Ο αμερικανός αστροναύτης Χάρισον Σμιτ δίπλα σε έναν τεράστιο σεληνιακό βράχο, κατά την αποστολή Apollo-17, το 1972 | REUTERS/NASA/File Photo
Θέματα

Η Σελήνη είναι 40 εκατ. χρόνια γηραιότερη από ό,τι πιστεύαμε

Οι επιστήμονες έκαναν την ανακάλυψή τους μελετώντας κρυστάλλους μέσα στη σεληνιακή σκόνη που μεταφέρθηκε το 1972, στο πλαίσιο της διαστημικής αποστολής Apollo 17
Protagon Team

Εχει φωτίσει τον ουρανό που έβλεπαν οι δεινόσαυροι. Εχει εμπνεύσει τους πιο σπουδαίους ποιητές. Εχει εξερευνηθεί από αστροναύτες. Κι όμως, όπως γράφει η Νίκολα Ντέιβις στον Guardian, παρά το γεγονός ότι η Σελήνη παραμένει ένα σταθερό σημείο αναφοράς για χιλιετίες, δεν είμαστε ακόμα σίγουροι για την ηλικία της.

Αυτό όμως φαίνεται να αλλάζει. Ερευνητές λένε ότι έχουν την απάντηση, και αυτή είναι πως ο δορυφόρος της Γης είναι 40 εκατομμύρια χρόνια γεροντότερος από ό,τι νομίζαμε μέχρι σήμερα.

Οι επιστήμονες έκαναν την ανακάλυψή τους μελετώντας κρυστάλλους μέσα στη σεληνιακή σκόνη που μεταφέρθηκε το 1972, στο πλαίσιο της αποστολής Apollo 17 – ήταν η τελευταία φορά που αστροναύτες πάτησαν το πόδι τους στο φεγγάρι.

Ο Χάρισον Σμιτ συλλέγει δείγματα από την επιφάνεια της Σελήνης, ορισμένα από τα οποία χρησιμοποιήθηκαν στην έρευνα περίπου μισό αιώνα αργότερα (REUTERS/NASA/File Photo)

«Είναι φοβερό να έχεις αποδείξεις ότι ο βράχος που κρατάς είναι το παλαιότερο κομμάτι του φεγγαριού που έχουμε βρει μέχρι στιγμής. Είναι κομβικής σημασίας για τόσα πολλά ερωτήματα σχετικά με τη Γη. Οταν ξέρεις πόσο παλιό είναι κάτι, μπορείς να καταλάβεις καλύτερα τι του συνέβη» δήλωσε η δρ Τζενίκα Γκριρ του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, σύμφωνα με την επιστημονική ανταποκρίτρια του βρετανικού Μέσου.

Περίπου 100 εκατ. χρόνια μετά τον σχηματισμό του ηλιακού συστήματος, όταν οι πλανήτες είχαν ήδη σχηματιστεί, πιστεύεται ότι ένα σώμα στο μέγεθος του Αρη χτύπησε τη Γη, εκτινάσσοντας μια μεγάλη μάζα υλικού, που τελικά έγινε η Σελήνη. Η ενέργεια που εκλύθηκε από την πρόσκρουση σήμαινε ότι η επιφάνεια της μάζας ήταν αρχικά λιωμένη, αλλά καθώς ο σεληνιακός ωκεανός μάγματος ψύχθηκε, το υλικό στερεοποιήθηκε.

Το σημαντικότερο είναι ότι οι κρύσταλλοι που εξετάστηκαν σχηματίστηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας ψύξης, άρα η σύνθεσή τους προσέφερε στους ερευνητές την ευκαιρία να διερευνήσουν την ηλικία τους και, επομένως, την ηλικία του ίδιου του φεγγαριού.

Ωστόσο, ο προσδιορισμός της ακριβούς ηλικίας ήταν δύσκολος. Ορισμένες εργασίες σε σεληνιακά υλικά, σε συνδυασμό με μοντελοποίηση, έχουν υποδείξει ότι η Σελήνη έχει ηλικία περίπου 4,42 δισ. ετών, ωστόσο πρόσφατη έρευνα των κρυστάλλων υπέδειξε ότι θα μπορούσε να είναι ακόμη πιο παλιά.

Τώρα οι ερευνητές λένε ότι νέες αναλυτικές τεχνικές φαίνεται να επιβεβαιώνουν ότι οι κρύσταλλοι σχηματίστηκαν πιο πίσω στον χρόνο.

Η Γη υψώνεται πάνω από τον σεληνιακό ορίζοντα σε αυτή την αχρονολόγητη φωτογραφία της NASA, τραβηγμένη από το διαστημόπλοιο Apollo 17 σε σεληνιακή τροχιά κατά τη διάρκεια της τελευταίας σεληνιακής αποστολής προσεδάφισης του προγράμματος Apollo, το 1972 (REUTERS/NASA/File Photo)

Η προσέγγιση περιλαμβάνει τη χρήση ενός λέιζερ για την εξάτμιση ατόμων από κρυστάλλους που έχουν ακονιστεί σε μια πολύ λεπτή «νανο-μύτη». Η μάζα αυτών των ατόμων μπορεί στη συνέχεια να ανιχνευθεί, αλλά και να μετρηθεί η αναλογία διαφορετικών τύπων ουρανίου και μολύβδου, που είναι γνωστά ως ισότοπα. Επειδή το ουράνιο μετατρέπεται σε μόλυβδο με την πάροδο του χρόνου μέσω της ραδιενεργού διάσπασης, αυτή η αναλογία μπορεί να ρίξει φως στο πόσο παλιός είναι ο κρύσταλλος.

Το συμπέρασμα, γράφει η ομάδα στο περιοδικό Geochemical Perspectives Letters, είναι ότι οι κρύσταλλοι, και συνεπώς ο δορυφόρος μας, φαίνεται να έχουν ηλικία τουλάχιστον 4,46 δισ. ετών.

«Αυτή η ηλικία σπρώχνει πίσω την ηλικία του πρώτου διατηρημένου σεληνιακού φλοιού κατά περίπου 40 [εκατ. χρόνια] και παρέχει μια ελάχιστη ηλικία σχηματισμού του φεγγαριού μέσα σε 110 [εκατ. χρόνια] μετά τον σχηματισμό του ηλιακού συστήματος» συμπεραίνει η ερευνητική ομάδα, σύμφωνα με τον Guardian.