Η έκρηξη έργων τέχνης που δημιουργούνται με Τεχνητή Νοημοσύνη έχει πυροδοτήσει μια συζήτηση για το αν υπάρχει ακόμη μέλλον για τους παραδοσιακούς καλλιτέχνες | Shutterstock
Θέματα

Η Τεχνητή Νοημοσύνη απειλή για τους καλλιτέχνες

Οπως οι Λουδίτες του 18ου αιώνα, οι δημιουργοί πρωτότυπου καλλιτεχνικού έργου αντεπιτίθενται, καθώς η τεχνολογία προχωράει ταχύτατα και τα μοντέλα Βαθιάς Μηχανικής Μάθησης απειλούν τον βιοπορισμό τους, αφού δεν έχει ακόμη συσταθεί το απαραίτητο νομικό πλαίσιο
Κική Τριανταφύλλη

Τον Αύγουστο του 2022, ο σχεδιαστής βιντεοπαιχνιδιών Τζέισον Μ. Αλεν συμμετείχε στον καλλιτεχνικό διαγωνισμό του Κολοράντο, στις ΗΠΑ, προσπαθώντας όχι απλώς να κερδίσει αλλά να πει και κάτι με το έργο του. Το «Théâtre D’Opera Spatial», μια μπαρόκ φαντασμαγορία με τρεις φιγούρες ντυμένες με τουαλέτες εποχής μπροστά σε ένα μεγάλο ανοιχτό παράθυρο, κατέλαβε τελικά την πρώτη θέση· και τότε ο Αλεν αποκάλυψε ότι το είχε δημιουργήσει χρησιμοποιώντας το Midjourney, ένα πρόγραμμα Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) ικανό να μετατρέπει περιγραφές κειμένου σε πλήρεις εικόνες.

Η νίκη του αντιμετωπίστηκε με οργή από άλλους καλλιτέχνες, οι οποίοι ένιωσαν ότι δεν είχε παίξει σύμφωνα με τους κανόνες και ανησυχούσαν διότι έργα σαν το δικό του υπονομεύουν την τέχνη τους, γράφει στο Politico ο Τζιάν Βολπιτσέλι. Ο Αλεν, ωστόσο, όχι μόνο δεν απολογήθηκε, αλλά καλωσόρισε τον αντίκτυπο: «Ηθελα να κάνω μια δήλωση» είπε. «Οι καλλιτέχνες έλεγαν ότι αυτό δεν θα συμβεί ποτέ, ότι “η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν θα μπορέσει ποτέ να κάνει αυτό που κάνω εγώ”. Αλλά μπορεί: Κέρδισε την πρώτη θέση σε διαγωνισμό καλών τεχνών», πρόσθεσε και  τόνισε ότι «θα έπρεπε να συζητάμε περισσότερο για το αν θα αφήσουμε την Τεχνητή Νοημοσύνη να αναλάβει τις ζωές μας».

Μετά τη νίκη του Αλεν, η δημιουργικότητα που βασίζεται στην Τεχνητή Νοημοσύνη έχει εκτιναχθεί από τo περιθώριo των nerds της τεχνολογίας στο Διαδίκτυο, στο επίκεντρο μιας συζήτησης σχετικά με το τι ακριβώς συνιστά Τέχνη και αν υπάρχει ακόμη μέλλον για τους παραδοσιακούς καλλιτέχνες και τις δεξιότητες που έχουν αναπτύξει κατά τη διάρκεια της ζωής τους.

Σερφάροντας στο Διαδίκτυο οποιαδήποτε στιγμή, είναι βέβαιο ότι θα συναντήσετε έργα τέχνης AI. Περιλαμβάνουν εικόνες που συχνά δημιουργούνται μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα από προγράμματα, όπως τα Midjourney, Stable Diffusion και  Dall-E-2, και πιο πρόσφατα, ποιήματα, στίχους και δοκίμια γραμμένα όχι από ανθρώπους, αλλά από το ChatGPT, ένα chat bot (ρομπότ συνομιλίας) εκπαιδευμένο σε δισεκατομμύρια λέξεις, που έχουν συλλεχθεί από το Διαδίκτυο. Τον Ιανουάριο, η Google αποκάλυψε, μάλιστα, ότι έχει δημιουργήσει ένα πρόγραμμα ικανό να μετατρέπει τις περιγραφές κειμένου σε μουσική υψηλής πιστότητας.

Ο Τζέισον Αλεν αποκάλυψε ότι έκανε το «Théâtre D’Opera Spatial» με τεχνητή νοημοσύνη, αφού κέρδισε το πρώτο βραβείο σε διαγωνισμό του Κολοράντο (Jason M. Allen/Facebook)

Οι εικονογραφήσεις AI καλύπτουν όλο το φάσμα των καλλιτεχνικών στυλ –από τον Πάμπλο Πικάσο και τον Ρενέ Μαγκρίτ μέχρι τον Χανς Ρούντολφ Γκίγκερ– και μπορούν να μιμηθούν πινελιές ή, όταν πρόκειται για φωτορεαλιστικές εικόνες, τα οπτικά εφέ που παράγονται από διαφορετικούς τύπους κάμερας. Λίγοι περιορισμοί υπάρχουν: τα περισσότερα μοντέλα είναι προγραμματισμένα να αρνούνται να δημιουργήσουν πορνογραφικές ή βίαιες εικόνες ή εικόνες ζωντανών πολιτικών ή δημοσίων προσώπων. Επίσης, μερικές φορές παλεύουν με περίπλοκες λεπτομέρειες· τα μοντέλα, είναι κωμικά κακά όταν σχεδιάζουν χέρια, συχνά απεικονίζοντάς τα άστοχα ή με πάρα πολλά δάχτυλα. Ωστόσο, ζητήματα όπως αυτά αναμένεται να επιλυθούν καθώς βελτιώνεται η τεχνολογία, γράφει στο Politico ο Βολπιτσέλι.

«Ακόμη και οι πιο σκληροπυρηνικοί βετεράνοι της βιομηχανίας της Τεχνητής Νοημοσύνης δεν μπορούσαν να προβλέψουν πόσο γρήγορα θα κινούνταν τα πράγματα», δήλωσε ο Αμπισεκ Γκούπτα, ιδρυτής του Montreal AI Ethics Institute, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού, που παρακολουθεί τη βιομηχανία. «Κάθε φορά που ξεπερνούσαμε την έκπληξή μας, γρήγορα ακολουθούσε κάτι άλλο», πρόσθεσε.

Η οικονομική ανησυχία για την καλπάζουσα τεχνολογική αλλαγή χρονολογείται τουλάχιστον από την αρχή της Βιομηχανικής Επανάστασης, όταν οι βρετανοί εργάτες κλωστοϋφαντουργίας ξεσηκώθηκαν ενάντια στη μηχανοποίηση, σπάζοντας μηχανήματα και δίνοντας μάχες με τον στρατό. Εγιναν γνωστοί ως Λουδίτες (και το κίνημα τους Λουδισμός), παίρνοντας το όνομά τους από τον Νεντ Λουντ, ο οποίος λέγεται ότι το 1779 έσπασε δυο μηχανές γνεσίματος και εξελίχθηκε στον φανταστικό «Στρατηγό Λουντ» ή «Βασιλιά Λουντ», μια μυθική φιγούρα που, ως άλλος Ρομπέν των Δασών, ζούσε στο Δάσος του Σέργουντ στο Νότιγχαμ και ήταν ο ηγέτης της εξέγερσης.

Στους αιώνες που ακολούθησαν, ο όρος «Λουδίτης» έχει αποκτήσει αρνητική χροιά, καθώς τα κύματα τεχνολογικών αλλαγών δεν οδήγησαν σε μαζική ανεργία αλλά στη δημιουργία νέων βιομηχανιών, καλύτερων θέσεων εργασίας και υψηλότερου βιοτικού επιπέδου. Ωστόσο, καθώς η Τεχνητή Νοημοσύνη πλησιάζει την τάξη των καλλιτεχνών, το ερώτημα δεν είναι τόσο αν η ιστορία θα επαναληφθεί, αλλά πώς θα γίνει η διαχείριση της διαδικασίας.

Η αυτοματοποίηση λειτουργιών, που κάποτε θεωρούνταν αποκλειστικά ανθρώπινες, αναγκάζει καλλιτέχνες, μηχανικούς, δικηγόρους και νομοθέτες να παλέψουν με μερικά από τα μεγαλύτερα αινίγματα στη φιλοσοφία της Τέχνης, συμπεριλαμβανομένης της φύσης της, σε ποιον πρέπει να πιστωθεί η δημιουργία και αν άυλα στοιχεία, όπως το στυλ, η αίσθηση ή η έμπνευση, μπορούν να ανήκουν.

Δημιουργική καταστροφή

Οσοι αναζητούν παραλληλισμούς με τους Λουδίτες δεν χρειάζεται να ψάξουν πολύ. Χιλιάδες καλλιτέχνες έχουν αναρτήσει σήματα «Do Not AI» στους λογαριασμούς τους στο Twitter ή σε online εκθέσεις έργων τέχνης. Μια τέτοια πλατφόρμα, το ArtStation, κατακλύστηκε από τόσα πολλά μιμίδια κατά της Τεχνητής Νοημοσύνης, που τα απαγόρευσε στα τέλη Δεκεμβρίου και ανακοίνωσε ότι σύντομα θα απαιτούσε την σήμανση των καλλιτεχνικών έργων Τεχνητής Νοημοσύνης.

Στο μεταξύ, οι άνθρωποι πίσω από τα προγράμματα AI σπεύδουν να επισημάνουν ότι δεν γκρινιάζουν όλοι οι καλλιτέχνες: «Δεν νομίζω ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη αντικαθιστά τους καλλιτέχνες», δήλωσε ο Εμάντ Μόστακ, ιδρυτής της Stability AI, που έχει δημιουργήσει το μοντέλο Stable Diffusion, «Οι φωτογράφοι και οι ψηφιακοί καλλιτέχνες δεν αντικατέστησαν τους συμβατικούς καλλιτέχνες. Η Τεχνητή Νοημοσύνη δημιουργεί εντελώς νέες μορφές έκφρασης», είπε.

Αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι άνοιξε ο δρόμος για την απόλυση τεχνικών ορισμένων ειδικοτήτων, πράγμα που ισχύει αν όχι για αυθεντικούς, πρωτοποριακούς καλλιτέχνες, αλλά για απλούς εικονογράφους, γραφίστες και ρετουσαριστές φωτογραφιών.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν ενδείξεις ότι ήδη δημιουργείται μια νέα βιομηχανία. Στα μέσα Οκτωβρίου, η Addition, μια εταιρεία συμβούλων Τεχνητής Νοημοσύνης με έδρα το Ιλινόις, στις ΗΠΑ, δημοσίευσε μια αγγελία για μια νέα θέση εργασίας Prompt engineer, με ετήσιο μισθό 90.000-100.000 δολάρια (84.500-93.600 ευρώ). Ο ιδανικός υποψήφιος θα έπρεπε να διαθέτει ένα εκλεκτικό υπόβαθρο, συνδυάζοντας τις δεξιότητες κωδικοποίησης με τη δημιουργικότητα και, σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Addition Πολ Ααρον, με την καλλιτεχνική ευαισθησία.

Προγράμματα όπως το Dall-E-2 δημιουργούν έργα τέχνης μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα

Τα Writing Prompts (εφαρμογές δημιουργικής γραφής), κατά την άποψη πολλών από τους επαγγελματίες του είδους, κατά κάποιον τρόπο έχουν γίνει από μόνα τους τέχνη και στο Διαδίκτυο έχουν εμφανιστεί κάποιες πλατφόρμες –όπως οι PromptBase, KREA και PromptHero– που προσφέρουν Prompts υψηλών επιδόσεων για λίγα δολάρια. Ενας οδηγός 82 σελίδων για τo λογισμικό εικόνων DALL-E-2, που συνέταξε ο βρετανός καλλιτέχνης Γκάι Πάρσον παρουσιάζει ένα παράδειγμα καλού  Prompt: «κοκκώδης αφηρημένη πειραματική φωτογραφία ληγμένου φιλμ μιας γυναίκας με κόκκινο φόρεμα, που μιλάει θυμωμένα σε κινητό τηλέφωνο χειρονομώντας, στη Νέα Υόρκη της δεκαετίας του 1960, του Σολ Λέτερ, με φακό 50mm, κινηματογραφικά χρώματα, υπερκορεσμένο φίλτρο, θάμπωμα, αντανάκλαση, διάθλαση, παραμόρφωση, σταγόνες βροχής, κηλίδες, μουντζούρες, cinestill 800t».

Το ίδιο Prompt εμφανίζει διαφορετικά αποτελέσματα ανάλογα με την πλατφόρμα. Αλλά γενικά, η λεπτομέρεια, η ακρίβεια και η χρήση λέξεων-οδηγών (μια ιστορική περίοδος, ένα στυλ τέχνης, ένας τύπος κάμερας) είναι απαραίτητες. «Είναι σχεδόν σαν να αναλύει προτάσεις ο [βρετανός φιλόσοφος] Μπέρτραντ Ράσελ» είπε ο Ααρον. «Δεν χρειάζεται πολλή προσπάθεια, αλλά θα πρέπει να είσαι πολύ ακριβής».

Τα Prompts, συνέχισε, μπορούν ακόμη και να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία άλλων Prompts: «Μπορείς να εκπαιδεύσεις ένα γλωσσικό μοντέλο για να δημιουργήσεις ένα “καλλιτεχνικό Prompt”», εξήγησε. Οι εικονογραφήσεις του μέλλοντος, για παράδειγμα, θα μπορούσαν να αρχίσουν τη ζωή τους ως ηλεκτρονικά μηνύματα (emails) με τσιτάτα της μόδας, να μεταμορφωθούν από ένα chat bot σε Prompt τέχνης και τελικά να αναδυθούν πλήρως σαν ψηφιακή εικόνα, όπως ένας σκληρός κάουμποϊ που στέκεται στην έρημο της Αριζόνα, ένα κουτάβι Σίμπα Ινου με ροζ αποχρώσεις ή ένα δυσοίωνο σεληνιακό τοπίο.

«Μυστική συνταγή»

Η έκρηξη έργων τέχνης που δημιουργούνται με Τεχνητή Νοημοσύνη έχει πυροδοτήσει μια συζήτηση, όχι μόνο για τη φύση της Τέχνης, αλλά και για τα συστατικά που μπαίνουν στη δημιουργική διαδικασία και το ποιος μπορεί να διεκδικήσει νόμιμα την ιδιοκτησία τους, γράφει το Politico.

Οταν ο Αλεν κέρδισε στον διαγωνισμό καλών τεχνών εξόργισε τους εικονογράφους, αλλά επίσης αναστάτωσε τους Prompt Writers. Αποφασίζοντας να μην αποκαλύψει τις λέξεις που χρησιμοποίησε για να δημιουργήσει το έργο του, παραβίασε αυτό που μέχρι τότε είχε γίνει άγραφος κανόνας της διαδικτυακής κοινότητας τέχνης AI: «Αρχικά είπα ότι θα δημοσιεύσω το Prompt όταν θα τελείωνα το project μου, αλλά έκτοτε έμαθα καλύτερα: Είναι σαν να ζητάς από έναν σεφ να αποκαλύψει τη μυστική συνταγή του» είπε ο ίδιος.

Ακόμα κι αν ένα Prompt δεν εγγυάται ότι θα φέρνει το ίδιο αποτέλεσμα κάθε φορά που χρησιμοποιείται, ο Αλεν είπε ότι είχε επινοήσει μια γενική δομή, έναν «σπόρο» ικανό να παρέχει με συνέπεια εικόνες με χαρακτηριστική ατμόσφαιρα. Οπως ο Βίνσεντ βαν Γκογκ, ο Αλεν με τον «σπόρο» του δεν φτιάχνει πανομοιότυπους πίνακες· αλλά η εικόνα που δημιουργεί (όπως ο Βαν Γκογκ) έχει υπογραφή ποιότητας. «Είναι ένα Prompt υψηλής αξίας», είπε, «κάτι που αναζητούν οι άνθρωποι».

Ο Αλεν ανέφερε ακόμα ότι μιλούσε με έναν δικηγόρο για να διερευνήσει τρόπους προστασίας της πνευματικής του ιδιοκτησίας, όχι μόνο του έργου του, αλλά και του Prompt. Αρνήθηκε να αποκαλύψει λεπτομέρειες, προσέθεσε ωστόσο ότι το copyright του Prompt θα ήταν «σίγουρα μια πιθανή κατεύθυνση που θα μπορούσαμε να πάρουμε». Αλλά τον ανησυχούσε το γεγονός ότι η διαδικασία μπορεί να απαιτήσει τη δημοσιοποίηση του Prompt: «Θα ήταν στο public domain», είπε, «και βασικά θα έλεγε σε όλους να μη σκέφτονται ένα πρόβλημα που υπάρχει ήδη».

Οι παραδοσιακοί καλλιτέχνες, στο μεταξύ, αυξάνουν τις αξιώσεις τους, ζητώντας αποζημίωση όταν το έργο τους χρησιμοποιείται για την εκπαίδευση μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης ή ζητώντας απλώς να εξαιρεθούν εντελώς. Η Κάρλα Ορτίζ, βραβευμένη concept artist που έχει συνεργαστεί με κινηματογραφικά στούντιο όπως τα Marvel και Industrial Light & Magic, θυμήθηκε ότι έπεσε πάνω σε ένα σεμινάριο για image generator, το οποίο ενθάρρυνε τους χρήστες να συμπεριλάβουν το όνομα ενός καλλιτέχνη στο Prompt όταν θέλουν να πετύχουν ένα συγκεκριμένο στυλ.

«Βρήκα έργα εκατοντάδων καλλιτεχνών, συναδέλφων που γνώριζα προσωπικά» είπε η Ορτίζ. «Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τα πλήρη ονόματά μας για να δημιουργήσουν αυτά τα έργα και να επιτρέψουν στην AI να δημιουργήσει μέσα που υποτίθεται ότι είναι όπως η δουλειά μας», προσέθεσε.

Το ατελιέ της βραβευμένης concept artist Κάρλα Ορτίζ

Η ιστορία του εικονογράφου φαντασίας Γκρεγκ Ρατκόφσκι παρουσιάζει εν συντομία το πρόβλημα. Το όνομά του έχει συμπεριληφθεί σε περισσότερα από 93.000 Prompts του Stable Diffusion, σύμφωνα με ευρήματα που αναφέρονται στο MIT Technology Review, δημιουργώντας πληθώρα περιεχομένου α λα Ρατκόφσκι· μάλιστα, οι αναζητήσεις στο Google με το όνομά του, μεταξύ των κορυφαίων αποτελεσμάτων, δίνουν ψεύτικα έργα του καλλιτέχνη κατασκευασμένα με τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης.

Τον Ιανουάριο, η Ορτίζ και οι συνάδελφοί της Σάρα Αντερσεν και Κέλι ΜακΚέρναν έκαναν ομαδική μήνυση κατά των Stability AI, Midjourney και της ιστοσελίδας έργων τέχνης DeviantArt, στην Καλιφόρνια, ισχυριζόμενες ότι η μη εξουσιοδοτημένη χρήση του έργου καλλιτεχνών για την εκπαίδευση του μοντέλου Stable Diffusion AI αποτελεί παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων, τόσο ογκώδη που μπορεί να συγκριθεί με τις ιστορικές «ληστείες έργων τέχνης».

Η Ορτίζ είναι επίσης σύμβουλος στην Concept Art Association, που υποστηρίζει ότι η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου των ΗΠΑ θα πρέπει να αναγκάσει τις εταιρείες να πραγματοποιήσουν αυτό που περιγράφει ως «αλγοριθμική απόρριψη», δηλαδή καταστροφή των συνόλων δεδομένων που έχουν χρησιμοποιηθεί για εκπαίδευση λογισμικών, από έργα καλλιτεχνών που δεν είχαν δώσει τη συγκατάθεσή τους για χρήση.

Στις αρχές Ιανουαρίου, το Getty Images ανακοίνωσε, επίσης, ότι θα κατέθετε αγωγή στο Λονδίνο εναντίον της Stability AI, επειδή η εταιρεία χρησιμοποίησε εκατομμύρια εικόνες του πρακτορείου, οι οποίες προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα.

Σε ποιον ανήκουν τα πνευματικά δικαιώματα;

Καθώς το νομικό πλαίσιο γύρω από τις καλλιτεχνικές δημιουργίες με τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί, δικαστικές υποθέσεις όπως της Ορτίζ και του Getty είναι πιθανό να διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση του τοπίου στο οποίο θα διεξαχθούν οι μελλοντικές μάχες.

Οι ρυθμιστικές αρχές στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη συμφωνούν σε γενικές γραμμές ότι αν ένα άτομο εμπλέκεται στη δημιουργία ενός έργου τέχνης που δημιουργείται από AI, τότε το δικαίωμα σε αυτό το έργο του ανήκει. Τον Φεβρουάριο του 2022, το Γραφείο Πνευματικών Δικαιωμάτων των ΗΠΑ αποφάσισε ότι μια εικόνα που δημιουργήθηκε τυχαία από Τεχνητή Νοημοσύνη το 2018, δεν θα μπορούσε να προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα του κατόχου της Τεχνητής Νοημοσύνης, επειδή το έργο «στερεί[ται] το απαραίτητο ανθρώπινο δικαίωμα». Τον Σεπτέμβριο, ωστόσο, δέχτηκε την εγγραφή ενός graphic novel (γραφικό μυθιστόρημα), του οποίου τα οπτικά στοιχεία είχαν δημιουργηθεί από Τεχνητή Νοημοσύνη βασισμένη στα Prompts του συγγραφέα.

Τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ενωσης –το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο– κάνουν επίσης διάκριση ανάμεσα σε «έργα Τεχνητής Νοημοσύνης» που δημιουργούνται πλήρως από έναν υπολογιστή, και σε έργα «υποβοηθούμενα από την Τεχνητή Νοημοσύνη», στα οποία ένα άτομο έκανε πνευματική προσπάθεια να εξάγει κάτι πρωτότυπο από τις μηχανές.

Αλλά αυτό ισχύει για κάθε συμφωνία, γράφει το Politico. Μιλώντας σε μια εκδήλωση για την τέχνη AI τον Νοέμβριο, ένας αξιωματούχος του Γραφείου Πνευματικών Δικαιωμάτων των ΗΠΑ είπε ότι, ενώ τα απλά Prompts είναι απίθανο να καλύπτονται από πνευματικά δικαιώματα, τα περίπλοκα εγείρουν «πιο περίπλοκα ερωτήματα». Ομοίως, ο Ρενό Ντιπόν, διευθύνων εταίρος στη νομική εταιρεία CMS των Βρυξελλών, είπε ότι εάν ένα Prompt πληροί τα κριτήρια πρωτοτυπίας και ιδιαιτερότητας της ΕΕ, «μπορούν να διεκδικηθούν δικαιώματα».

Οι ρυθμιστικές αρχές σε ΗΠΑ και Ευρώπη συμφωνούν σε γενικές γραμμές ότι εάν ένα άτομο εμπλέκεται στη δημιουργία ενός έργου τέχνης που δημιουργείται από AI, τότε το δικαίωμα σε αυτό το έργο τού ανήκει

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επεξεργάζεται νομοθεσία για τη ρύθμιση της τεχνητής νοημοσύνης, αλλά το προσχέδιο πρότασης υποβλήθηκε από  το 2021, όταν προγράμματα Τεχνητής Νοημοσύνης όπως το ChatGPT ή το Midjourney έμοιαζαν ακόμη μακρινά, και έτσι οι προκλήσεις που θέτουν δεν έχουν ακόμη αντιμετωπιστεί.

Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, συζητώντας το κείμενο, συμφώνησαν πρόσφατα σε μια τροπολογία που απαιτεί τη σήμανση του κειμένου που δημιουργείται με χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης, αρχή που θα μπορούσε εύκολα να επεκταθεί και στη δημιουργία εικόνας. Ο ευρωβουλευτής Ντράγκος Τιούντορας άφησε να εννοηθεί ότι οι εφαρμογές Τεχνητής Νοημοσύνης που δημιουργούν περιεχόμενο όπως εικόνες ή κείμενο θα χρειαστούν κάποιου είδους ρύθμιση.

Οπτική συνομιλία

Η πιο καυτή μάχη αυτή τη στιγμή αφορά στο αν οι παραδοσιακοί καλλιτέχνες μπορούν να ζητήσουν από ερευνητές και εταιρείες να αφαιρέσουν τα έργα τους από τις βάσεις δεδομένων που χρησιμοποιούνται για την εκπαίδευση της τεχνολογίας AI, αναφέρει, τέλος, το Politico. Παραδοσιακά, το στυλ δεν υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα, αλλά τα μεμονωμένα έργα έχουν copyright, επομένως το ερώτημα έγκειται στο αν η χρήση τους για την εκπαίδευση ενός μοντέλου πληροί τις προϋποθέσεις για να είναι νόμιμη.

Οι ευρωπαϊκές ενώσεις καλλιτεχνών καλούν τους νομοθέτες να απαιτήσουν να δίνουν οι καλλιτέχνες τη συγκατάθεσή τους προτού το έργο τους συμπεριληφθεί στα δεδομένα εκπαίδευσης μοντέλων. Ωστόσο, στο Ηνωμένο Βασίλειο η κυβέρνηση σχεδιάζει να καταστήσει αδύνατη την εξαίρεση από τα δεδομένα.

Θεωρητικά, η οδηγία της ΕΕ για τα πνευματικά δικαιώματα επιτρέπει στους ευρωπαίους καλλιτέχνες να απαιτούν την αφαίρεση των εικόνων τους από τα μοντέλα. Ο νόμος, όμως, περιλαμβάνει μια εξαίρεση για σύνολα δεδομένων που δημιουργήθηκαν αρχικά για ερευνητικούς και επιστημονικούς σκοπούς, η οποία θα μπορούσε να περιλαμβάνει και αυτά που χρησιμοποιούνται από το Stable Diffusion και το μοντέλο Imagen της Google.

Μακροπρόθεσμα, οι εταιρείες Τεχνητής Νοημοσύνης θα προσπαθήσουν, πιθανότατα, να έρθουν σε συμφωνία με καλλιτέχνες και άλλους δημιουργούς εικόνων, κάτι που εν μέρει συμβαίνει ήδη. Η νέα έκδοση του Stable Diffusion, για παράδειγμα, που κυκλοφόρησε στα τέλη Νοεμβρίου, καθιστά πιο δύσκολο να επιδιώξει κανείς το στυλ ενός συγκεκριμένου καλλιτέχνη, γεγονός που ενόχλησε ορισμένους χρήστες.

Μια πιθανότητα που συζητείται ως αποδεκτή και από τις δύο πλευρές είναι ένα σύστημα αδειοδότησης, στο οποίο οι καλλιτέχνες θα ανταμείβονται όταν συμβάλλουν στην εκπαίδευση μοντέλων AI: «Αν μεταβούμε σε κάτι ηθικό, όπου τα μοντέλα θα κατασκευάζονται χρησιμοποιώντας εικόνες του δημόσιου τομέα και οποιαδήποτε επέκταση θα γίνεται μέσω αδειοδότησης, τότε ειλικρινά δεν απειλούμαι από αυτό», είπε η Ορτίζ στη συνέντευξή της στο Politico.

Μια τέτοια συμφωνία μπορεί μεν να κρύβει τις εμπορικές διαφωνίες καλλιτεχνών όπως η Ορτίζ, αλλά δεν θα αντιμετωπίσει πιο θεμελιώδη ζητήματα. «Η δημιουργία τέχνης είναι μια από τις πιο υπέροχες πράξεις που μπορεί να κάνει η ανθρωπότητα», έγραψε η Ορτίζ σε ένα email μετά τη συνέντευξή της. «Για μένα, κάθε πινελιά είναι μια σκέψη, ένα συναίσθημα, μια απόφαση».

Περιέγραψε τη δημιουργία της τέχνης ως «μια οπτική συνομιλία μεταξύ ενός ανθρώπου και ενός άλλου ανθρώπου» και προσέθεσε ότι «για την Τεχνητή Νοημοσύνη, η συμβολή του ανθρώπου σε αυτή τη συνομιλία είναι να πληκτρολογεί ιδέες όπως ηλιοβασίλεμα, άνθρωποι, [high resolution] 4k, τάσεις σε καλλιτεχνικές πλατφόρμες, εισάγετε το όνομα του ζωντανού καλλιτέχνη εδώ».

«Προσωπικά, το βρίσκω πολύ κενό», τόνισε και προσέθεσε: «Ως καλλιτέχνης, δεν θα έβρισκα χαρά μόνο σε αυτό».