Τι συμβαίνει στα ανώτατα κλιμάκια Κινεζικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού; Το ερώτημα θέτει σε ανταπόκρισή του από το Πεκίνο ο Γκουίντο Σαντεβέκι, ανταποκριτής της ιταλικής εφημερίδας Corriere della Sera στην κινεζική πρωτεύουσα. Ποιο, όμως, είναι ακριβώς το ζήτημα;
Οσον αφορά τα γεγονότα, οι δύο πρώην υπουργοί Αμυνας της Κίνας, ο Γουέι Φενγκέ (από το 2018 έως το 2023) και ο Λι Σανγκφού (για λιγότερο από έξι μήνες το 2023), αποπέμφθηκαν από τις ένοπλες δυνάμεις και παραδόθηκαν στη στρατιωτική δικαιοσύνη. Ο ιταλός δημοσιογράφος μας πληροφορεί επίσης πως τον τελευταίο χρόνο, εκτός από τους δύο στρατηγούς-υπουργούς, άλλοι εννέα στρατηγοί «αποκεφαλίστηκαν με το δρεπάνι του κόμματος», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, μεταξύ των οποίων ο διοικητής και ο αναπληρωτής διοικητής των πυραυλικών δυνάμεων της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας.
Επιπλέον, την περασμένη Τετάρτη 10 Ιουλίου, η Κεντρική Στρατιωτική Επιτροπή (πρόεδρος της οποίας είναι, φυσικά, ο Σι Τζινπίνγκ) ανακοίνωσε την έναρξη μιας εκστρατείας «διόρθωσης της νοοτροπίας, της οργάνωσης, του τρόπου λειτουργίας, της πειθαρχίας και του συστήματος διορισμών». Οπως εξηγεί στην ανταπόκρισή του ο Σαντεβέκι, «εάν όλες αυτές οι πτυχές του κινεζικού σώματος αξιωματικών πρέπει να διορθωθούν ριζικά, σημαίνει ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα (το οποίο σύμφωνα με την εντολή του Μάο διοικεί τον στρατό) έχει μεγάλο πρόβλημα».
Το ζήτημα δεν είναι μόνον η διαφθορά που μαστίζει όλους τους τομείς της «γραφειοκρατίας των μανδαρίνων» – παρά τις προσπάθειες του προέδρου Σι να την εξαλείψει. Η ανακοίνωση της 27ης Ιουνίου, μετά από έναν χρόνο «επίσημης» σιωπής όσον αφορά τα αίτια της ατιμωτικής απομάκρυνσής του Γουέι Φενγκέ, περιείχε μια φράση τουλάχιστον αμφίσημη: ο έκπτωτος στρατηγός-υπουργός κρίθηκε ένοχος για «τζονγκτσένγκ σι τζιε», έννοια που ανάγεται στις αυτοκρατορικές δυναστείες και χρησιμοποιούταν για την καταδίκη «άπιστων μανδαρίνων που είχαν απολέσει την αγνότητά τους». Οπως παρατήρησαν ειδήμονες της ιστορίας του ΚΚΚ, η έκφραση αυτή έχει χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν ως ευφημισμός για τον χαρακτηρισμό «προδοτών που συμβιβάστηκαν με εχθρικές δυνάμεις».
Αυτά είναι τα γεγονότα, πίσω από τα οποία, όμως, υπάρχουν οι φήμες και οι διαδόσεις. Μία εξ αυτών αφορά την Πενγκ Λιγιουάν, την Πρώτη Κυρία της Κίνας. Σύμφωνα με μια φιλοκυβερνητική εφημερίδα του Χονγκ Κονγκ, η σύζυγος του προέδρου της Κίνας τοποθετήθηκε στην «Επιτροπή Εξέτασης και Αξιολόγησης Στελεχών», ένα άγνωστο έως πολύ πρόσφατα όργανο που συστάθηκε με σκοπό να συνδράμει συμβουλευτικά την Κεντρική Στρατιωτική Επιτροπή.
«To δημοσίευμα της Sing Tao Daily δεν έχει διαψευστεί, και μετά από το κύμα καταστολής στην πρώην βρετανική αποικία, το όποιο παρασκήνιο, υποτιθέμενο ή αληθινό, σχετικά με αποφάσεις της κινεζικής ηγεσίας δεν δημοσιεύεται “ελαφρά τη καρδία”», υπενθυμίζει ο Γκουίντο Σαντεβέκι. Επιπλέον στα κινεζικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης κυκλοφόρησε μια προφανώς πρόσφατη φωτογραφία της Πενγκ Λιγιουάν, με στρατιωτική περιβολή, να επιθεωρεί μια στρατιωτική ακαδημία.
Η 61χρονη Πρώτη Κυρία κατέχει πλέον επίσημα τον βαθμό του υποστρατήγου, μετά από μια λαμπρή καριέρα (από τα μέσα της δεκαετίας του 1980) στις κινεζικές ένοπλες δυνάμεις, ως τραγουδίστρια του διάσημου καλλιτεχνικού τμήματος του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού. Και τότε η σταρ του ζευγαριού (με τον Σι) ήταν εκείνη, πάντα στο προσκήνιο του κρατικού τηλεοπτικού γκαλά για την Σεληνιακή Πρωτοχρονιά και εξαιρετικά δημοφιλής μεταξύ των απλών Κινέζων. Πιστώνεται επίσης ότι εκείνη ενέταξε τον σύζυγό της (ο οποίος ήταν υψηλόβαθμος μεν επαρχιακός δε αξιωματούχος) στον κύκλο των προστατευόμενων του προέδρου Τζιανγκ Ζεμίν.
Αφού ανέλαβε τη διεύθυνση του Θιάσου Τραγουδιού και Χορού του Στρατού και, στη συνέχεια, της Στρατιωτικής Ακαδημίας Τέχνης, το 2012, όταν ο Σι κέρδισε την απόλυτη εξουσία η Πενγκ σταμάτησε να τραγουδά, έβγαλε τις τουαλέτες των κρατικών/κομματικών γκαλά καθώς και τα χακί, επιλέγοντας να ντύνεται, πλέον, «με κομψά, αριστοκρατικά σύνολα της αυταρχικής υψηλής μόδας». Εκτοτε ανταποκρίνεται δυναμικά στα καθήκοντά της, καταλήγοντας να φέρει, μεταξύ άλλων, και τον τίτλο της πρέσβειρας της UNESCO για την προώθηση της εκπαίδευσης των γυναικών ανά τον κόσμο.
Κάνοντας λόγο για «ασυνήθιστη προβολή», σε σχέση με τις προηγούμενες Πρώτες Κυρίες της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, ο δημοσιογράφος της Corriere, σημειώνει πως για τις δημόσιες εμφανίσεις της η Πενγκ κέρδισε πρόσφατα το χειροκρότημα του υπουργού Εξωτερικών Γουάνγκ Γι, ο οποίος τον Μάιο επαίνεσε τον «διπλωματικό ρόλο» που διαδραμάτισε στην ευρωπαϊκή περιοδεία του Σι ανά την Ευρώπη (Γαλλία, Σερβία και Ουγγαρία). Και το κινεζικό πρακτορείο ειδήσεων Xinhua έγραψε ότι η παρουσία της Πρώτης Κυρίας σε εκείνο το ταξίδι συνέβαλε σημαντικά στην αύξηση της «ήπιας ισχύος» της Χώρας του Δράκου στη διεθνή σκηνή.
Ωστόσο, με βάση το δημοσίευμα της εφημερίδας του Χονγκ Κονγκ, το οποίο ανέδειξε η ιαπωνική εφημερίδα Nikkei, η Πενγκ Λιγιουάν εξακολουθεί να φοράει και στολή στρατηγού, μετέχοντας ενεργά στην «Επιτροπή Εξέτασης και Αξιολόγησης Στελεχών» των κινεζικών ενόπλων δυνάμεων, το οποίο σημαίνει πως έχει λόγο όσον αφορά τα πρόσωπα που διοικούν τον μεγαλύτερο στρατό στον κόσμο. Οι διασυνδέσεις της με το στρατιωτικό κατεστημένο δικαιολογούν τρόπον τινά τη συμμετοχή της στην παραπάνω επιτροπή.
Ομως, «είναι πραγματικά ο Σι τόσο πολύ ανήσυχος για την επιλογή των στρατηγών του, ώστε να εμπλέξει τη σύζυγό του στη διαδικασία επιλογής;», διερωτάται ο Γκουίντο Σαντεβέκι. Πάντως σύμφωνα με το δημοσίευμα της Nikkei, ο Ντονγκ Τζουν, ο νέος υπουργός Αμυνας της Κίνας, ο οποίος ανέλαβε καθήκοντα μήνες μετά από την αποπομπή των δύο προκατόχων του, θα μπορούσε να «σχετίζεται» με την Πενγκ Λιγιουάν. Ο ναύαρχος Ντονγκ και η Πρώτη Κυρία Πενγκ είναι συνομήλικοι και κατάγονται και οι δύο από την επαρχία Σαντόνγκ. «Πρόκειται για ένα πολύ λεπτό νήμα, αλλά δεδομένης της αδιαφάνειας του κινεζικού συστήματος, αρκεί ώστε να κυκλοφορούν διάφορα σενάρια.