Αρθούρου Ρεμπό, ενός άλλου ριζοσπαστικού καλλιτέχνη, που πειραματίστηκε με τις παραισθήσεις και τα άκρα της συνείδησης.

Πολλοί ιστορικοί τέχνης δηλώνουν απογοητευμένοι βλέποντας τον Βαν Γκογκ να γίνεται ψηφιακός πρεσβευτής των μουσειακών προσπαθειών που στοχεύουν στην εμπορευματοποίηση των πινάκων του, παρατηρούν οι ΝΥΤ. Αλλά ορισμένοι μελετητές παραδέχονται ότι μπορούν να κατανοήσουν την έλξη που ασκεί η ιδέα.

Το ψηφιακό μοντέλο του Βαν Γκογκ παρουσιάζει κάποιες δυσλειτουργίες. Μερικές φορές δίνει δύο διαφορετικές απαντήσεις στο ίδιο ερώτημα, αναμειγνύοντας ιστορικά γεγονότα με άσχετες πληροφορίες. Ενα από τα πιο κοινά σφάλματα του μοντέλου ΤΝ είναι ο χαρακτηρισμός της «Εναστρης Νύχτας» ως αγαπημένου έργου του καλλιτέχνη, χαρακτηρίζοντάς το ως «μια εκδήλωση του ταραγμένου εαυτού μου και της λαχτάρας μου για το θείο». Ο πραγματικός Βαν Γκογκ ήταν πολύ πιο αμφίθυμος σχετικά με τον πίνακα του 1889, σύμφωνα με τις δικές του επιστολές.

Αν και ελαφρώς ντροπιασμένη, η ομάδα που εργάζεται στο «Bonjour Vincent» δηλώνει στην αμερικανική εφημερίδα ότι οι μεγάλες ανακρίβειες θα εξαλειφθούν πριν από την ευρύτερη κυκλοφορία του προγράμματος, με την ελπίδα ότι θα βελτιώσει την απήχηση της συλλογής.

Τα πειράματα με τους πίνακες του Βαν Γκογκ συνεχίζονται μέσω της εφαρμογής τους στον κόσμο των βιντεοπαιχνιδιών του Roblox, ενός διαδικτυακού παιχνιδιού που είναι δημοφιλές σε εκατομμύρια παιδιά. Ο πίνακας «Αυτοπροσωπογραφία με Ψάθινο Καπέλο», του 1887, είναι ένα από τα περίπου 40 έργα τέχνης στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης που μπορούν να σαρωθούν σε ψηφιακά ρούχα και να «ντύσουν» άβαταρ στο Roblox.

Για όσους αναζητούν αληθινά υφάσματα, το μουσείο ανακοίνωσε πρόσφατα μια συνεργασία με τον οίκο μόδας Todd Snyder, φέρνοντας τους πίνακες του Βαν Γκογκ στα χειμωνιάτικα και στα ανοιξιάτικα πουλόβερ της, έναντι αντιτίμου εκατοντάδων δολαρίων.