Το πρώτο επεισόδιο της νέας σειράς της ισραηλινής τηλεόρασης «Sayeret Matkal – Operations, Secrets, People» ανοίγει με το πλάνο ενός ψηλού άντρα που κοιτάει από μακριά μια εγκαταλειμμένη στρατιωτική βάση. Ολοι αναγνωρίζουν τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου, αλλά ελάχιστοι το σημείο. Ο Νετανιάχου επιστρέφει για τις ανάγκες των γυρισμάτων στο Σιρκίν, την πρώην βάση των ισραηλινών κομάντος.
Η Sayeret Matkal, όπως είναι γνωστή στα εβραϊκά, ή «Η Μονάδα», όπως προτιμούν να την αποκαλούν τα μέλη της, ήταν κρατικό μυστικό στο Ισραήλ για τις πρώτες τρεις δεκαετίες της ύπαρξής της, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Ακόμη και όταν αποκαλύφθηκε η ύπαρξή της, όμως, η δράση της παρέμεινε απόλυτα μυστική.
Τρεις από τους πρωθυπουργούς του Ισραήλ, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο Ναφτάλι Μπένετ και ο Εχούντ Μπάρακ, υπήρξαν στο παρελθόν μέλη της Matkal, της Ομάδας Αναγνώρισης του Γενικού Επιτελείου Στρατού, όπως επίσης ο σημερινός επικεφαλής του Επιτελείου, ο αρχηγός της Σιν Μπετ, και ο επικεφαλής της Μοσάντ.
Η εν πολλοίς άγνωστη δράση της Matkal βγαίνει τώρα στο φως μέσα από μια σειρά με τίτλο «Sayeret Matkal – Operations, Secrets, People», που θα προβληθεί από το ισραηλινό δίκτυο Channel 13. Περιγράφεται ως «κάτι εντελώς διαφορετικό από όλες τις προηγούμενες ταινίες και βιβλία για την ομάδα». «Δεν ήθελα να κάνω μια σειρά για πυροβολισμούς και δολοφονίες» εξηγεί ο δημιουργός της, Ομρι Ασενχαϊμ, σύμφωνα με τους Times. «Αυτή είναι μια σειρά για τους ανθρώπους. Τα κίνητρα, τα πάθη, τα μίση, τις αγάπες τους, και το ηγετικό ήθος που έκανε αυτή τη μικρή υπηρεσία μια πραγματική υπηρεσιακή ελίτ».
Η ομάδα του Ασενχαϊμ πέτυχε να πάρει μερικές πολύ ειλικρινείς και αποκαλυπτικές συνεντεύξεις από πρώην μέλη της ομάδας και τελικά δημιούργησε μια αρκετά αντικειμενική εικόνα της Matkal. Η ιστορία που διηγούνται δεν είναι ιδωμένη μέσα από το πρίσμα ηρωικών επιτυχιών, αλλά κυρίως μέσα από εκείνο των επιχειρησιακών αποτυχιών και των εκπαιδευτικών ατυχημάτων της μονάδας.
Ενώ η σειρά δεν επιχειρεί να μειώσει τα επιτεύγματα της μονάδας, σε πολλά σημεία αμφισβητεί τη σκοπιμότητα των πολλών σωματικών και ψυχικών θυσιών που κλήθηκαν να υποστούν τα μέλη της. Οπως είπε ένας πρώην διοικητής της Matkal, ο αντιστράτηγος Χέρτζι Χαλέβι, σημερινός αρχηγός του Στρατού: «Νομίζω ότι πληρώσαμε υπερβολικά υψηλό τίμημα για κάποιο είδος αγριότητας που φαινόταν ρομαντικό. Για πράγματα που μπορεί να μην ήταν αρκετά οργανωμένα».
Μέρος της πίεσης που υφίσταντο τα μέλη της Matkal οφείλεται στον ίδιον τον σχεδιασμό της. Στο τέλος του μακροχρόνιου εκπαιδευτικού προγράμματος της μονάδας έρχεται η «αιχμαλωσία» – μια εβδομάδα προσομοίωσης σύλληψης, στέρησης ύπνου, ανακρίσεων και βασανιστηρίων. Αρκετά θανατηφόρα ατυχήματα συμβαίνουν λόγω της πολυπλοκότητας των σεναρίων εκπαίδευσης και της σκληρότητας των συνθηκών.
Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν μια επιχείρηση του 1992, όταν η μονάδα προετοίμασε μια αποστολή για να δολοφονήσει τον ιρακινό πρόεδρο Σαντάμ Χουσεΐν. Στην τελευταία πρόβα, που διεξήχθη σε μια βάση εκπαίδευσης στην έρημο Νεγκέβ, εκτοξεύθηκαν δύο πύραυλοι σκοτώνοντας πέντε στρατιώτες. Η αποστολή δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ.
Το πρώτο επεισόδιο επικεντρώνεται σε μια αποστολή στη Συρία το 1984. Ο Μπάρακ, ο οποίος ήταν τότε επικεφαλής της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών, είπε ότι «ο στόχος της αποστολής ήταν να αναπτύξουμε βαθιά στο συριακό έδαφος μια συσκευή που θα μας επέτρεπε να χακάρουμε το εσωτερικό σύστημα επικοινωνίας της χώρας».
Η αποστολή πήγε στραβά όταν ένα από τα οχήματα της μονάδας έφυγε από τον δρόμο και έπεσε σε ένα χαντάκι, σκοτώνοντας έναν στρατιώτη και τραυματίζοντας μερικούς άλλους. Το ατύχημα, βαθιά στο εχθρικό έδαφος, και η επιχείρηση που ακολούθησε για να απεγκλωβιστούν οι ισραηλινοί κομάντος δίνουν στον θεατή μια αίσθηση αυτού που ο Νετανιάχου αποκαλεί «επάγγελμα της μονάδας: σχεδιασμός».
Ο Νετανιάχου εξηγεί πώς, πριν από περισσότερα από 50 χρόνια, θα σχεδίαζε μια αποστολή και ακούγοντάς τον καταλαβαίνει κανείς ότι θα μπορούσε να μιλάει για τη δική του πολιτική στρατηγική: «Ξεκινάς από το τέλος. Από αυτό που θέλεις να πετύχεις. Μετά δουλεύεις ανάποδα, σε όλα τα στάδια προετοιμασίας. Μετά πας μπροστά, από την προετοιμασία στην αποστολή. Μετά εξετάζεις όλα τα περιθώρια. Ολα τα πράγματα που μπορούν να πάνε στραβά». Πολλοί θα το δουν επίσης ως τη βάση της πολιτική ιδιοφυΐας του Νετανιάχου, η οποία του επέτρεψε να κερδίσει έξι εκλογές και να γίνει ο μακροβιότερος ηγέτης της χώρας.
Μερικές φορές, όμως, ακόμη και ο πιο σχολαστικός σχεδιασμός είναι ανεπαρκής. Το 1973, μια ομάδα κομάντος στάλθηκε σε μια αποστολή ρουτίνας για να βρουν στρατιώτες από μια άλλη μονάδα εγκλωβισμένους στο χιόνι, στην κορυφή ενός βουνού, και να τους βοηθήσουν. Ομως, η ομάδα απέτυχε να λάβει υπ’ όψιν τις ακριβείς συνθήκες. Ακόμη και όταν ένας από τους άνδρες πέθαινε από υποθερμία, δεν ενημέρωσαν τους διοικητές τους για το πόσο άσχημη ήταν η κατάσταση. Για πρώτη φορά τώρα, στην κάμερα, όλοι οι άνδρες της ομάδας, 70άρηδες πλέον, εξηγούν πώς τελικά διασώθηκαν οι ίδιοι από τους στρατιώτες που υποτίθεται ότι θα έσωζαν και άφησαν το νεκρό σώμα του συντρόφου τους στο χιόνι.
Μια άλλη προσωπική πτυχή της ζωής του Νετανιάχου εμφανίζεται στο δεύτερο επεισόδιο, όπου οι παραγωγοί ρίχνουν φως στη νυχτερινή αποστολή διάσωσης του 1976 στο αεροδρόμιο Εντεμπε της Ουγκάντα, για να σώσουν 106 ισραηλινούς επιβάτες και το πλήρωμα του αεροσκάφους, που είχε καταληφθεί από παλαιστίνιους μαχητές.
Η μονάδα ήταν τότε υπό τη διοίκηση του Γιόνι, του μεγαλύτερου αδελφού του Νετανιάχου, ο οποίος σκοτώθηκε στην επιδρομή. Είναι ένας από τους πιο διάσημους ήρωες του Ισραήλ, αλλά τώρα η σύντροφός του, τα αδέλφια και οι συνεργάτες του αναγνωρίζουν για πρώτη φορά ότι έπασχε από κατάθλιψη και πάλευε να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις της διοίκησής του.
Για πρώτη φορά ύστερα από 47 χρόνια, τρεις από τους κατώτερους αξιωματικούς της Matkal παραδέχονται ότι είχαν ηγηθεί μιας εξέγερσης εναντίον του Γιόνι Νετανιάχου στη μονάδα, λίγο πριν από τον θάνατό του, καθώς τον έκριναν ανεπαρκή.
Ωστόσο, παρά τα σημαντικά επιτεύγματα της μονάδας, το μέλλον της είναι ασαφές, καταλήγουν οι δημιουργοί της σειράς, καθώς πλέον οι μάχες δίνονται από «κυβερνομαχητές» που κάθονται σε άνετα γραφεία και άρα υπάρχει ένα ερώτημα σχετικά με την ανάγκη να διακινδυνεύουν οι ειδικές δυνάμεις σε τέτοιες αποστολές.
Ή, όπως το θέτει ο Αμίρ Τιμπόν, ο υπεύθυνος περιεχομένου της σειράς, το ερώτημα είναι «αν χρειαζόμαστε τη Matkal όταν ένας 18χρονος με έναν καλό υπολογιστή μπορεί να μας δώσει περισσότερες πληροφορίες για τον εχθρό».