Στις 21 Μαΐου δημοσιεύτηκε στο έγκριτο διαδικτυακό περιοδικό Yale Medicine ένα άρθρο για τις νέες παραλλαγές του κορονοϊού, που έχουν λάβει την ονομασία FLiRT, και τον πιθανό αντίκτυπό τους στην εξάπλωση της νόσου Covid-19.
Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Παθολόγος, Καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ) και Παναγιώτα Ζαχαράκη (Βιολόγος) αναφέρουν πως τα επιδημιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι τα κρούσματα Covid-19 μειώθηκαν, με πολύ νέα κρούσματα και λιγότερες νοσηλείες από ό,τι τον προηγούμενο χειμώνα.
Όμως ο κορονοϊός εξακολουθεί να μεταλλάσσεται. Μόλις τον περασμένο μήνα εμφανίστηκε μια ομάδα νέων στελεχών γνωστών ως υπο-παραλλαγές FLiRT (με βάση τις τεχνικές ονομασίες των δύο μεταλλάξεων τους). Οι FLiRT είναι υποπαραλλαγές του γνωστού μας στελέχους Όμικρον. Μία από αυτές, η KP.2, αντιπροσωπεύει έως σήμερα πάνω απο 28% των νέων κρουσμάτων τις Ηνωμένες Πολιτείες, ποσοστό που την καθιστά κυρίαρχη. Μία άλλη, η KP.1.1, αντιστοιχεί στο 7,1% των περιπτώσεων.
Ορισμένοι ειδικοί εκτιμούν ότι οι νέες παραλλαγές θα μπορούσαν να προκαλέσουν καλοκαιρινή αύξηση των κρουσμάτων Covid-19, αν και σύμφωνα με το Αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) η δραστηριότητα του κορονοιού -όπως προκύπτει απο τις αναλύσεις στα λύματα- μειώνεται από τον Ιανουάριο και επί του παρόντος χαρακτηρίζεται ως «ελάχιστη».
Από πού προήλθαν τα στελέχη FLiRT;
Οι επιστήμονες δεν ξέρουν ακριβώς πού εμφανίστηκαν για πρώτη φορά οι παραλλαγές FLiRT. Εντοπίστηκαν για πρώτη φορά στις ΗΠΑ από τις αναλύσεις του CDC στα λύματα και ήδη κυκλοφορούν και σε άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Καναδά και του Ηνωμένου Βασιλείου.
Η παραλλαγή Ομικρον που επικράτησε στις ΗΠΑ το 2021 και πολύ γρήγορα άρχισε να «παράγει» υποπαραλλαγές. Μία από τις πιο πρόσφατες υποπαραλλαγές ήταν η JN.1, η οποία ταυτοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2023 και εξαπλώθηκε στις ΗΠΑ κατά τους χειμερινούς μήνες, οδηγώντας σε αύξηση των νοσηλειών. Οι υποπαραλλαγές FLiRT προέρχονται από την «οικογένεια» της JN.
Τι γνωρίζουμε —και δεν γνωρίζουμε— για τις παραλλαγές FLiRT;
Γνωρίζουμε -δηλαδή οι επιστήμονες γνωρίζουν- ότι οι FLiRT φέρουν δύο νέές μεταλλάξεις στην πρωτεΐνη ακίδα τους οι οποίες θα μπορούσαν να δώσουν στον ιό την δυνατότητα να «ξεφύγει» από την άμυνα που έχουν χτίσει οι άνθρωποι με τα επικαιροποιημένα εμβόλια -που στοχεύουν γενικώς την Ομικρον- και με προηγούμενες νοσήσεις.
Όμως, υπάρχουν δύο παράγοντες που λειτουργούν καθησυχαστικά ως προς την πιθανότητα έξαρσης του… FLiRT:
Οι παραλλαγές FLiRT είναι -πέρα από τη μετάλλαξη της ακίδας- γενετικά παρόμοιες με το στέλεχος JN.1 το οποίο δεν προκάλεσε ιδιαίτερα προβλήματα. Επιπλέον, είναι ενθαρρυντικό ότι τα νέα στελέχη εμφανίστηκαν τώρα και όχι το χειμώνα, οπότε οι καιρικές συνθήκες ευνοούν τον συγχρωτισμό αρά και την μεγαλύτερη εξάπλωσης του ιού.
Ποια είναι τα όπλα μας απέναντι στο FLiRT;
Ο εμβολιασμός και τα φάρμακα.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, το επικαιροποιημένο μονοδύναμο εμβόλιο το οποίο σχεδιάστηκε για την παραλλαγή XBB.1.5 (από την «οικογένεια» Ομικρον), λειτούργησε και κατά του JN.1. Αυτό σημαίνει ότι ο εμβολιασμός μπορεί ακόμη να μας προστατεύει από την βαριά νόσο, την εισαγωγή στο νοσοκομείο και τον θάνατο εξαιτίας του κορονοϊού.
Έτσι, το εμβόλιο συστήνεται σε όλους και ιδιαίτερα στις πιο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού όπως είναι οι ηλικιωμένοι και οι χρονίως πάσχοντες.
Τα διαθέσιμα τεστ μπορούν να ανιχνεύουν τα στελέχη FLiRT και τα αντιικά φάρμακα πιθανότατα παραμένουν αποτελεσματικά εναντίον τους. Η κύρια αντιική θεραπεία σε χάπια δρα σε ένα σε ένα τμήμα του ιού εκτός της ακίδας και αυτό την κάνει σχετικά ανθεκτική στις παραλλαγές του.
Προφανώς τα κλασικά μέτρα προφύλαξης -αποφυγή συγχρωτισμού, χρήση μάσκας, ορθή υγιεινή των χεριών, αερισμός των χώρων- ισχύουν σε όλες τις περιπτώσεις και όλες τις παραλλαγές.